Тақырыбы: Сатып алу сату шарты Орындаған: п-20-2 тобының студенті Алиев Айдос Тексерген
САТЫП АЛУ САТУ ШАРТЫНЫҢ ЖЕКЕЛЕНГЕН ТҮРЛЕРІ
жүктеу/скачать 66,11 Kb.
|
Айлиев АЙдос Сатып алау сату шарты
| 2.САТЫП АЛУ САТУ ШАРТЫНЫҢ ЖЕКЕЛЕНГЕН ТҮРЛЕРІ
2.1Бөлшектеп сатып сатып алу сату шарты Бөлшектеп сауда шартының түсінігі және құрамдас бөліктері. Бөлшектеп сауда шарты бойынша тауарды сату бойынша кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын сатушы сатып алушыға кәсiпкерлiк қызметпен байланысты емес, әдетте жеке, отбасылық, тұрғын үй немесе өзге де пайдалануға арналған тауарларды беруге мiндеттi (АК-ның 445-бабы). Біздің ойымызша, бөлшек сауда шартында ең бастысы затты әдеттегідей пайдалану (мақсатында) емес, сатып алушының тауарды өз мақсаты бойынша алуы және ол туралы сатушының білуі негізгі ниеті болып табылады. Бұл ескертудің себебі бар. Қазіргі уақытта оны тек өндірісте қолдануға болады, кейбір өнімдерді қоспағанда, мысалы, әскери, арнайы техникасы бар және т.б., өнімнің жеке немесе жеке емес пайдалануға арналғанын анықтау қиын. Бөлшек сауда шарттарын құқықтық реттеудің ерекшеліктері бар. Бұл ереже Азаматтық кодекс пен Қазақ КСР-нің 1991 жылғы 5 маусымдағы «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Заңынан басқа қолма-қол шетел валютасын пайдалана отырып бөлшек сауда шарттарын жасау тәртібін айқындайды. Осы келісімге басқа ережелер қолданылады. Бөлшек саудада сатып алу шарты жария шарт болып табылады (АК-ның 445-бабының 2-тармағы). Осы мүліктің арқасында кез келген кәсіпорын немесе бөлшек саудамен айналысатын кез келген кәсіпкер кез келген келісім-шартқа отыруға міндетті. Заңда (заңдарда) көзделген жағдайларды қоспағанда, кәсiпкер бөлшек сауда шарттарын жасасу кезiнде бiр тұлғаға екiншi адамға артықшылық беруге құқығы жоқ. Яғни, шарттың бағасы, басқа талаптар барлық тұтынушылар үшін бірдей болуы керек, ал егер заңнамада қарастырылған болса, тұтынушылардың жекелеген санаттарына жеңілдіктер қарастырылуы мүмкін. Егер компания тауарды жеткізу мүмкіндігіне дейін бөлшек сауда шартын жасасудан бас тартса, тұтынушы негізсіз бас тартуға байланысты шығындарды өтей алады. Сатып алу-сату шартының бұл ерекшелігі оны жасау тәртібіне де әсер етеді. Көп жағдайда сауда-саттыққа қатысушы - сатушы, ал ұсыныс - ұсыныс. Тараптар кем дегенде бір учаскенің құнын, бағасын және басқа да мән-жайларды келіскен кезде бөлшек саудада сатып алу шарты жасалды деп есептеледі. Сатушы өз қалауы бойынша комиссиялық ұсыныссыз жеке ұсыныс жасай алады. Мысалы, Zepter өз өнімдерін осылай таратады. Сатып алушының ұсыныс жасау мүмкіндігі, егер сатып алушы сатушыда жоқ тауарды алуға мүдделі болса ғана шектеледі. Ұсыныс сатып алушының белгілі бір өнімді белгіленген бағамен сатып алғысы келетінін көрсетеді. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 447-бабында көпшілікке түсініктеме берілген. Негізінде ұсыныс дегеніміз белгісіз саны (саны) тұлғаларға бөлшек сауда шартын жасасу туралы ұсыныс. Кәсіпкерлердің кейде тұтынушыларға көтерме бағамен тауарларды сатып алуды ұсынуы ұсыныстың сипатына әсер етпейді, ал мұндай ұсыныстар негізінде жасалған шарттар бөлшек сауда (тұтынушы) шарты болып қалады. Жарна ұсынысын жасау кезінде сатушының әрекетін ескеріңіз. Сатушы тауарды (көрмелерді) көрсетеді. Сатылған тауарлар туралы ақпарат береді (суреттер, каталогтар, фотосуреттер және т.б.). Ақпарат сату орнында беріледі. Кәсіпорындардың (дүкендердің) терезелеріне тек сатуға болатын тауарларды қою керек. Шыныдан жасалған бұйымдар тұтынушылардың сұранысы бойынша сатылады, сапасы тексеріледі. Тауардың әрбір үлгісінде өнімнің атауы, бағасы (килограммен, данамен және басқа өлшемдегі тауар үшін) жазылған қағаз болуы керек. Қажет болған жағдайда дүкен витриналары маусымға, жаңа өнімдердің келуіне және кәсіпорынның басқа жағдайларына байланысты жаңартылады, Көрме құрамы (құралдары) мен элементтері және бұйымдардың үлгілері сатылмайды. Тиісінше, олардың әйнектің ішінде болуы ұсынылмайды. Офертаның жарамдылығын тану үшін оның бағасы сатып алу-сату шартында көрсетіледі және т.б. көрсетудің қажеті жоқ. Сатушы оның әрекеті ұсыныс ретінде бағаланбауы үшін тауардың сатылмайтынын анық айтуы керек. Егер тауар сауда орнынан тыс жерде жарнама, каталогтар және басқа да суреттер арқылы белгісіз тұлғаларға ұсынылса, бірақ сатып алу-сату шартының маңызды талаптары көрсетілмесе, бұл алым ұсыныс болып табылмайды. Бөлшектеп сауда шартының нысаны. Бөлшек сауда шартының нысаны әдетте ауызша болады, бірақ бұл шарттар жазбаша түрде жасалуы мүмкін. Егер тараптардың құқықтары мен міндеттері болашаққа арналған болса, жазбаша нысаны орынды. Мысалы, тауарлар алдын ала тапсырыс бойынша сатылады, пошта арқылы жіберіледі, автомобильдер сатылады және т.б. Егер заңда немесе бөлшек сауда шартында, оның ішінде формулалардың немесе сатып алушы тіркеген өзге де үлгілік нысандардың талаптарында өзгеше көзделмесе, бөлшек сауда шарты сатушы сатып алушыға қолма-қол ақша берген кезден бастап тиісті нысанда жасалған болып есептеледі. немесе чек немесе басқа құжат.Сатып алушыда бұл құжаттардың болмауы оны шарттың жасалғанын және талаптарын растайтын дәлелдерге сүйену мүмкіндігінен айырмайды. Тұтынушылардың құқығын қорғау туралы заң төмендегілерді реттейді: тұтынушылардың тауар туралы ақпарат алуы кезіндегі қарым-қатынасты, сапаға сәйкес келетін тауар ауыстырып алуды, тұтынушылардың оларға сапасы тиісті болып келмейтін тауар сатылғанына, жұмыстар орындау, қызмет көрсету туралы шарттардың бұзылуына байланысты құқықтары, тұтынушылар өздерінің өмірімен денсаулыққа құқықтарын асырғанына байланысты қатынастарды. Жоғарыда аталғандар мен оның элементтері бөлшек сатып алу-сату шарттарындағы тараптар қарым-қатынастары ерекшелігінің түйінін құрайды. Шарт бойынша, сатушы болып тек қана кәсіпкер тауарларды сататын ұйым немесе азамат келе алады. Және де, бөлшектеп сауда лицензияланатын жағдайларды қоспағанда, бұған қатысты аса шектеулер жоқ. Яғни, жалпы тәртіп бойынша бөлшек сауда лицензиясыз жүзеге асырылады. Бөлшек сауданы лицензиялау бөлек заң актілерімен қарастырылады. Мысалы, сырадан басқа алкогольдік өнімді лицензиясыз сатуға болмайды, осы талап шетел валютасына сауда жасауға, шетел валютасын сатуға, қару-жарақ т.б. тарайды. Сатып алушы, әдетте жеке тұлға болып келеді. Заңды тұлғалар тауарды бөлшек сауда кәсіпкершілік қызмет үшін емес, өзге осы сияқты пайдалану үшін сатып алады. Сонымен заңды тұлға осы сияқты келісімшарт қатынасына ұжымның әлеуметтік мәселелерін шешу, жұмысшылардың дұрыс демалысын ұйымдастыру, олардың тұрмыс-материалдық жағдайын қамтамасыз ету үшін кіріседі. Айналымда шектелген тауарлары сатып алушының сол затты алуға арнайы рұқсат қағазы болуы қажет. Бөлшектеп сатып алу-сату шартының нысанасы айналымнан алынып тасталмаған кез келген заттар болуы мүмкін. Олардың қатарына жеке сипаттарымен де тектік сипаттарымен де анықталатын заттар жатады. Бір ғана тауар бөлшек сатып алу-сатудың да тауар жеткізілімі шартының да нысанасы бола алады (егер мысалы, жеңіл автокөлікті өз мұқтажында көлік ұйымы сатып алса). Егер автомобиль сатушысы жеке тұлға болса, онда бұл Азаматтық кодекстің жалпы нормаларымен реттелетін қарапайым сатып алу-сату шарты болып келеді. Қолда бар затты сатумен қатар келешекте пайда болатын заттар да сатылуы мүмкін. Келешекте пайда болатын заттар каталогтарға енгізілуі, ал өздері болса өндірісте әлі де шығарылмауы мүмкін. Бөлшек сауда болашақ (келешектегі) заттар сатылатыны тұтынушының жағдайын ешқалайша нашарлатпауы, оған тәуекелдерді жүктемеуі керек. Бұл шартты сипаттайтын ерекшелік — шарт шынайы орындалғанға дейін барлық тәуекелдер сатушының мойнында болып келеді. Бөлшектеп сатып алу-сату шартының мазмұны. Сатушының бөлшектеп сатып алу-сату шарттарында бірңеше ерекше міндеттері бар. Бөлшек сатып алу-сату шартын жасамақ алдында сатушы сатып алушыға тауар туралы қажетті және сенімді ақпарат беруі керек. Кәсіпқой ретінде сатушы сатып алушыға берілетін ақпарат мазмұнын өзі айқындайды. Дегенмен, ақпарат өзіне міндетті кезендерді енгізуі қажет: олар, баға жөніндегі сенімді және қажетті хабар; алушының қызықтырған өнім туралы тұтынушылық қасиеті жайлы мәлімет, затты тұтыну жайлы ереже, оны сақтау және қауіпсіз пайдаға асыру тәртібі. Ал азық түлік өнімдеріне қатысты өнімнің құрамы, қуаттылығы, денсаулыққа зиянды заттар құрамы және сақталу мерзімі туралы ақпарат берілуі тиіс. Бұл ақпарат тұтынушыға тек ауызша түрде жеткізілмейді, сонымен қатар өнімнің техникалық құжаттамасында көрсетіледі, тауарда өнімнің дайындалған және сатылған мерзімі, өзге де белгілері болуы керек. Олар тауарға сауданың бір немесе өзге саласында қолданылатын тәсілдермен соғылады. Өнімде тағамның, дәрі-дәрмектің, косметиканың (тез бұзылатын өнімдердің) сақтау мерзімі көрсетілуі керек. Кейбір өнімдер функционалдық қасиеттерін мерзімінен бұрын жоғалтады. Сатып алушы да бұл фактіні білуі және тауар мерзімінен бұрын жойылған жағдайда сатуды тоқтатуы керек. Сатып алушы келісім-шарт жасаспас бұрын өнімді тексеруге және оның қасиеттерін көзбен шолуға құқылы. Сатушы ұсынылған тауарды сатып алушының және отбасы мүшелерінің өмірі мен денсаулығына қауіп төндірмеуі керек. Тиісінше, тұтынушы көрсетілген мерзімде өнімнің қауіпсіздігін талап етуге құқылы. Өнімнің адам өмірі мен денсаулығына және қоршаған ортаға қауіпсіздігіне қойылатын талаптар міндетті болып табылады және мемлекеттік стандарттарға сәйкес белгіленеді. Мұндай өнім сертификатталған болуы керек, ал егер өнімде стандарттардың талаптарына сәйкестігі таңбаланбаса, өнімді сатуға және пайдалануға тыйым салынады. Өнімді қауіпсіз пайдаланудың және оны сақтаудың және тасымалдаудың арнайы ережелерін сақтау қажет болған жағдайда, өнімді өндіруші осы ережелерді әзірлеуге және сатушы бұл туралы тұтынушыға хабарлауға міндетті. Өндіріс орындарында өнімнің таралуын және қауіпсіздік ережелерінің сақталуын бақылау арнайы мемлекеттік органдардың (өнімдерді стандарттау және сертификаттау, санитарлық-эпидемиологиялық қызметтер және т.б.), тұтынушылардың құқықтарын қорғау ұйымдарының құзырында. 1999 жылғы 31 тамызда Қазақстан Республикасы Үкіметінің № 274 «Тауарлар таңбаларында тауарлар туралы мемлекеттік және орыс тілдеріндегі мәліметтерді талап ету туралы» қаулысы қабылданды. Мақсат – тұтынушыларға олардың өнімдерінің адам денсаулығына қауіпсіз екендігі туралы ақпараттандыру. 2000 жылғы 11 қаңтар 444. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi. Бөлшектеп сауда шарты сатушыны тауарды жеткізуге міндеттей алады. Азаматтық құқықта бұл екі жағдайда болады. Ең алдымен бөлшек сауда шарты стандартты жүйеде жасалады, яғни сатып алушының тауар үлгісімен танысуы (тауардың сипаттамасы және каталогы). Егер заңда немесе шартта өзгеше көзделмесе, сатушы тауарды азаматтық жұмыс орны сияқты шартта көрсетілген мекенжайға жеткізген кезде шарт орындалды деп есептеледі. Мұндй келісім-шартқа отырған кезде сатушы мен сатып алушы арасындағы жеткізу мерзімі және сатып алушы түбіртек бергісі келетін кез келген орын көрсетіледі. Егер заңда немесе шартта өзгеше көзделмесе немесе ол міндеттеменің мазмұнынан туындаса, сатушы тауарды сатып алушыға жіберген және ол болмаған жағдайда басқа тұлға шарттың жасалғанын растаған кезде шарт орындалды деп есептеледі. . Қазіргі уақытта бөлшек сауда келісім-шарттары кең таралған, олар жасау кезінде ешқандай құжаттарды толтырмайды және тауарларды жеткізуді қарастырады. Мысалы, дайын тағамдар мен басқа да тауарларға телефон арқылы тапсырыс беріледі. жүктеу/скачать 66,11 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|