2. Рефрактометр , жұмыс істеу принципі. Рефрактометр – жарықтың сыну көрсеткіштерін анықтау үшін қолданылатын құрал,
екі ортаның шекарасында байқалатын толық ішкі шағылуға негізделген.
Рефрактометрдің қозғалмалы призмалы, құрамды призмалы, жарты сфералы және
тағы басқа көптеген түрлері бар.
Көптеген рефрактометрлердің жұмыс принципі зерттелінетін зат екі призма арасына
орналастырылады. Призма арқылы өткен жарық орталар бөліктерінің шектерінен
(призма-зат) сынып немесе шағылысып, шкаланың тек бір бөлігін жарықтандырады,
жарық пен көлеңке шекарасын анық көрсетеді. Шкаладағы бұл шекараның орналасуы
зерттелінетін заттың толық ішкі шағылысу бұрышына байланысты. Шкалада толық
ішкі шағылысу бұрышының әртүрлі мәндеріне сәйкес келетін сыну көрсеткіштері
көрсетілген.
Тапсырма №9. 1. Бернулли теңдеуі.
Бернулли теңдеуі — гидромеханиканың негізгі теңдеулерінің бірі.
r— сұйықтығыздығы,
u— ағысжылдамдығы,
h—қарастырылатын сұйықтық элементі орналасқанбиіктік,
p— қарастырылатын сұйық элементінің масса центрі орналасқан жердегі қысымы,
g— еркін түсу үдеуі.
2. Тұтқырлық коэффициентін анықтау. Заттың концентрациясынан тұтқырлық коэффициентінің тәуелділік графигі. Тұтқырлық, ішкі үйкеліс - бір қабаттың екіншісіне қатысты қозғалысына қарсы тұру
үшін сұйықтар мен газдардың қасиеті. Сұйықтықтың тұтқырлығы құю немесе
араластыру арқылы оңай анықталады.
Сандық жағынан тұтқырлық динамикалық тұтқырлық немесе ішкі үйкеліс
коэффициенті деп аталатын мәнмен сипатталады және n немесе u арқылы белгіленеді.
η (эта) – тұтқырлық коэффициентінің шамасы температура мен қысымға тәуелді, яғни
температура жоғарылаған кезде сұйық молекулаларының тепе-тендік қалпы өзгеріп,
сұйықтың аққыштығы артады, сәйкесінше оның тұтқырлығы кемиді. Қысым артқан
сайын сұйықтықтардың тұтқырлығы арта түседі, өйткені молекуланың тепе-теңдік
күйдің маңында жасайтын тербелмелі қозғалысына қажетті уақыт (релаксация
уақыты) артады, яғни сұйықтың тұтқырлығы релаксация тура пропорционал болады
деген сөз.