Тақырып: Ғылыми зерттеудің әдіснамасы мен әдістемелері Жоспар
Жұмыстың жалпы сипаттамасы
жүктеу/скачать 0,59 Mb.
|
Емтихан сұрақтары
| Жұмыстың жалпы сипаттамасы диссертацияның маңызды бөлігі болып табылып, келесі бөлімдерден тұруы керек.
Актуалдығы – бұл сипаттамасының ең міндетті элементі. Диссертациятацияға келгенде «актуалдық» түсінігі ерекше болып табылады. Ізденуші өз жұмысының өзектілігі мен әлеуметтік мәнін қаншалықты түсініп бағалайтынына байланысты оның ғылыми жетілуін және кәсіби дайындығын көруге болады. актуалдыққа арналған кіріпе бөлімі аз болуы керек, бірақ та мазмұнды болуы шарт. Қарастыралатын сұрақтардың тәжірибелі мәнін және де экономика саласына немесе ғылыми жаңашылдығын объективті түрде дәлелдеуі керек. Жұмыстың ірі ғылыми бағдарламалармен және тақырыптармен байланысы. Бұл бөлімде ғылыми жұмыстың республикалық және ведомстволық бағдарламалары туралы мәліметтер келтіріледі. Осындай кезде ізденуші бекітілген уақыт, мемлекет деңгейіндегі басқару органдары, осы бағдарламаларды қабылдаған министрлік немесе ведомство, мемлекеттік тіркеу нөмірі және орындау мерзімі туралы мәліметтер келтіру міндетті. Зерттеудің мақсаты мен тапсырмалары. Диссертация бойынша әдетте диссертационды зерттеуде алға қойған мақсатқа жету үшін бір мақсатты немесе бірнеше нақты тапсырмаларды шешу үшін тұжырымдайды. Тұжырымды «Зерттеу...», «Оқу...» және т.б. сөздерден бастау керек емес, өйткені бұл сөздер мақсатты емес, мақсатқа жету жолын көрсетеді. Зерттеу тапсырмаларын анықтай отырып, келесі сөздерді қолдану ұсынылады: «Оқу керек...», «Орнату керек...», «Анықтау керек...», «Дәлелдеу керек...», «Айқындау керек...» ж»не т.б. Бұл жерде Здесь ерекше мұқияттылық керек; тапсырмалар диссертацияның негізгі тарауларын және атауын анықтайды. Зерттеу нысаны мен заты. Зерттеу нысаны – қиын мәселені мазмұндайтын диссертацияда зерттеліп танылатын процесс немесе құбылыс. Зерттеу заты – зерттеу нысанының шегінде табылып, диссертациялық зерттеудің тақырыбы, мақсаты және тапсырмасы анықталатын бөлігі болып табылады. Гипотеза. Гипотезаны қолдану қажеттілігі автордың өзімен анықталады. Ол арқылы қандай да бір құбылыс пен процесті ұғындыру үшін ғылыми болжам түсіндіріледі. Жасалған зерттеулер нәтижесінде гипотеза қабылдануы немесе қабылданбауы мүмкін. Ізденуші теріс нәтиже ғылыми ізденістегі шынайы факт екенін естен шығармауы керек. Осындай алынған нәтижелер ғылым үшін құнды болып табылады. Гипотеза тиісті сынақ-тәжірибеден өткеннен кейін ғана тиісті ғылыми теория болып саналады. Іске асырылған тәжірибелердің әдіснамасы мен әдістері. Бұл бөлімде ізденушімен диссертация тақырыбы бойынша ғылыми зерттеулерді өткізу үшін әдіснама мен әдістерді құрастыратын және қолданылатын әдіснаманың суреттелуін келтіруі қажет. Диссертация бойынша зерттеулер нәтижелерін алу үшін олардың ерекшеліктерін қысқа формада айқын және қисынды көрсетіледі. Зерттеуді іске асыру сұрақтарын шешу үшін қолданылатын әдіснама мен әдістерді бейнелеу диссертацияның негізгі бөлігінде сәйкес тарауында келтіріледі. Ғылыми жаңалаық және алынған нәтижелердің мәні. Ізденуші ғылыми жаңалықтың белгілерін тұжырымдау кезінде олардың белгілі нәтижелерден айырмашылығын көрсетуі қажет, бұл оның жаңашылдық деңгейін орнатуға мүмкіндік береді. Осы мақсаттар үшін келесі сөздер қолданылады: «Алғаш рет алынған...», «Жетілдірілген...», «Ары қарайғы даму қамтамасыз етілген...» және т.б. Бұл тарауға міндетті шарт болып, осы жаңалыққа қатысты белгілерді ашу болып табылады. Ғылыми жаңашылдықты құрылымдаулық, технологиялық немесе ұйымдастырушылық шешімдермен алмастыруға болмайды. Ғылыми атақтар атап айтқанда ғылыми нәтижелер үшін беріледі, бірақ та диссертация бойынша патенттер мен авторлық куәліктердің маңыздылығы жоғары болып келеді. Диссертация тақырыбы бойынша сәйкес құбылыс пен процес туралы ғылыми түсініктерді дамытуы, олардың ағымдарының заңдылықтары мен механизмдері нәтижелердің ғылыми маңыздылығы болып табылады. Ғылыми мәтіндерді безендіру кезінде жаңашылдықты орнықты және нақты көрсететін стилистикалық үлгілер бар. Осы мақсатта келесі сөздер қолданылады: «Одан қарағанда...осы дессертацияда...», «Автор алынған нәтижелердің жаңашылдығын мынадан көреді...», «Автордың ойы бойынша жаңашылдық болып табылады...», «Жаңа нәтижелерге жатқызуға болады...» және т.б. Ізденушіге келесі сұрақтарға жауап беру ұсынылады: материалды әлем мен қоғамның ғылыми заңдылығында белгілі емес ғылымға алынған ғылыми нәтижелер қаншалықты жаңашылдық енгізетінін; ғылымның нақты саласында немесе оның шегінде құбылыстың және процестің теориялық негізінде алынған нәтижелер мен ұсыныстарды, жаңа әдіснамалық тәсілдемелерді қолданудың кеңдігі. Алынған нәтижелердің тәжірибелік (экономикалық, әлеуметтік) мәні. Алынған нәтижелерді елдің экономикалық жән әлеуметтік дамуында қолдану мүмкіндігін көрсетеді. Егер ізденушіде қолданылған нәтижелердің тиімділігі туралы мәліметтер болса, онда оны нақты кәсіпорында, мекемеде, ұйымда (алынған экономикалық эффекте қатысуын мүмкіндігінше анықтау) енгізілгенін тарауда көрсетуі керек. Алдын алатын тағы бір нәрсе: «диссертация нәтижелері қолданылатын ұйымдарды қарапайым тізбектей салуға болмайды, нақтылануы керек. Қолданысқа ұсынылатын орындарынының пайдалы нәтижелерін көрсету керек. Қолданысқа дайындық деңгейін, нәтижелерді қолдану масштабтарын көрсетуі керек»[62]. Қорғауға ұсынылатын диссертацияның негізгі тәртіптері. Берілген диссертацияда ізденушімен қорғалатын жаңа ғылыми нәтижелерді көрсететіндей етіп тұжырымдау керек. Мұнда тек қандай да бір анализдің немесе өлшемнің нәтижелері ғана көрсетілмеуі керек, келесілер болуы керек: қандай заңдылықтар орнатылған, құбылыстың немесе процестің физикалық болмысы және механизмі ашылғанын, теориялық және тәжірибелік зерттеулер негізінде қандай да бір жаңа анықталатын параметрлердің негізделгені. Егер бұл жаңа әдістерді қолдануға қатысты болса, онда ол бұл тарауда ең жақсы екені көрсетілуі керек. Ізденушінің жеке үлесі. Бұл тарауда диссертация авторы қатысуының жеке деңгейі көрсетілуі керек: диссертациялық зерттеулердің тақырыбы бойынша бірлескен публикациялардың қай бөлігі авторластарға қатысты екені, ізденушімен жеке-дара басылған жұмыстың көлемі қаншалықты екені. Диссертация нәтижелерінің апробациясы. Бұл жерде диссертация тақырыбы бойынша ізденушімен зерттеу нәтижелері баяндалатын ғылыми съездер, конференциялар, симпозиумдар және басқа да ғылыми қоғамның ұйымдық форумдары келтірілген. Сонымен қатар, осындай форумдарды өткізетін орын мен уақыты көрсетілуі керек. ізденуші объективті мәліметтерді келтіруі керек, яғни форум тізімінде өзі тікелей қатысқан және баяндалғандар ғана болуы керек. Нәтижелерді жариялау. Диссертациялық зерттеудің қорытындылары тарауда монография саны, ғылыми журналдардағы мақалалар, ғылыми еңбек жинақтары, баяндама тезистері және конференцияларға және басқа да ғылыми қоғам форумдарына қатысу, патентке жаңалық сипаттамасы және авторлық куәліктерде жарияланған. Бұл үшін іздеушінің өзіне ғана тиесілі жарияланған материалдың жалпы саны көрсетілген. Диссертацияның құрылымы мен көлемі. Бұған диссертацияның құрылымы, кіріспенің болуы, жұмыстың жалпы сипаттамасы туралы мәліметтер, тараулардың саны, қосымшаның болуы туралы мәліметтер кіреді. Осы жерде тағы да диссертацияның беттерінің толық көлемі, сонымен қатар иллюстрация, таблица және қосымша беттерінің сандарының көлемі, пайдаланылған әдебиеттер тізімінің саны көрсетілген жүктеу/скачать 0,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|