Т. Н. Ер ме ко ва, Г. Б. Тоқтыбаева, Н.Ә. Дүсіпова 10 ар ма н- пв б ас па сы

145
 Қос нүк те
1.  Бі рың ғай мү ше лер дің ал ды нан кел ген жал пы лау ыш сөз ден ке йін
қос нүк те қой ыла ды: Үш-ақ нәрсе – адамның қасиеті: ыстық қай-
рат, нұрлы ақыл, жылы жүрек (Абай).
2.
  Са ла лас құр ма лас та ғы бі рі не-бі рі тү сі нік бо лып кел ген жә не өйт-
ке ні, се бе бі де ген жал ғау лық тар тү сіп қа лып жа сал ған жай сөй-
лем дер дің ара сы на қос нүк те қой ыла ды: Мен пойызға үлгеретін 
болдым: пойыз кешке жүреді екен.
3.  Төл  сөз дің  ал ды нан  кел ген  ав тор дың  сө зі нен  кей ін  қос  нүк те
қойыла ды: Осы кезде ұста: «Мен мұны қай жерден көрдім?» – деп 
ойлады.
4.  Әрі  қа рай  са на ма лап  ке те тін  бі рың ғай  сөз дер дің,  сөй лем дер дің
ал ды нан ке ле тін жал пы лау ыш мән ді сөй лем нен кей ін қос нүк те
қой ыла ды: Бұл жоба мына мәселелерді шешуге мүмкіндік береді:
1) төтенше жағдайларға мониторинг жасау;
2) пайдалы қазбаларға барлау жасау т.б.
5.
  Бі рың ғай мү ше лер ден бұ рын кел ген мы са лы, атап айт қан да де ген
қыс тыр ма сөз дерден кей ін қос нүк те қой ыла ды: Каспий теңізіне 
130-ға жуық өзен, атап айтсақ: Еділ, Жайық, Терек, Сулак т.б. 
құяды.
4.
  Сөй лем дер дің  ти іс ті  же рі не  қос  нүкте   мен  нүктелі  үтірді  қой ып, 
кө ші рің дер. Қой ылу се бе бін ере же бойынша тү сінді рің дер.
1.  Бауырласың  болмаса,  жолдас  ізде  жақсы  жолдас  – 
ба  уыр  лас  (Ж.Баласағұни).  2.  Аға-жеңгесіне  кезек  қарап 
«Ке гім,  ке гім  кетті!»  –  деді  (М.Әуезов).  3.  Абай  жігіт те рі 
Жи рен ше, Ербол, Базаралылар да сол қонақ тосушы лар дың 
то бын да жүр (М.Әуезов). 4. Табиғатына қарай күштерді төрт 
түр ге  бөледі  гравитациялық,  электромагниттік,  ядролық, 
әл сіз  («Фи зика»  оқулығынан).  5.  Бақ пен  ас қан  пат ша дан 
ми мен асқан қара артық сақалын сатқан кәрі ден ең бе гін сат-
қан  бала  артық  (Абай).  6.  Жаман  дос  көлең ке  ба сыңды  күн 
шал са – қашып құтыла алмайсың басыңды бұлт алса – із деп 
таба ал май сың (Абай).

жүктеу/скачать 7,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: