Тақырып: Ғаламдық жылыну: себептері, салдары, шешу жолдары
жүктеу/скачать 345,98 Kb.
|
Биоалуантүрлілік және экожүйе
- Бұл бет үшін навигация:
- Экожүйенің әртүрлілігі
- I. Генетикалық әртүрлілік
- II. Түрлердің түрлері
- В.А. Селевин
| Жануарлардың әртүрлілігі: Өкінішке орай, олар киім мен медицинада аң аулау, үйде ұстау және тасымалдауды қоспағанда, гвинея шошқалары ретінде қолданылады. Өсімдікті тозаңдандыру арқылы әртүрлілікті сақтауға және ыдырау арқылы органикалық заттарды топыраққа енгізуге қызмет ететін түрлер де бар. Ірі қара мал, сиыр, ешкі, қой және т.б. түрлері мал шаруашылығы саласында қолданылады. Біздің елімізге тән биологиялық әртүрлілікке теңіз бассейні, форель, қопсытқыш т.б. балық аулаудың да пайдасы бар.
Экожүйенің әртүрлілігі: Ол тірі қауымдастықтарға қажет қолдау механизмін ұсынады. Сындарлы өзара тәуелділіктің пайда болуымен тұрақты дамудың негізгі фактісі пайда болады. Экожүйелік қызметтердің пайда болуында әр түр ерекше маңызға ие. Биоәртүрлілік үш иерархиялық категорияда қарастырылады: генетика, түрлер және экожүйенің әртүрлілігі. I. Генетикалық әртүрлілік: Генетикалық айырмашылықтар кіші түрлерде, әртүрлілікте, популяцияда немесе түрлерде өлшенеді. Жалпы бұл түрге жататын әр түрлі гендер. Бұл жеке адамдарда болатын генетикалық ақпаратқа қатысты. II. Түрлердің түрлері: Ол түр айырмашылықтары мен бүкіл жер бетіндегі, белгілі бір аймақтағы немесе аудандағы түрлердің санына қатысты. III. Экожүйенің әртүрлілігі: барлық өзара әрекеттесетін организмдер және олардың қоршаған ортасы. Азық-түлік тізбегі және энергия ағыны, мысалы, циклдер мен климат, өрт және т.б. ол барлық абиотикалық факторларды қамтиды, осылайша биоәртүрлілікті сақтайды. Нәтижесінде түрлер, түрлер қауымдастықтары, қауымдастық ерекшеліктері мен процестері сақталады. Қазақстанда биоалуантүрлілікті сақтау үшін 1994 жылы Биологиялық алуантүрлілік туралы конвенцияға қол қойылды. Осы конвенция шегінде авторлар ұжымы (зоологтар мен ботаниктер) маңызды мемлекеттік құжат – «Биологиялық алуантүрлілікті сақтау және теңдестірілген пайдалану жөнінде ұлттық стратегия мен әрекет жоспарын» жасады (Көкшетау, 1999 ж.). Ол құжатта негізінен еліміздің биологиялық алуан-түрлілігі толық сипатталған. Мысалы, Қазақстан флорасында тек жоғары сатыдағы өсімдіктердің 6 мыңнан астам түрі бар, оның ішінде 14% түр – Қазақстан эндемиктері, яғни олар дүниежүзінде басқа еш жерде жоқ тек біздің елімізде өседі. Олардың көбісі – реликт түр, яғни ерте геологиялық заманнан сақталып қалған. Олардың ішінде Шренк тобылғытүсі сияқты ерекше түр бар. Қазақстан фаунасында өз кезегінде жануарлардың шамамен 835 түрі бар. Олардың ішінде биологиялық алуантүрлілікті сақтау тұрғысынан мүлде ерекше қызығушылық туғызатын Қазақстандағы эндемик түрге 1938 ж. В.А. Селевин ашқан селевиния немесе қарақас туысы жатады. Бұл ХХ ғасырдағы ірі зоологиялық жаңалық болды. Батыс Тянь-Шаньдағы эндемик көксуыр (сурок Мензбира) да қызығушылық туғызады. Тұяқты жануарлар ішінде ежелгі реликт ақбөкен – ерекше жануар. жүктеу/скачать 345,98 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|