ІІІ. Бала тәрбиесін түзейтін он баспалдақ «Әдепті бала –арлы бала, әдепсіз бала –сорлы бала» дейді халық даналығы. Әрине, барлығымыз перзентіміздің әдепті болғанын, үлгілі жүргенін қалаймыз. Сол үшін де үнемі тәртібін қадағалап, тәрбиелеп отыруға әрекет етеміз. Бірақ біздің бұл бағыттағы әрекеттеріміздің көбісі «кінәліні» жазалаудан ары аспай жатады. Жөнсіз қылығын байқай қалсақ, бас салып ұрысып немесе сотқарлығына сай «сыйлық» беріп жатамыз. Бірақ, баланы «таяқпен» тәрбиелеу- оның болмысының қалыптасуына кері әсері бары тағы анық. Осы орайда, біз көп ескере бермейтін жеңіл тәрбие әдістері бар. Бұл әдістер де жағдайына қарай түрлі болып келеді.
Бұл әдістерді іске асырып, әсері байқалуы үшін біраз уақытымызды алары анық. Сондықтан да сабырлық аса қажет. Бастапқыда ата-аналардың әдісі сәтсіз болғандай күйді бастан өткізерін ескертеміз. Дегенмен, уақыт өте келе әдіс өз нәтижесін береді. Олар:
1.Бала жасына қарай әдептілік пен тәрбие жайлы қисса-әңгімелерді көп айту. Бала естіген кейіпкеріне тікелей еліктей бастайды.
2.Басқалардың көзінше баланы жазғырмау, оның болмысына тіл тигізбеу; 3.Балаға бір істі қате істеген сәтте бағыт-бағдар беру. Мұндай әдісті әкелі-балалы болып бірге тамақтану, серуендеу кезінде қолдануға болады.
4.Ата-ана тарапынан баласына көңіл бөлудің өзіндік мөлшері болғаны дұрыс. Мейірімділік, сүйіспеншілік, әңгімелесу сияқты қарым-қатынастардың қажетті дәрежеден артық болуы да бала тәрбиесіне оң нәтиже бере қоймайды. Сондай-ақ, ата-ана мейірімі мен сүйіспеншілігінің жеткіліксіз болуы да бала болмысының бұзылуына алып келеді. Ондайда бала өзінің жөнсіз қылықтарымен, бұзақылығымен өзіне назар аудартуға әрекет етеді.
5. Баланың кейбір еркеліктерін байқамаған сыңай таныту.Мәселен, жөнсіз бір еркелігін орындату үшін балалардың көбісі көз жасын көмекке шақырады. Мұндайда байқамаған болып,басқа іспен айналыса кеткен дұрыс. Бала аздап дауысын көтере жылап, ақыры өзінің дұрыс емес екенін біліп, жылауын доғарады.
6. Баланың дұрыс емес әрекеті төңірегінде әке-балалы боп сөйлесу.Бала өз дәйектерін айтқанда, үндемей оның да өз ойына әке ретінде құлақ салу. Әңгімелесу барысында оның сөзіне құрметпен қарау. Алайда, кейде бала әңгімеге көнбей бейбалам салуы мүмкін. Мұндай жағдайда, әңгімені ары қарай өрбітпей тоқтатқан дұрыс.
