Тәжірибе 1
50 дана лавр жапырағын таңдамай, талғамай санап аламыз;
Жапырақтардың ұзындықтарын өлшеп,әр жапырақтың ұзындығын жазып аламыз;
8; 5; 7; 10; 7; 5; 11; 11; 6; 7;
7; 7; 6; 7; 9; 8; 7; 9; 7; 6; Vmax= 11 см
7; 5; 6; 8; 6; 5; 5; 6; 7; 8; Vmin= 3см
3; 5; 3; 5; 4; 8; 7; 7; 5; 9;
10; 6; 10; 5; 7; 6; 7; 5; 7; 5.
Вариациялық қатарды төменнен жоғары өрлеу бағытымен түземіз;
Бұдан кейін әрбір варианттың жиілігін, яғни әр варианттың дара жиынтықта қанша рет кездесетінін табамыз;
V P
3 2
4 1
5 11
6 8
7 15
8 5
9 3
10 3
11 2
Вариациалық қатардың мәліметтерін кестеге жазамыз:
Кесте1 Лавр жапырағының вариациялық қатары
Лавр жапырағының ұзындығы (V) см
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
Кездесу жиілігі (P)
|
2
|
1
|
11
|
8
|
15
|
5
|
3
|
3
|
2
|
Белгі өзгергіштігі- жапырақ тақташасы ұзындығының сызықтық – графикалық көрінісін сызамыз.
Сызбанұсқа1 Лавр жапырағының вариациялық қисық сызығы
7. Вариациялық қатардың маңызды бір статистикалық көрсеткіші – орташа арифметикалық шама. Оны табу үшін мына формуланы қолданамыз:
М=((3*2)+(4*1)+(5*11)+(6*8)+(7*15)+(8*5)+(9*3)+(10*3)+(11*2))/50 = 6,74см
Мұндағы n-вариациалық қатар нұсқаларының жалпы саны, X- нұсқа, Р-нұсқалардың кездесу жиілігі, ∑- қосынды (жинақтау) белгілері, М- белгінің орташа мөлшері.
Тәжірибе 2
1. 60 дана үрмебұршақ тұқымын таңдамай, талғамай санап аламыз;
2. Үрмебұршақ тұқымының салмағын өлшеп, әр тұқымның салмағын жазып аламыз;
0,30; 0,36; 0,42; 0,41; 0,34; 0,34; 0,34; 0,20; 0,32; 0,30; 0,21; 0,33; 0,36; 0,23; 0,29;
0,32; 0,09; 0,29; 0,34; 0,31; 0,28; 0,40; 0,35; 0,36; 0,34; 0,33; 0,24; 0,23; 0,36; 0,38;
0,36; 0,40; 0,37; 0,15; 0,21; 0,14; 0,32; 0,12; 0,29; 0,27; 0,38; 0,21; 0,36; 0,39; 0,41;
0,23; 0,36; 0,29; 0,33; 0,38; 0,31; 0,37; 0,35; 0,35; 0,38; 0,36; 0,23; 0,28; 0,30; 0,17.
Vmax=0.42
Vmin=0.09
Rv = Vmax-Vmin Rv=0.42-0.09=0.33
Мұндай жағдайда әрбір вариантты бір класстың есебіне жатқызып, вариациялық қатар түзу үшін олардың бәрін тізіп жазу мүлдем мүмкін емес. Ол үшін варианттарды класстарға топтастыру қажет.
Класстар саны=Rv/l
мұндағы l – класс мөлшері
Вариациялық қатардағы класстар саны 5-6дан аз, 10-15 көп болмауы қажет.
l=5
Класстар саны = 33/5=7
3. Варианттар кластарға топтастырылған жағдайда күрделі вариациялық қатарларда шартты орта
әдісі арқылы арифметикалық ортаны табамыз;
Кластар V
|
W(ортасы)
|
Р (жиілік)
|
а(ауытқу)
|
аР(жиілікпен ауытқудың көбейтіндісі)
|
0,09 – 0,13
|
0,12
|
3
|
-3
|
-9
|
0,14 – 0,18
|
0,16
|
2
|
-2
|
-4
|
0,19 – 0,23
|
0,21
|
8
|
-1
|
-8
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |