башлағ (босаған, бекер жатқан),
қушлаг (қусты) сиякты зат
есім мен сын есімдер жасалған. 2)
Дәл осы туынды сын есім
жасайтын бір нәрсенің сол жерде бар екенін білдіретін
-лақ
журнағы якут тілінде орасан дамыған. Бул қубылыс туралы
К.Ф. Гриценко былай деп жазды: «В якутском языке очень рас
пространен словообразовательный
аффикс -лаах, имеющийся
почти во всех тюркских языках, с
помощью которого от имен
образуются
прилагательные, выражающие признак облада
ния тем, что обозначено основой. Иначе такое прилагатель
ное называется именем обладания». Осыны айта келіп автор
- лаах аффиксінің мынадай варианттарын көрсетеді: -лоох,
-лб б х, -лээх, -таах, -тоох, -тээх, -даах, -дсох, -дббх, -дээх, -наах,
-ноох, -нббх, -нээх. Міне осы журнақтар арқылы якут тілінде
саға+лаах (жағалы), туус+таах (тұзды)
деген жэне мустах-
юрах (музды өзен), Берелех - кюэль (Бөрілі - көл), Балықтах
(Балықты) сияқты жүздеген сөздер мен жер-су аттары жасал-
ған (К.Ф. Гриценко. Якутские топонимы на -лаах. Сб. «Язы
ки и топонимия Сибири», I, Томск, 1966, стр. 34-39). 3)
Қазақ
тілінде ж оғары д ағы тастақ, қ у м д а қ , с а з д а қ сөздерінде жэне
Т а с т а қ топонимінде
-тақ /дақ формаларының сақталуы да
-лы
вариантты журнақтың арғы көне түрі осы
-тақ//дақ болғанын
дәлелдейді. Ал
-лығ және
-лы (варианттарымен) журнақтары
бір арнадан шыққан ба, жоқ бұлар бөлек-бөлек журнақ па де
ген мәселенің маңында тюркология ғылымында талас пікірлер
де болды. Бул мәселенің тарихы Э.В. Севортянның еңбегінде
толық айтылған (Э.В. Севортян. Аффиксы именного словоо
бразования в азербайджанском языке. М., 1966, стр. 53 и сл.).
Автор В.В.
Радловтың пікірін қолдап,
-лыг формасынан
-лы
шыққандығын қалыптасқан пікір деп есептейді. Орхон-Енисей
жэне Талас ескерткіштеріндегі сөз тудыру журнақтарын соңғы
жылдары зерттеген А. Есенгулов
-лыг жэне
-лы формалары
бул нусқаларда бірін-бірі
толық ауыстыратынын айта келіп,
Достарыңызбен бөлісу: 
