Тақырыбы: Мутациялық зақымданудың тікелей коррекция (түзетілу) жолымен репарациялануы. Генетикалық рекомбинацияның механизмдері
Бактериофагтың спецификалы рекомбинациясы
жүктеу/скачать 0,96 Mb.
|
Барат Динара БТ 18-19. СӨЖ5. Мол.био
- Бұл бет үшін навигация:
- Кездейсоқ рекомбинация
- III.Қорытынды
- IV. Пайдаланылған әдебиеттер
| Бактериофагтың спецификалы рекомбинациясы
Бұл ұзартылған гомологты аймақтары жоқ ДНҚ дуплекстерінің нақты сегменттері арасында пайда болады. Фермент рекомбинациясы катализденетін нақты ДНҚ тізбектерін таниды. Бұл интегралдар гетеродуплексті буындар түзбейді. Керісінше, олар сызықтық тізбектің екі ұшында кесінділер жасайды, содан кейін ДНҚ-ның сол ұштарының мақсатты ДНҚ-мен өзара әрекеттесуін катализдейді, ондағы фосфодиэфирлік байланыстарды үзеді. Мұндай рекомбинацияның типтік мысалы ретінде E. coli хромосомасына фаг-циркулярлы ДНҚ енгізу және оның кері бөлінуін айтуға болады. Ламбда-фаг ДНҚ-ны E.coli хромосомасына интеграциялау кезінде, фагтың дамуының лизогендік жолы жағдайында интазома деп аталатын күрделі құрылымды нуклеопротеин кешені түзіледі. Рекомбинация фагтың ДНҚ-ның белгілі бір нуклеотидтік тізбегі (attp сайты) және Е.coli-дің бірегей ДНҚ тізбегі (attv сайты) аясында жүреді. Attp және attv сайттарының нуклеотидтік тізбегі мүлдем өзгеше, бірақ олардың ұзындығы 15 нуклеотидті жұптан тұратын ортақ ядро (o) бар. AttP (POP') сол жақтағы 150 нуклеотидке (Р) және жалпы ядродан оң жақтағы 75 нуклеотидке (р'), a attB (BOB') – бұл ядроны қосқанда шамамен 25 нуклеотидтің сегменті. Сол жақтағы (attL) және оң жақтағы (attR) attp және attv сайттарын жабатын нуклеотидтер тізбегі бұл сайттар үшін әр түрлі болғандықтан, E. coli ДНҚ - дан fag ДНҚ-ны рекомбинациялау механизмі олардың рекомбинациялық интеграция механизмінен өзгеше болуы керек. Attl мен attR арасындағы рекомбинация үшін фаг ДНҚ-ны қоспағанда, Int ақуызынан басқа, фаг ақуызы xis және HF жасушалық ақуызы қажет. Рекомбинациялық бөлшектеу процесі интеграция процесіне ұқсас болып көрінеді, бірақ аталған үш ақуыздың, әсіресе xis ақуызының рөлі әлі де зерттелуде. Кездейсоқ рекомбинация гомологты емес нуклеотидтер тізбегі арасындағы рекомбинация прокариоттық және ашытқы жасушаларында сирек кездеседі, ал көбінесе сүтқоректілердің жасушаларында болады. гомологиялық емес рекомбинацияны вирустық немесе плазмалық ДНҚ-ны жануарлар жасушаларының ДНҚ-сына кездейсоқ енгізу процесіне жатқызуға болады, нәтижесінде репликацияланатын геномдарда көптеген жойылулар мен қайталанулар пайда болады. III.Қорытынды Қорытындылай келе, генетикалық рекомбинация-бұл жаңа гендік комбинациялардың немесе басқа нуклеотидтер тізбегінің пайда болуына әкелетін молекулалар арасында немесе ДНҚ молекуласында материалды қайта бөлу. Құрылымды қатаң белгіленген күйде бекітетін асимметриялық тізбегі бар холлидейдің қозғалмайтын құрылымдары олардың құрылымын зерттеу үшін жасанды түрде жасалды. Кейінірек мұндай құрылымдар ДНҚ нанотехнологиясындағы негізгі құрылымдық блоктар ретінде қолданылды: Холлидейдің бірнеше құрылымын белгілі бір геометриямен бір құрылымға жинауға болады. ДНҚ молекуласының бұзылысының репарациясы гендердің тұрақтылығын қамтамасыз етеді және ол ДНҚ-ның екі тізбегінің сақталуына негізделген деуге болады. Осының арқасында бұзылысқа ұшыраған бір тізбек сау келесі тізбектің арқасында қайта қалпына келе алады. Бірақ организмде генетикалық ақпараттардың сақтаушысы болса да олардың химиялық тұрақтылығы шектеулі. Клеткада өте жоғары жиілікте ДНҚ молекуласының тотығуы, ферментсіз метильденуі және гидролизі жүріп отырады. Бұл реакциялар ДНҚ-ның қалпына келуі процесімен әрекеттеседі. ДНҚ молекуласының кездейсоқ (спонтанды) ыдырауы мутагенездің, карциногенездің және организмнің қартаюының негізгі факторы болуы мүмкін деп есептеледі. Сонымен, ДНҚ молекуласы қарама-қарсы құрылым болып табылады. Бір жағынан, яғни тұрақтылық жағынан қарасаңыз ол өте консервативті, ал екінші жағынан қарасаңыз ол ыдырауға дайын тұрады. IV. Пайдаланылған әдебиеттер 1) Берсімбай Р.І. Молекулалық биология. Оқулық. – Астана: Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, 2014. 2) С.А.Әбілаев. Молекулалық биология және генетика: Оқулық.- 2-ші, түзет. Ж. Толық, 2010.- 388 б 3) Қуандықов Е.Ө., Аманжолова Л.Е. «Молекулалық биология негіздері», Алматы, 2008 жыл. 4) https://www.referat911.ru/Ekologiya/negzg-blm/171982-2259263-place1.html 5) http://humbio.ru/humbio/reparation/00001c8d.htm жүктеу/скачать 0,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|