Тарих 125 сұрақ Эф-22-5к1
Беғазы-Дәндібай мәдениеті
жүктеу/скачать 1,52 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6. Ерте темір тайпаларының этносаяси және әлеуметтік тарихы. Сақтар, сарматтар. Сақтар
| 5. Беғазы-Дәндібай мәдениеті
Беғазы-Дәндібай мәдениеті - қола дәуірінің соңғы кезеңінде (б.з.б. 9-8 ғ.) Орталық Қазақстанды қоныстанған тайпалар мәдениеті, өнер түрлері. Көне заманның жойқын белгілері, әсіресе Беғазы тауының бір тармағында ( Беғазыбұлақ , Беғазы өзені ) сақталғандықтан «Беғазы» деген атау қойылған. Дәндібай да жер атауы. Осы екі атау біріктіріліп, сол жердегі ежелгі өркениет қонысын «Беғазы - Дәндібай мәдениеті» деп атайды. Бұл тарихи мекенді зерттеп, оның ежелгі тарихымыз үшін маңызын айқындаған ғалым - әйгілі академик, тарихшы , этнограф Әлкей Марғұлан болды. Осы ғалым бастаған арнаулы археологиялық топ Бегазы - Дәндібай мекенін 1947-1949 және 1952 жылдары жан-жақты зерттеді. Осы зерттеулер негізінде Қазақстан тарихы ғана үшін емес, көне дәуірлердегі жалпы адамзат тарихы үшін маңызды ғылыми қорытындылар жасалды. Ерте дәуірдегі Қазақстанның тарихынан сыр қозғайтын «Беғазы - Дәндібай мәдениеті» Қарағанды облысындағы аудан орталығы Ақтоғай кентінен 40 шақырымдай жерде орналасқан. Беғазы - Дәндібай мәдениетін өркендеткен тайпалар батысында Ұлытау , шығысында Абыралы , Шыңғыс таулары , оңтүстігінде Жетіқоңырдан Ертіс бойына дейінгі Нұра , Сарысу , Қаракеңгір өзендері бойлары мен Қызылтау , Бұғылы , Қызыларай , Қарқаралы , Баянауыл таулары аралығындағы кең жазықтарды қоныс еткен. 6. Ерте темір тайпаларының этносаяси және әлеуметтік тарихы. Сақтар, сарматтар. Сақтар (сақалар) — б.з.б. 1-мыңжылдықта Орта Азия мен Қазақстан, Шығыс Түркістан аумағын мекен еткен ежелгі тайпа. Олар қуатты тайпалық одақтары массагеттер , исседондар , аландар , каспийлер , сарматтардан тұрған Бұл халық өзін өзі сақа, сақ деп атаған, ( аккад . ashkuza; қыт. 塞 — Sai, көне қытайша: *sək). Оларды көне гректер скифтер ( гр. skythai) деп атаған. Ол туралы грек тарихшысы Геродот өзінің «Тарих» деген еңбегінде, 5 томында, жағырапияшы Страбон «Жағырапиясында» жазып қалдырған. Сақ тайпасының әртүрлі атаулары болған. Ежелгі гректер оларды "азиялық скифтер", ал парсылар - "Құдыретті еркектер" деп атаған. Сақ қоғамында халықтың үш тобы болды деген болжам бар. Ол рим тарихшысы Куинт Күрсий Руф айтқан аңызға сүйеніп айтылады. Бұлар: • жауынгерлер — сүңгі мен оқ («ратайштар-арбада тұрғандар»), • абыздар — құрбандық табағы және айрықша бас киімі бар, • қауымшыл сақтар, яғни «сегізаяқтар» (соқаға жегетін екі өгізі барлар). Осы үш жіктің өзіне тән дәстүрлі түсі болған. Жауынгерлерге — қызыл, сары-қызыл; абыздарға-ақ; қауымшылдарға-сары мен көк түстер. Сондай-ақ көсемдер мен патшалар да болды. Олар әскери жіктердің өкілдері болды. Гректер оларды басилепс — патша деп атаған. Патшаның белгісі - жебелі садақ. жүктеу/скачать 1,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|