Тақырыбы: Таным философиялық мәселе ретінде. Әртүрлі философиялық концепциялардағы білім мәнінің анықтамалары. Таным объектісі мен субъектісі
Қазіргі уақытта Батыстың интеллектуалды дәстүрі «агностицизм» терминін
жүктеу/скачать 40,7 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Милет ойшылдарының натурфилософиясы және Скифтік Анахарсистің скептицизмі.
| Қазіргі уақытта Батыстың интеллектуалды дәстүрі «агностицизм» терминін адам танымынан жоғары тұрған мәселелерді түсіндіруге арналған философиялық концепцияларды талдауда және адамның Құдайға деген ерекше қатынасын сипаттауда қолданады.
Таным мәселесінде мағынасы жағынан агностицизмге жақын ұғым – скептицизм. Скептицизм(грек. т. skeptikos –қаарстырушы,зерттеуші, күмәнданушы) – дүние туралы абсолютті толық және ақиқатты білім алу мүмкіншілігін жоққа шығарады. Өз бастауын әртүрлі тектегі пікірлердің барлығын мойындай беруден бас тартып, өмірде адамға бағдар беретін және шындыққа жанасатын білім формасын ғана мойындауға шақырған антикалық «пирронизм» философиясынан алады. Қазіргі философияда скептицизм критицизм формасын иеленді. Бұл бағытты ұстанған алғашқы философ ретінде И. Кантты айтуға болады. Критицизм - өте күрделі ұғым, егер мағыналық жағынан қысқаша түсіндірсек ол көптүрлі рухани құбылыстардың барлығына бірдей жалпы негіз іздемейді, керісінше, әрбір құбылысты жеке негіздеуге ұмтылады. Критицизм өз ізденісін «қалай болуы мүмкін?» (өнер, ғылым, адам, Құдай, өлім, бостандық) деген сұрақтан бастайды. Ол ештеңені терістемейді, адамдарды қандай да бір пікірлерді, тұжырымдарды қабылдауға міндеттемейді, ол ештеңені алдын ала анықтамайды. Адамға өзінің танымдық қабілетінің негіздерін ашып беріп, таңдау мүмкіндігін өзіне қалдырады. Критицизм әртүрлі формаларда өмір сүреді: эмпириокритицизм, сыни реализм, сыни рационализм, Франкфурт мектебінің философиясы, постмодернизм. Милет ойшылдарының натурфилософиясы және Скифтік Анахарсистің скептицизмі. Милет мектебі жетістіктерімен емес, ізденістерімен маңызды. Бұл шкала Грек рухының Вавилониямен және Египетпен байланысы арқасында пайда болды. Милет бай сауда қаласы болды; Милеттің көптеген халықтармен қарым-қатынасының арқасында бұл қаладағы алғашқы наным-сенімдер мен ырым-жырымдар әлсіреді. Иония біздің дәуірімізге дейінгі бесінші ғасырдың басында Дарий жаулап алғанға дейін, ол мәдени тұрғыдан эллиндік әлемнің маңызды бөлігі болды. Бахус пен Орфейге қатысты діни қозғалыс оған әсер етпеді; оның діні олимпиадалық болды, бірақ оған мән берілмеген сияқты. Талес, Анаксимандер және Анаксименнің философиялық құрылымдары ғылыми гипотезалар ретінде қарастырылуы керек және олар тропоморфтық ұмтылыстар мен моральдық идеялардың орынсыз әсерін сирек сезінеді. Олар қойған сұрақтар назар аударуға лайық болды және олардың батылдығы кейінгі зерттеушілерді шабыттандырды. Милет мектебі алғашқы философиялық мектеп ретінде белгілі. Онда алғаш рет саналы түрде барлық нәрсенің негізгі принциптері туралы сұрақ қойылды. Мұнда бірінші кезекте Әлемнің мәні туралы мәселе тұр. Милет мектебінің кейбір өкілдері бұл мәселені басқаша шешсе де, олардың көзқарастары ортақ: олар белгілі бір материалдық принцип бойынша әлемнің негізін көреді. Бұл алғашқы грек философиялық мектебі өздігінен материализмге ұмтылады деп айта аламыз. Әрине, материалдық және рухани принциптердің өзара байланысы туралы мәселе әлі қойылған жоқ, ол кейінірек тұжырымдалды. Милет мектебінің өкілдері әлемді материалдық деп түсінді. Бұл мектеп әлемді, оның жеке құбылыстарын, жалпы принципін немесе негізін материалистік тұрғыдан түсіндіруге тырысты. Ф. Энгельс "Табиғат диалектикасында": "...Аристотель бұл ежелгі философтар материяның белгілі бір түріндегі басты болмысты қарастырады дейді...»1. Олардың ойларын талдау философияның пайда болуынан бастап, бір жағынан, оның материализммен байланысы, екінші жағынан, материализмнің диалектикамен байланысы бар екенін көрсетеді. Материализмнің алғашқы тарихи кезеңіне тән белгі-оның ғылыми таныммен және сол кездегі прогрессивті әлеуметтік күштермен тығыз байланысы. жүктеу/скачать 40,7 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|