5 Қоршаған ортаны және еңбекті қорғау Әк өндіру және қолдану кезінде "құрылыс материалдары өнеркәсібі
кәсіпорындары үшін қауіпсіздік техникасы және өнеркәсіптік санитария
жөніндегі жалпы қағидаларды" және әк зауыттары үшін қауіпсіздік техникасы
жөніндегі арнайы қағидаларды (СН 215 және т.б.) басшылыққа алу қажет.
Әк зауыттарында техникалық қызмет көрсету персоналы үшін қауіп
технологиялық процестердің қалыпты барысы бұзылған және жұмыс дұрыс
жүргізілмеген кезде туындауы мүмкін. Атап айтқанда, үй-жайларда
көмірқышқыл газының (СО₂), көміртегі тотығының (СО) және әк шаңының
пайда болуын болдырмауға ерекше назар аудару қажет.
Шахталық және айналмалы пештердің тиеу алаңында көмірқышқыл
газымен және көміртегі тотығымен уланудың жоғары қаупі бар. Сондықтан
шикізатты тиеу алаңында адамдардың болуын талап етпейтін тетіктердің
(скиптік, шахталық және басқа көтергіштер) көмегімен ғана тиейді.
Құрамында сөндірілген және әсіресе сөндірілмеген әк бар шаң тыныс алу
органдарына, шырышты қабықтарға және ылғалды теріге тітіркендіргіш әсер
етеді. Сондықтан әк шаңы бөлінетін жерлерде сорғыштарды орнату, ұнтақтау
агрегаттарын тиімді шаңсыздандыру құрылғыларымен жабдықтау және барлық
көлік пен бункерлерді қаптамалармен, қақпақтармен және т.б. герметикалық
жабу қажет. Арнайы металл түйреуіштердің көмегімен бақылау терезелері
арқылы қатып қалуды жою керек.
Пештерді пайдалану кезінде бет пен қолдың күйіп қалуының алдын алу
үшін қарау терезелерін (көздегіштерді) өте мұқият және оларға жақындатпау
керек. Қарау терезелері қашықтықта арнайы құралдармен ашылуы тиіс.
Әк сүтінің шашырауына жол бермеу керек— ол бет пен қолдың терісін
бұзады. Әк сүтін тасымалдау керек және жабық резервуарларда сақтау керек.
Қауіпті орындар тосқауылмен қоршалуы тиіс.
Әк сөндіру кезінде, әсіресе суық мезгілде, сөндіргіш аппараттарға қызмет
көрсетуді қиындататын және жұмысшылардың денсаулығына зиянды әсер ететін
қатты тұман пайда болады. Еңбек жағдайын жақсарту үшін оның пайда болу
орындарында буды сору қажет; қыста сөндіру орындарына жылы ауа беру керек.
Әк зауыттарындағы барлық жұмысшылар белгілі бір жұмыс түрлеріне
арналған қауіпсіздік ережелерімен қарастырылған арнайы киіммен қамтамасыз
етілуі керек.[4]