Тақырып Өлшейтін құрылғылыр мен өлшемдер туралы негізгі түсініктер (1 сағ)
Тақырып 9. Ылғалды өлшеу үшін арналған әдістер және құралдар.(1 сағат)
жүктеу/скачать 432 Kb.
|
| Тақырып 9. Ылғалды өлшеу үшін арналған әдістер және құралдар.(1 сағат)
Дәріс жоспары: Нгеізгі мағұлматтар және классификация. Газдың ылғалдығын өлшейтін құрал және әдісі. Сепкіш және қатты материалдың ылғалдығын өлшейтін құрал және әдіс. Қатты және сепкіш материалдардың арнайы ылғапл өлшегіштері. Техника және ғылымның әртүрлі жақтары үшін көп мағынаға ие, газдың, қатты, сепкіш материалдарлық –қатты металлемес және көптеген газдар үшін керекті компонент болады. Ауалы ортаның ылғалдығын өлшеу үлкен мағынаға ие, және де қатты материалдар және азық-түлік тағамдарда ылғалдылық материалдың сапасын және технологиялық қасиетінін көрсеткіші.(олардың ылғалдықсыз таза салмағынан). Ылғалдылық өлшеу үшін арналған құрылғы, ол ылғыл өлшегіш , екі үлкен топқа бөлінеді: Газдың ылғалдығын өлшейтін ылғал өлшегіш және қатты және сепкіш материалдың ылғалдығын өлшейтін өлшегіш. Газ ылғал өлшегіші өзі-психрометрлік , конденсациондық, сорбционды , электрометрлік, кулонометрлік т.б. болып бөлінеді. Қатты және сепкіш материалдар ылғал өлшегіштері-салмақты, кондуктометрлік, сыйымдылықты,нейтрондық, радиоизотопты және ядерлікмагнит резонансқа,адсорбциондық, сорбциондық, гигрометрлік және т.б. Газдың және ауаның ылғалдығы олардың құрамында сулы бу және мөлшерінің сипаттамасы арқылы анықтайды. Көбінесе мына мөлшерлер қолданылады: Абсолюттік ылғал:-сулы буының салмағы, құрамында ылғал көлемі немесе құрғақгаз бірлігінен тұратын, г/м3 немесе кг/м3. Ылғалққұрамды –сол көлемдегі құрғақ газ салмағының сулы бу салмағының қатынасы, мөлшері өлшемсіз. Көлемдік ылғалдық-құрғақ немесе ылғал көлемі сулы бу көлемінің қатынасы, мөлшері өлшемсіз. Парциалдық қысым-сулы бұдың қаттылығы, газ құрамында болатын, көлем бірлігімен өлшенеді. Психрометрлік әдіс автоматтың өндіріс құралдар қатарының негізгі құралына қойылған, газдың және ауаның ылғалдылығын үзбей өлшеу үшін арналған. Көбінесе осы топты құралдардың жаратылуы электронды психрометр болады.Принципиялды олар сынапты психрометрмен көрсетілген , бірақ олар мынамен айырмашылығы бар, температура анықтау үшін датчик орнына терможұп қолданылады, кедергі термометрі, жартылай өткізгіш термисторы. Электронды психрометрдің көптеген сызбасы бар, сезімтал элемен типімен айырылатын, қосылу тәсілі, конпенсациялы сызба, ылғал термометрдің ылғал жүйесінің құрылысының негіздері. Электронды әдіс өлшеуі температураның әртүрлі психрометрлігі. Өлшенетін бөлігі екі аыспалы тоқ көпірден тұрады. Конденсационды ылғал өлшегіш. Конденсационды әдіс газ ылғалдығын өлшеуші немесе нүкте әдісі, газ үлгісінің суытуында негізделген тамшысы ылғалдық түсу температурасына дейін. Нүктенің температурасын және зерттелетін газ температурасын біле отырып оның қатысты ылғалдығын анықтауға болады. Нүкте әдісі әртүрлі газ қысымда ылғалдылықты өлшеуге мүмкіншілік береді-10-15МПа дейін және жоғары. Құралдар құралым қатары бар, нүкте әдісі арқылы ылғалдылық өлшеу үшін арналған, сезімтал элементтің суыту әдісінен айырмашылығы , осында сұлу бу тіркеледі, тіркелу моменті белгілегенде, нүктенің түсуінің температурасын өлшеу. Сорбционды ылғалөлшегіш. Сорбционды әдіс негізіне ылғал өлшеуіне кейбір заттардың ынталығы қойылған, пористік құрылымға ие болатын, ылғалдылықты адсорбирлеу (жұту). Бақылау ортатағы ылғалдылықпен тең жағдайда орналасқан ылғал деп атайды. Су мөлшері, бетін адсорбирлеу, газдың ылғалдылығының жоғарлауымен өседі. Осы өлшегіштермен қатар механиктар өзгереді, электірлік , салмалық, түсті және датчикті материалдың басқа қасиеттері. Механикалық сорбционды ылғалөлшегіштер.Кең қолданылатын сорбционды механикалық датчиктер, сызықты өлшемдерінің (ұзындығы) өзгеруі бақылаудағы газдың ортаның ылғалдығына тәуелділігі. Көбінесе бұндай құралдарда сезімтал элементті майсыз шаш жануар қабықшалары, копрондік жіп, целлофан пучогі болып келеді.Бұл құалдардың жетіспеушілік, сезімтал элементпен дамыйтын. Электірлік сорбциондыдық ылғалөлшегіштер. Қазіргі кезде электірлік сорбциондық датчиктер таратылуын алады, жұмыс принціпі электірлік сорбент қасиетінде негізделгеен, шартты түрде сыйымдылық немесе белсенді кедергіде. Осындай құрылғылардың бірі микропористік эбониттен құалған сезімтал элементті датчик металлдық электродтармен шаңдалған.Датчиктін кедергісі қоршаған газдық ортаның ылғалдығының тәуелдігінен тәуелді. Сорбенттер ретінде пористі шыны, кварц, оксидтік алюминдік қабықша, иодталған күлсіз қабықшадан, надмиядан, свинецтен және т.б. қолданылады. Электірлік сорбционды құрал. Құралдардың таратылуымен газ ылғалдығын өлшейтін құрылғы, электірлік датчиктерді қолданылуының негізін орындалған бұл құралдардың элементер ылғалсезгіштігі электролит құрайды, қоршаған газды ортаның ылғалдық функциясы тіркелген. Электірлік датчик ылғалдығы сезімтал элемен өзмен сұйық немесе құрғақ электролит қабықшасы қойылған, бақылаушы ортадан ылғалдылық сіңіргіш, динамикалық теңдік арасындағы қысыммен бекітілмегенше , бақылаушы ортадағы жұп қысым мен ерітіндінің үсті. Ылғал ортасының өзгеруі сіңірілуді немесе сезімтал элементпен ылғалдылық сіңірілуі шақырады, электролит кедергісінің өзгеруіне әкеледі. Электролит ретінеде сулы ерітінділер хлористі литий (LiCl), қолданылады. Кулонометрлік ылғалөлшегіш. Электромагниттік әдістің әртүрлігі ылғал өлшегенде кулонометрлік болып табылады, осындағы шығу мөлшері тоқ күші болып келеді, толық электролизді ылғал және үзіліссіз үшін, ылғалсезгіш элемент датчигінің сіңірілуі.Сезімтал элемент арқылы тұрақты зерттелуші газдың мөлшерінің үзіліссіз өтілуі. Осы кезде ылғалдық сорбентті сіңірілу процессі болады. Фосфордың қышқылдық концентрациялық ерітіндінің пайда болуымен: жүктеу/скачать 432 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|