Қаржы нарығындағы делдалдардың қызметі қандай? Бағалы қағаздармен жасалынатын операцияларды жүзеге асыру негізгі міндеттеріне кіретін инвестиция инстстуттары, сондай – ақ мемлекеттік атқару органдары қор биржасына мүше бола алады. Олардың тапсыруы бойынша құнды қағаздарды сатып алу және сатуды делдалдар мен дилер атқарады.
Делдалдар қанша түрге бөлінеді? Қаржы нарығындағы делдалдар 2-ге бөлінеді. Брокерлер мен дилерлер.
Брокер – мәліме жасау барысындағы тапсырма бойынша белгілі бір төлем ала отырып, жұмыс істеді. Қазіргі жағдайда делдалдық операцияларды банктермен тығыз байланысы бар делдалдық фирмалар жүргізеді.
Дилер – құнды қағазды сатып алу және сатумен өз атынан және өз есебінен айналысатын делдал, бұлар жеке фирмалар, банк, жеке адамдар, қор биржасы мүшелері.
Бұған дейін көрсетілгендей, өндірушілер өінің өнімдерін клиенттер типіне және өнімнің түріне байланысты өздері жеткізеді немесе өткізуді ішінара не тұтастай делдал – дистербьюторларға сеніп тапсырады.
Делдал – дистербьюторлардың қажетілігіне не туады?
клиенттер ауқымына және мұқтаждықтарына қатысты әр түрлі: ауқымды мұқтаждығы бар ірі клиенттер және мұқтаждығы әр түрлі кішігірім, орташа клиенттер ( автокөлігіне жабдықтар өндірушілер: аккумуляторлық батареялар, шамдар, тіркегіштер, тежегіштер, стартерлер) бірінші жинақтау нарығында ірі клиенттермен және жөндеу рыногінде (гараждар, механикалық цехтар, бөлшек сауда) көптеген кішігірім клиенттермен жұмыс істейді;
айқын жағрапиялық шоғырландырылған саларда: (қара металлургия) санамағанда клиенттер, жалпы, мемлекет аймағында шашылып жатады және өндірушілер тарапынан тікелей тауар өткізудің шығындары мұндай өткізуге мұрша бермейді;
өндірістік тауарларды стандарттауға, олардың көбін қарапайымдылауға беталыс күшейіп келеді. Ал мұндай жағдайда алушыны баға, жеткізудің шапшаңдығы және жеңілдігі, жөндеу мүмкіндігі өте қызықтырады; кейбір тапсырыстардың даралық сипаты және азғантай көлемі, егер оларды делдалдарсыз орындау көзделсе, өндірушіге керемет қымбатқа түскен болар еді;
өнеркәсіптік сатып алушы көбіне – көп ілеспе қызметтер тілейді, кей уақыттарда өнеркәсіпте оларды тура саудалық делдалға ұсыну жеңіл болады.