Тарихи тұлға ұлықталды
жүктеу/скачать 9,93 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2-бетте 5-бетте 8-бетте Сізді Ұлу жылында не күтіп тұр Құрметті әріптестер
- Ұлыстың ұлы күні мерейіміз арта берсін! Динар НӨКЕТАЕВА, Қазмемқызпу ректоры
- Наурыз ежелгі уақыт за- мандарынан жалғасқан халықтық мейрам. Наурыз айының 21-інен 22
- Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына жасаған Жолдауы ел арасында түрлі деңгейде талқылаудан өтіп, ондағы көтерілген
- Қыздар университетінің оқытушы-профессорлар құрамы мен студенттер Елбасының Қазақстан халқына жасаған Жолдауын бірауыздан қолдап
- Баспас з қызметі
- Алматыда 12 қаңтар күні Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың өзі Астанадан арнайы келіп ашып бергені белгілі. Қазіргі таңда мемлекет
- Л. ДІЛБЕКОВА, баспас з хатшысы Университет ұжымы Елбасы Жолдауын бірауыздан қолдады
| www.kazmkpu.kz №1 (90)
22 наурыз, 2012 жыл
Тарихи тұлға ұлықталды «Қыздар университеті» газетінің «наурыз көжесі» 2-бетте 5-бетте 8-бетте Сізді Ұлу жылында не күтіп тұр? Құрметті әріптестер мен студенттер! Қазақ ұғымында К ктем мезгілі ежелден-ақ береке мен ырыстың бастауы. К ктемнің алғашқы айы наурыз мереке мен шат к ңілге толы. Мәселен, 1 наурыз – К ктем мерекесі саналса, 8 наурыз – Халықаралық әйелдер күні. Ал 17 наурызда Самарқандтың к к тасы еріп, жер дүние анадан жаңадан туғандай бусана бастайды. Міне осы мейрамдардан кейін наурыздың 21-інен 22-сіне қараған түні қазақ халқының ұлылығын дәріптей түсетін Ұлыстың ұлы күні – әз- Наурыз мейрамы тойланып, Жаңа жылымыз басталады. Бұл мезгіл – күн мен түннің теңеліп, табиғаттың қайта жаңғыратын ерекше сәті. Биыл, ел тәуелсіздігінің 20 жылдығынан кейін жаңа дамудың тың баспалдақтарына, жаңа онжылдыққа қадам басып отыр- мыз. Елбасы Нұрсұлтан бішұлы Назарбаев зінің биылғы Жол- дауында осыған байланысты әлеуметтік-экономикалық жаңғыру мәселелерін алдымызға қойды. Бұл әлеуметтік әрі экономикалық тұрғыдан жаңғыру басымдығының жаңару күнінде жоғарғы маңызға ие екендігі анық. Наурыз мейрамының тағы бір згешелігі – оның ел ынтымағын арттыруда алатын орны зор. Араздасқан ағайынның бір-бірімен табысып, ағаттыққа кешіріммен қарап, түсінісіп, зара ырыс- берекемен мерейлерін сіретін ұлық мереке. Халықаралық мейрам біздің ұжымдағы рухани құндылықтар мен биік әлеуеттің дамуына з үлесін қосып, бірлігіміздің нығая беруіне тілектеспін. Ұлыстың ұлы күні еліміздің іргетасы нығайып, Жаңа жыл барлығымыз үшін табысты да берекелі болғай! Ұлу жылы ұлағаты биік, ғибраты мол ырысты жыл бол- сын!
Ұлыстың ұлы күні мерейіміз арта берсін! Динар НӨКЕТАЕВА, Қазмемқызпу ректоры: Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мерекесінің бар жаратылыс үшін маңызы те зор. Барша тіршілік ұйқысынан оянып әлем жаңа күй кешеді. Дүние жүзі жаңару мен жаңғыру сәтіне құлаш сермеп, тың бастама, соны тірлік бастау алады. Сондықтан, қазақ халқы бұл Жаңа жыл мерекесіне ерекше назар ау- дарады. Қазақ халқының ата-баба- дан сақталып келе жатқан этика- лық заңдарына сәйкес, қазыналы қариялар «Атаңнан мал қалғанша, тал қалсын» деп, бұлақ, су басына тал, жасыл-желек егіп, аналар жаңа атқан күнге арнап, «Армысың, Қайырымды Күн-Ана, құт да- рыт, жарылқа!» деп сімдіктерге, ағаштарға айран-сүт бүркеді. Бұлақ к здеріне май себелейтін де ырым бар. Осылайша, табиғаттың сіп- нуіне жағдай жасалады. Ата-аналардан дәріптелетін ұғым «Бұлақ к рсең к зін аш» с зінің этнологиялық семанти- касына қатысты қаумаласқан жас жігіттер бастаулардың к зін ашып, экологиялық тепе-теңдікке күштерін салады.
М е м л е к е т б а с ш ы с ы н ы ң Жолдаудағы ерекше тоқталған б а ғ ы т т а р ы н ы ң б і р е г е й і – Қазақстандағы адам капиталының сапалы суі мен оны жетілдіру жол- дары. Бұл бүгінгі таңда Қазақстан секілді дамушы мемлекет үшін аса маңызды құндылық. йткені, адам капиталы қарқынды дамыған ел шикізатқа тәуелді емес, ол ба- рынша халықаралық қауымдастық үшін аса маңызды инновациялық басымдықтарға бағыт алады. Бұл орайда білім беру мекемелері бас- ты р л атқарады. Осы тұрғыдан Жолдаудың негізгі бағыттарын түсіндірген университет ректоры Динар Н кетаева «Біз – орта білім беру саласына педагог мамандар дайындайтын оқу орнымыз.
НАУРЫЗ – ЖАҢАРУ МЕН ЖАҢҒЫРУ ҮЛГІСІ ТА ЛҚЫ Университет ұжымы Елбасы Жолдауын бірауыздан қолдады Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына жасаған Жолдауы ел арасында түрлі деңгейде талқылаудан өтіп, ондағы көтерілген мәселелер жан-жақты түсіндіріліп жатыр. Осындай талқылау Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінде де болып өтті. Онда Қыздар университетінің оқытушы-профессорлар құрамы мен студенттер Елбасының Қазақстан халқына жасаған Жолдауын бірауыздан қолдап, ел дамуының айнасы болған құжатта көтерілген мәселелерге кеңейтілген түрде үн қосты. Әр халықтың өзінің төл әдет-ғұрпы, салт-дәстүрі болады. Көзі ашық, көкірегі ояу кез келген жан бұл құндылықтарды әспеттеп, ұлықтап өтеді. Осы орайда, ұлттық құндылықтарымыздың мерейін арттыру үшін өз жанымызға жақын, әлі де ұлықталмай жатқан тарих қойнауындағы асыл әдет- ғұрыптарымызды кеңінен насихаттау керек-ақ. Сол өз бағасын ала алмай жүрген ерекше мерекелеріміздің бірі 21 наурыз – Ғашықтар күні. (Жалғасы 7-бетте) 2 2 ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ №1 (90) 22 наурыз, 2012 жыл А Қ П А Р А Т Жағымды жаңалығын ала келген к ктемнің алғашқы айында құрылған Жұмыс берушілер кеңесінің отырысында университет ректоры Динар Жүсіпәліқызы Н кетаева кеңес құрамына ҚР Парламент мәжілісінің депутаттары, Білім және ғылым министрлігінің кілдері, облыс әкімдері, «Назарбаев интеллектуалды мектебі» ААҚ басқарма т рағасы, Қазақстанның бетке ұстар компаниялары, қауымдастық басшы- лары, жергілікті білім басқармаларының басшылары кіргендігін ресми түрде хабар- лады. Кеңес басшысы болып Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Ұлттық әйелдер ісі және отбасылық- демографиялық саясат комиссиясының т райымы, Қазақстан Республикасы еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Гүлшара Наушақызы бдіқалықова сайлан- ды. Гүлшара бдіқалықоваға университет Ғылыми кеңесінің шешімімен «Құрметті профессор» атағы беріліп, оны ел алдында ректор Динар Н кетаева салтанатты түрде табыс етті. Дәл қазіргі уақытта Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың кадр дайындау мәселесіне аса жоғары деңгейде мән беру қажеттігі ж ніндегі тапсырмасына орай құрылған Жұмыс берушілер кеңесі алдына зор міндеттер қойып отыр. Осы туралы саралаған университет басшысы з с зінде Жұмыс берушілер Кеңесі құрылуының негізгі мақсаты – университетіміздің та- лантты жастарына қолдау к рсету екендігін баса айтты. Алдағы уақытта оқу бітіруші түлектер жұмысқа орналасу бағытында кеңеспен қарым-қатынас орнатып, кеңес мүшелерінің ұйымдастыруы негізінде тәжірибелік дайындықтан теді. Еңбек және кәсіпорын сұраныстарына сәйкес, Жұмыс берушілер кеңесі университеттің білім бағдарламаларының дамуына ықпал ету және жоғары мамандандырылған бәсекеге қабілетті мамандарды дайындау орталығы ретінде даму жағына қолғабыс етпек. Министр Гүлшара Наушақызы з с зінде Жұмыс берушілер кеңесінің жұмысы аясында кеңес мүшелерімен біріге отырып, университетте оқитын студенттерге септігі тиетін игі істердің жасалатындығына уәде берді. Оқу-әдістемелік басқарма бастығы ділет Жүнісұлы Тойбаев университеттің талантты жастарын қолдауда, атаулы шәкіртақылар тағайындауда, оқу үдерісін инновациялауда, модернизациялауда кеңес жұмысының маңыздылығына тоқталды. Сонымен қатар, басқосуда «Жүрдек және жел энергиясын ндірудің жоғары коэфи- циентіне жел турбинасының аэродинами- касын зерттеу», «Алматы қаласы аймағында қауіпті табиғат апаттарын математикалық моделдеу арқылы зерттеу» тақырыптарында арнайы баяндамалар жасалды. Университет түлектері үшін маңызды р л атқаратын кеңес отырысы одан әрі үздіктерді марапттау рәсіміне ұласты. Естеріңізде болса, үстіміздегі жылы уни- верситет тарихында тұңғыш рет жеті пән бойынша республикалық деңгейде Ыбырай Алтынсарин атындағы пәндік Олимпиада ткен болатын. Оған 4 жарым мыңға жуық 11 сыныпта оқитын оқушы қатысып, арала- рынан мыңнан тұлпар 21 жеңімпаз таңдалы- нып алынды. Жұмыс берушілер кеңесі отырысында осы Олимпиада жеңімпазда- рына университетте оқуға мүмкіндік бере- тін гранттар тапсырылды. Грант иегерлеріне дипломдарды университет ректоры Динар Жүсіпәліқызы Н кетаева, Қазақстан Рес- публикасы еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Гүлшара Наушақызы бдіқалықова, Қазақстанның іскер әйелдер Ассоциациясының т райымы Раушан Іргебайқызы Сәрсенбаева салтанатты түрде табыс етті. Салатанатты жиын соңы концерттік бағдарламаға ұласты.
КЕҢЕС
ҰЛАҒА Т Тұңғыш рет Жұмыс берушілер Кеңесі құрылды
ТАРИХИ ТҰЛҒА ҰЛЫҚТАЛДЫ 19 наурыз күні Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті жанына тұңғыш рет Жұмыс берушілер кеңесі құрылып, оның алғашқы отырысы болып өтті. Ректор Динар Нөкетаеваның бастамасымен дүниеге келген кеңеске еліміздің беделді мекеме басшылары мүше. Қазақтың біртуар тұлғасы, көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері Дінмұхамед Ахметұлы Қонаевтың 100 жылдығының беташарын Алматыда 12 қаңтар күні Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың өзі Астанадан арнайы келіп ашып бергені белгілі. Қазіргі таңда мемлекет үшін өте маңызды мерейтойлық шаралар еліміз бойынша жер-жерде тойланып жатыр. Осы орайда, 16 наурыз күні Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Үлкен акт залында Д.А.Қонаевтың 100 жылдығына арналған «Кеңес Нұрпейіс оқулары» аясында «Тарих және тарихи тұлғалар» тақырыбында халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция болып өтті. Халықаралық конферен- ция жұмысына Қазмемқызпу ректоры Динар Жүсіпәліқызы, ҚР Инженерлік академиясы- ның корреспондент-мүшесі, Д . А . Қ о н а е в а т ы н д а ғ ы х а - л ы қ а р а л ы қ қ о р д ы ң в и ц е - п р е з и д е н т і К . М . Ау х а д и е в , Ди
мекеңнің замандасы, Дү- ниежүзілік бейбітшілікті қорғау комитетінің мүшесі және осы ұйымның Қазақстандағы ко- митет т рағасы І.Б.Балтағұлов, ҚР Парламенті сенатының депутаты, академик Ғ.Есім, М. уезов атындағы дебиет ж ә н е н е р и н с т и т у т ы н ы ң директоры, ф.ғ.д., профес- сор У.Қалижанов, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың кафедра меңгерушісі, т.ғ.д., профессор Т.О.Омарбеков, Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этноло- гия институтының профессоры А.Т.Қапаева қатысты. Айтулы шараны ашқан университет ректоры Динар Н кетаева з с зінде: «Елбасы Нұрсұлтан бішұлы Назарбаев «Елу жыл ел ағасы» деп аталатын естелігінде (Басы 1-бетте) Дайындаған мамандары мыз- дың сапалы, бәсекеге қабілетті болуы – оқу процесін модерни- зациялаумен, оқу үдерісінде жаңа технологияларды, электрондық оқу жүйесін енгізумен тығыз байла- нысты. Университетте бұл бағытта оқу жылы басталғалы бері қыруар ша руалар атқарылды, академиялық ұтқырлықты толыққанды іске асы- ру мақсатында ішкі және сыртқы шетелдік бірнеше оқу орындары- мен келісімдерге қол қойылды. Білім және ғылым министрлігінің қ а р ж ы л а н д ы р у ы м е н т е т і н іргелі және қолданбалы жоба- лар бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарының конкурсына 11 ғылыми жобамен қатысып отыр- мыз» - деп білім ордасының адам капиталын арттыруда жүзеге асы- рып жатқан шаралары туралы с з етті. Осы жұмыстарды Елбасының Жолдауда жүктеген тапсырмалары негізінде одан әрі дамыту жолда- рын баяндады. Елбасы Нұрсұлтан бішұлы- ның « леуметтік-экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағыты» атты Қазақстан халқына жасаған Жолдауына университет ұжымы мен сту- денттер де бірауыздан қолдап үн қосты. «Нұр Отан» ХДП бастау- ыш партия ұйымының т райымы С.Н.Акишева, университет ар- дагерлер кеңесінің т рағасы Р.С.Сәтімбек, «Құқық және басқару негіздері» кафедрасының доценті А.Д.Қожабекова, «Эконо- мика, есеп және туризм» кафе дра- сының меңгерушісі Ш.З.Заман- беков секілді к птеген ұжым мүшелері з пікірлерін ортаға салды. Жас тар атынан с з алған «Жас Отан» Жастар қанатының т райымы Ғ.Камалова мен Жастар ісі ж ніндегі комитет т райымы Ж.Жақсұқұлова Елбасы Жолда- уын да айтылған мәселелерді жүзеге асыруға тәлімгерлердің барынша атсалысатынын тілге тиек етті. Жиналыс соңында универси- мақсат-міндеттерді іске асыру бой- ынша білім ордасындағы факуль- теттер мен б лімшелерге бірқатар тапсырма берді. Сонымен қатар, жақында рес публикалық ақпараттық-үгіт тобының жұмысы аясында Жол- дауды түсіндіруге байланысты Қазмемқызпуда тағы да келелі басқосу болып тті. Естеріңізге сала кетейік, ел дамуының басты құжаты жариялана салысымен Парламент, Үкімет мүшелері, әртүрлі деңгейдегі мекеме бас- шылары және белгілі тұлғалар республика бойынша Жолдауды насихаттау бағытында келелі іс- шаралар атқаруға белсене кірісіп кеткен болатын. Осы мақсатпен Қыздар университетіне Білім және ғылым вице-министрі Мұрат Кадесұлы Орынханов арнайы келіп, Жолдау тура- лы жиналған жұртшылықпен ой б лісті. Кез десуді Алма- лы ауданы әкімінің орынба- сары Н.Н.Яковлева ашып, ол биылғы Жолдауда айтылған басым бағыттар ж нінде пікір білдірді. Одан кейін с з алған вице-министр Мұрат Қәдесұлы университет ұжымын К ктем мерекесімен құттықтай отырып, Елбасының биылғы халыққа арнаған Жолдауында негізгі басымдықтарға, оның ішінде білім беру мен ғылым саласына қатысты тұстарға тоқталды. Білім және ғылым вице-ми- нистрі Мұрат Қәдесұлының ба- йып ты баяндамасынан кейін әңгіме сұрақ-жауап түрінде одан әрі жалғасты. Университет та рапынан Жолдауға қолдау біл діріліп, студент жас тар мен оқы тушы- профессорлар з пікір лерін ортаға салды. Жолдау дағы халыққа даму әке летін басым дықтар ж ніндегі университет қызметкерлері нің айт қан толғақты дәлелдері кезде- су сәнін аша түскендей. Жолдауды талқылауға байланысты кезекті отырысты қорытындылаған уни- верситет ректоры Динар Жүсіпәлі- қызы еліміздің даму бағытында басты құжатқа айналып отырған Елбасы Жолдауының қыр-сы- рына үңіліп, оның елдігіміз мен мемлекеттігіміздің іргетасын ны- ғайтудағы жасампаздығына жоға- ры баға берді. Қыздар универси- теті ұжымының атынан Қазақстан Республикасы Білім және ғылым вице-министрі Мұрат Қәдесұлына рахметін айтып, оның жұмысына зор табыс тіледі. з тілшімізден Елбасының қатысуымен ткен Д.А. Қонаевтың 100 жылдығына арналған салтанатты кештен бастап, республикада биылғы жылы ткізіліп жатқан игілікті іс-шаралар туралы с з қозғап, олардың маңызы туралы сыр шертті. Келесі кезекте с з алған Ізбасар Балтағұлұлы Д.А. Қонаевтың республика бас- шысы болған жылдары Қыздар университетінің де ркендеуіне к п күш салғандығына тоқталып, жиналған қауымға батасын берді. Ал сенатор Ғарифолла Есім: «Тәуелсіздік – ең алдымен сананың тәуелсіздігі» дей оты- рып, қазақ тарихы, Қазақстан та- рихы туралы ой-тұжырымдарын ортаға салды. Бүгінгі Елбасы- Ұлт К шбасшысы Нұрсұлтан б і ш ұ л ы н ы ң Қ а з а қ с т а н д ы әлемдік аренаға шығарудағы ерен еңбегіне тоқталып тті. Ел үшін, елдік үшін т гілген тердің қашан да ақталатынын жеткізген Уәлихан Қалижанұлы дүние емес абырой жинаған Д.А.Қонаевтың жазушыларға к рсеткен қамқорлығын, ткен Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев туралы « з заманының заңғар ұлы», «Қазақстан тарихындағы ірі тұлға» деп жоғары баға берген еді», дей келе, ұзақ жылдар рес- публика басшылығында болған Д.А.Қонаевтың халқына барын- ша адал қызмет еткеніне, зі бас- қарған жылдары Қазақстанды Кеңестер Одағының ішіне кіретін 15 республиканың ал- дыңғы үштігіне кіргізгеніне, зі сол кезеңдегі аса жоғары мәртебелі қызмет – Саяси бю- роның мүшесі бола отырып, сол тұғырды туған елінің ыры- сына жаратқан қайраткер аза- маттығына кеңінен тоқталды. «Тарихқа, тарихымызды жасаған та рихи тұлғаларға тағзым ету ұлт тәр биешілерін дайындай- тын біздің педагогикалық оқу орны студенттері үшін де, жалпы ғылым мен мәдениетіміз үшін де, қарыштап алға басқан қоғамы- мыз үшін де қажетті әрі ұлағатты іс», – деп ойын қорытындылады. Кеңес Мұстаханұлы қаңтар айында Абай атындағы опе- ра және балет театрында мірдегі ұлағатты істерін кейінгі ұрпаққы үлгі ете тереңнен тамыр тартты.
з кезегінде белгілі тарихшы Талас Омарбекұлы Д.А.Қонаевтың қиын да күрделі кезеңге тап кел- ген студенттік мірінен, жастық шағынан хабардар ететін қызықты да қызғылықты деректерге сүйене отырып, тұлғаның қазақ нері мен әдебиетіне жасаған елеулі еңбектерін жеткізсе, Ай- жан Тоқанқызы Д.А.Қонаевтың еліміздегі Ғылым академиясын басқарған жылдардағы қазақ ғылымы мен ғалымына к рсеткен қолдауы ж нінде тәрбиелі де тағылымды негелерін тілге тиек етті.
Жиналған к пшілік шара барысында тәлімді дүниені сана- ға молынан сіңіріп, ғибратты кезеңдерден барынша хабар- дар болды. Бұл халықаралық ғылыми-тәжірибелік конфе рен- цияға қатысушылар тарапынан мейлінше аңғарылып тұрды. Л. ДІЛБЕКОВА, баспас з хатшысы Университет ұжымы Елбасы Жолдауын бірауыздан қолдады 3 3 Т А Ғ Л Ы М ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ №1 (90)
22 наурыз, 2012 жыл
(Басы 1-бетте) Н аурыз мейрамының ең асыл қасиеті – жаңару идеясын- да жатыр. Осы уақытта қазақ елін билеген к семдер «Жақсылыққа жақсылық жай адамның ісі, жамандыққа жақсылық ер адамның ісі», «Таспен атқанды аспен ат» деген ұғыммен араға түс кен кикілжің жіктерді кешіріп, ежелгі бауырлас ел руларын дастархан ба- сында табыстырған. Қоғамдық қарым- қатынастарды дипломатиялық ептілікпен шешіп, коммуникативті істер атқарған. Тепе-теңдік барысында игілік пен жаңару идеялары дәстүрлі қазақ қоғамдарында негізді түрде орын тапқан. Сондай-ақ, осындай жаңғыру сәтінде табиғи ортаға ағаш отырғызылып, гүл егіледі. Су к здері тазаланып, экологиялық мәселелердің де з шешімін табуына мүмкіндік берілген. Жаңа жыл мейрамында Қыдыр ата (кейбір деректерде Қызыр) образының мәні те жоғары. Ол аңыз, яғни мифтік және діни тұрғыда екі бейнеде қаралады. Бірінші мифтік бейне жағынан қарас- тырсақ. Шығыс және түркі халықтары мифологиясында Қыдыр бейнесінің астарынан ислам дініне дейінгі және онан кейінгі кезеңде пайда болған діни- фольклорлық дәстүр түсінігі аңғарылады. Қазақ халқының ұғым-түсінігінде Қыдыр сәттілік пен бақ беруші, к біне иман жүзді қарт түрінде бейнеленіп, зін к зімен к ру сәті түскендерге бақыт сыйлаушы ретінде суреттеледі. Күнделікті кездесетін адамдардың арасында Қыдыр ата болуы мүмкін деген ой да айтылады. Ол әр түрлі кейіпте, к біне қарапайым адам секілді жүреді. Одан сый алу үшін кез келген адамға, оның әлеуметтік мансап-мәртебесі мен байлығына, киіміне, түр-әлпетіне қарамай, сәлем беріп, қонақжайлылық к рсету керек. йткені ол Қыдыр болып шығуы мүмкін. “Қырықтың бірі Қыдыр” деген с здің астарынан осындай түсініктен туындаған моральдық факторды к руге бо- лады. Ал екінші діни жағынан Қыдыр ата ислам дініндегі пайғамбар. Кейбір дінтанушы ғалымдар оны Ілияс пайғамбар деп жорамалдайды. Құран Кәрімнің Кәһф сүресінде Мұса пайғамбар сапарға шыққан кезде Қыдырға жолыққаны, Алланың оны Мұсаға тағлым үйрету үшін арнайы жібергені жайлы айтылады. Бұл жерде Қасиетті Рамазан айындағы Қадір түнінде қазақтың «жер шарын Қыдыр аралайды» дейтінін айтсақ та жеткілікті болар. Сонымен этнографиялық деректер бойынша қазақ халқында «жыл басы Нау- рызда даланы Қызыр аралайды» деген түсінік бар. Сол себепті осы түн – «Қызыр түні» деп аталған. Қызыр атаны адамдарға дәулет-бақ қондыратын қария деп са- найтын бабаларымыз оны жақсылықтың жаршысы деп есептейді. Наурыз тойында қазақ халқы арасында Қызыр түні жаңа жыл табалдырықтан аттап, үйге енгенде т рде қос шырақ жағылып тұруы керек де- ген сенім бар. Бұл күннің алдында барлық жићаз-мүліктің шаңы алынып, тазартыла- ды. Ол «береке басынан басталады», «жыл басы жақсы басталса, аяғы жақсы болады», деген адам сенімінен туындаған ұғымның жалғасы. НАУРЫЗ – ЖАҢАРУ МЕН ЖАҢҒЫРУ ҮЛГІСІ еш қажеті жоқ. Себебі, қазақ тарихын- да Махаббат мерекесі – Ғашықтар күні болған және ол тамаша салт осы Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мейрамымен тұспа-тұс келген. Ал ақыл тоқтатқандардың «Жаңа жылды қалай қарсы алсаң, жылды солай ткізесің» дегені секілді жастардың «Жаңа жылды кіммен қарсы алсаң, жыл бойы со- нымен немесе мәңгілік сол жанмен бірге боласың» деген нанымын еске алсақ, бұл Ғашықтар күнінің мәні арта беретіні с зсіз. Жалпы Наурыз мейрамы амандасу- сәлемдесу рәсімдерінен, адамдардың бір- біріне тілек айтуынан басталады. Ерлер бір-бірімен қос қолдап амандасып, т с қағыстырып, әйелдер мен ерлер құшақ жайып амандасып, «Ұлыс оң болсын, ақ мол болсын!», «Ұлыс береке берсін, жамандық жерге енсін!» деген тілектер ай- тылады.
Қазақ халқы арасында қалыптасқан салт-дәстүр негізінде Ұлыс күні жеті түрлі тағам қосылған – соғымнан қалған сүр ет, қатық, бидай (тары, күріш), су, тұз, ұн, дәмдеуіш қосып қазан толы наурыз к же пісіріледі. Қазақ ұғымында, жеті саны тұрақтылық пен ақылдылықтың символы болып саналады. р үйдің дастарханы- на ақтан – сүт тағамдары, қызылдан – ет тағамдары, к к ырыстан – дән тағамдары мен жеміс-жидектен жеті түрлі дәм қойылады. Қазақтың этикалық дәстүрі бойынша, қойдың басын ауыл ақсақалына ұстатады. Жиналған халық наурыз к жені тойып ішеді. К же ішіліп болған соң, дастарқан басындағылардың үлкені қолын жайып, үй иесіне батасын береді. Бұл мысалдардың барлығы Нау- рыз мейрамының бүкіл халықтың берекесіне үлес қосатын ұлық мереке екенін айғақтай түсетін дәлелдер екені анық. Ұлыстың ұлы күні, жыл басы Наурыздың к ктемгі жаңарумен қатар, әлеуметтік жаңғыру әкелетіні де ақиқат. Ал әлеуметтік жаңғырудың қоғам үшін маңыз те жоғары. Бұл туралы биылғы « леуметтік-экономикалық жаңғыру – Қазақстан дамуының ең басты бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында Ел- басы Нұрсұлтан Назарбаев та барынша толғақты ой білдіргені белгілі. Онда мемле- кет басшысы « леуметтік-экономикалық жаңғыру жолындағы осы 10 бағыт бо- йынша міндеттерді орындау арқылы біз экономикамызды нығайтып, қоғамымыз- ды тұрақты ете түсеміз, халқымыздың тұрмысын жақсартамыз. леуметтік жаңғыру Парламент пен Үкіметтің және барлық қоғамдық күштердің қызметіндегі басты мәселе болуы тиіс» деп баса айтқан болатын. Жаңару мен жаңғырудың ерен үлгісі болып табылатын Жаңа жыл – Нау- рызда еліміздің әлеуетті де білікті ұлт тәрбиешілерін, ел ертеңі болашақ маман- кадрларын даярлап шығаратын Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің ұжымы және тәлімгерлері бет-бейнесі мен болмыс бітімі ерекшелен- ген, кешегі «Ақтоты» бүгінгі түр-тұлғасы б лек «Қыздар университеті» жаңа т л басылымдарымен қауышып отыр. Жаңа орган университет ректоры Динара Жүсіпәлі қызының жаңа жылдағы тың бас- та масының негізінде дүниеге келді. Игі бастама, жаңа басылыммен табалдырығымызды аттаған Ұлу жылы баршамызға тек жағымды жаңалығымен ырысты болып, жазар к бейсін демекпін!
жүктеу/скачать 9,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|