4. Оқиғаның шиеленісуі болатын үзіндіні оқып, өз ойыңмен бөліс. Дәл осы сәтте Сержан шын бақытты еді. Ол асып-тасып сөйлеп келе жатып та аяқтарын кейде билеп басып, кейде өз-өзінен секіріп, секектеп, үнемі алда келе жатты. Баланың көңіл күйіне орай, Есмағамбет те көңілді еді. Бір жағынан, сәбиді осынша қуандырғанына іштей риза. Осы көңіл күйінің әсері болар, бір кезде атақты мақтаншақтардай: – Әй, Сержан, осы сен оңашада шынынды айтшы… Қай атаңды жақсы көресің? — деп еді. Бала ойланған жоқ. Тіпті Есмағамбет атасының осы сұрақты түбінде бір қоятынын біліп, әзірленген жанша: – Ең жақсы көретінім Есмағамбет атам… Сосын Аязбай атам… ең соңынан Балмағамбет атам-м… — деді саңқылдай сөйлеп. 5. Оқиғаның шарықтау шегін анық көрсететін үзіндіні оқы. Бала аяғына оралып, құшақтап, қолын алып жүргенде де басынан сипады ма, сипамады ма, анығы есінде жок,. Оның үстіне, үйге кірген бойда-ақ Балмағамбеттің: — Әй, Сержанжан… атаң жолдан шаршап келген екен. Демалсын. Сен кѳп мазасын алмай, далаға ойна,— деген сѳзі де баланың меселін қайтарып тастағандай. “Сѳйтейін бе? Далаға ойнап кетейін бе? Менің ендігі жерде саған жақындауыма, еркелеуіме, кешегідей сѳйлесуіме болмай ма?” дегендей Есмағамбеттің бетіне аз уакыт жапақтай қарап босағада тұрды-тұрды да, амалсыз сыртқа шығып бара жатты. Бірақ есікті жабарда ол Есмағамбет атасының есіне әлденені салғандай болып тағы бір рет қарады. Сол сәтте баланың кѳздеріндегі әлгінде ғана ұшқын шашқан қуаныш оп-оңай күдікпен үмітсіздікке орын ауыстырғандай еді. Тіпті оның кѳздері енді болмаса жылап жіберердей боталап тұрды ма, немене… 6. Оқиға соңындағы Есмағанбеттің көңіл күйінен не байқадыңдар? …Таң атарда барып кѳзі ілінген екен… Тағы да сол Сержанның, әнінен оянып кетті:
Мо-ома-а… мо-ома-аа… Сенсің ғой ең дана-аа… Мәңгі дос сен гана-а.. Мома-а… мома-аа… “Құдайым-ау, дүниеде сәбидің дауысынан әдемі…сәбидің дауысынан ѳткен мұңды әуен бар ма ѳзі?” — деді ол ұйқылы ояу күйде де, бала алдында кінәлі боп, мүлдем жеңілгенін білдіргендей, басын оңға бір, солға бір бұрып, сонда да жай таппағандай мазасы кетіп жатып.
Осылайша мақсатты түрде үзінділерді оқу арқылы оқушылар шығарманың мазмұнын толық түсініп қана қоймай, оқылым дағдысын дамытады.
Көркем шығарманың кейіпкерлерінің образын ашу олардың іс-әрекеті арқылы суреттелетінін оқушыларға осы үзінділерді оқыту арқылы іске асыру қажет. Төмендегі кестеге назар аударайық:
