1827 жылдан бастап Абылайдың ұрпақтары қазақ хандығын патшалық Ресей езгісінен босату жолындағы күресте белсенділік танытты. Кенесарының әкесі Қасым мен үлкен ағасы Саржан бастаған жасақтар орыс ауылдары мен керуендеріне шабуыл жасап тұрды, қазақ ауылдарын отарлық бұғаудан босатты. Міне солардың жолын жалғастырушы Кенесары Қасымұлы да мемлекет тәуелсіздігінің өте маңызды іс екенін халық санасына құюда қыруар еңбектер атқарды. Мемлекет мүддесін қорғау жолында жауды жеңіп, тәуелсіздікке қол жеткізу үшін халықты біліктілікпен басқару көп септігін тигізетінін ол жете түсінді. Кенесары Қасымұлы өз айналасына ең адал кеңесшілер мен батырларды, халық арасынан отарлық езгіге қарсы ең беделді, белсенді азаматтарды топтастыра білді. 1838 жылы Ақмола, Ақтау қамалдарына шабуыл жасаудан басталды. Көтерілісшілер қамалдарды өртеп жіберді. Кенесары соғыс ауқымын Торғай арқылы Кіші жүз жеріне қарай кеңейтті. 1841 жылы қыркүйекте Кенесары үш жүздің өкілдері жиынында қазақ халқының ханы болып сайланды
Әдебиетер жайында
Ермек Бекмахановтың бұл кітабы тарихи мұрағат десекте артық емес себебі ақпаратар толықтай дерлік ақыиқатқа негізделген нақты дәлелдер бар.Ол мұнда Кеңесары жайындада мәлімет бермеген есесіне көтерілісінің құрлымы, кімдер қатысқанын баяандаған
Е.Бекмаханов былай деп тұжырым жасайды: «... Кенесары Орта жүздің саяси өмірінде жүз жыл бойы басшылық рөл атқарған шаңырақта дүниеге келіп, тәрбиеленді. Саяси белсенді кызмет Кенесарының атасынан бастап, аға-інілеріне және әпке қарындастарына дейін әулеттік дәстүр болып есептелді, бұл жағдай болашақ көтеріліс басшысының мінезі мен саяси-идеялық көзқарасының қалыптасуына терең әсер етті» [Бекмаханов, 1994. 211 6.]. .
Қортынды ой
Менің ойымша қазақтың соңғы ханы Кеңесарының ерлігі орасан Елдің бірлігінің,игілігінің кеткен заманда ,етек жеңін түрініп,елкіленіп шықан ерді көксейсің.Елінің ертеңі үшін өз басын бәйгеге тікен қолбасшы дара тұлға .