«Тарихты оқыту әдістемесі» пәні бойынша ОҚУ-Әдістемелік кешен
Осы және басқа да әдіс, тәсілдерді тәрбиелік мақсатқа пайдалануга койылатын негізгі талап
жүктеу/скачать 1,14 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәл казір мектепте тарихтан сабақ беретін тарихшы мұғалімді коғам кайраткері десе артық емес.
- Өзіндік бақылау сұрақтары
- Дәріс тақырыбы. Қазақстанның ежелгі және ортағасырлық оқытудың ерекшеліктері.
| Осы және басқа да әдіс, тәсілдерді тәрбиелік мақсатқа пайдалануга койылатын негізгі талап — қолданған әдісіміз окушылардың жүрегіне, сезіміне, ішкі жан-дүниесіне эсер етуі, оларды толғандырып, тебірентуі, олар өздерін сол баяндалып түрған оқиғаға катысып жүргендей сезінуі тиіс. Өтіліп жаткан тарихи фактінің, құбылыстың мазмұн-сипатына қарай оқушылар көңілденіп, шаттанып, оларда мактаныш сезімі байқалса немесе олардың қамығып, ренжіп, дұшпанға, шапкыншыға деген жек көру, тіпті, кек алу сезімі пайда болса ғана мұғалімнің тәрбиелік максатта қолданған әдіс-тәсілдері нәтиже берді деуге болады. Өйткені мұғалімнің майын тамыза айткан әңгімесі, тарихи романнан оқылған, баспасөзден пайдаланылған үзінділері, мұғалім әңгімесі бойынша экранда етіп жаткан кадрлар, сәулетгі ғимаратты суреттеп, сипаттаған көркем сөз, оқушылардың белгілі тарихи күжатпен ездігінше жүмыс істеп, өздерінше баға беріп, қорытынды жасауы, ақын-жыраулар, ауыз әдебиеті шығармаларынан келтірілген үзінділер, қайраткерлердің, ғалымдардын, үнтаспа аркылы берілген жігерлі сездері, т.б. окушыларға эсер етеді, оларда терең із қалдырады, оның үстіне осындай әдіс-тәсілдердің көмегімен түсіндірілген тарихи материал оқушылардың есінде берік сакталады.
Күнделікті окытылатын тарихи материалды алдын-ала, әрі қажетті дайындыкпен тәрбиелік максатка тиімді пайдалансақ, жұмысымыз нәтижелі болады. Мұғалім шәкіртімен тығыз ынтымактастык катынас орнатса, олардың жүріс-тұрысын, мінез-құлкын, білімнің өсуін, т.б. ерекшеліктерін үнемі назарда ұстаса, шәкірттерінің тәрбиесінде болып жаткан өзгерістерді өзі де байқайды. ¥стаз бұдан тиісті қорытынды жасай отырып, өзінің осы бағытта жүргізіп жатқан жүмыстарын одан әрі жетілдіре түседі. Дәл казір мектепте тарихтан сабақ беретін тарихшы мұғалімді коғам кайраткері десе артық емес. Өйткені бір мұғалімнің алдынан бір оку жылында 200-250 окушы етеді. Ал елімізде жиырма мыңға жуык тарихшы мүғалім бар екенін ескерсек, олардан каншама мындаган жастар тәрбие алады. Бұл жастар — коғамның болашак құрылысшылары. Қоғамның тағдыры солардың қолында. Ендеше жас ұрпакты заман талабына сай тәрбиелі етіп дайындау — аса маңызды міндет. Үлы ғүлама ғалым Әл-Фараби айткандай тәрбиесіз білім адамзат жинаған кұндылыкка зиянын тигізеді. Жоғарыда айтылған, маңызды міндетті орындауға тарихшы мүғалім комакты үлес коса алады. Өйткені ол бүкіл адамзат жинаған өркениетті окытып үйретеді. Өзіндік бақылау сұрақтары: Қазақстан тарихын оқытудың білімділік міндеті қандай? Қазақстан тарихын оқытудың тәрбиелік міндеті қандай? Қазақстан тарихын оқытудың дамытушылық міндеті қандай? Қазақстан тарихы мектепте нешінші сыныптан бастап оқытылады? Дәріс тақырыбы. Қазақстанның ежелгі және ортағасырлық оқытудың ерекшеліктері. 2 сағат. Мақсаты. Пән және курс мақсаты, негізгі оқу материалы, негізгі проблематика. Қазақ мемлекетінің құрылу тарихы, Қазақстанның ежелгі және ортағасырлық тарихының хронологиялық шегі ,сабақ жүргізу, мұражайлар мен көрмелердің мүмкіндіктерін пайдалану жайлы білімді меңгерту Жоспар: Пән және курс мақсаты. Негізгі оқу материалы. Негізгі проблематика. Қазақ мемлекетінің құрылу тарихы. Көшпепді дала цивилизациясының мәнін (маңызын) ашып көрсету. Қазақстанның ежелгі және ортағасырлық тарихының хронологиялық шегі (рамкасы). Сабақ жүргізудің интерактивтік түрі. Қосымша мөліметтер. Хрестоматиялар. Мұражайлар мен көрмелердің мүмкіндіктерін пайдалану. Пән , курсаралық,курсшілік байланыстарды жүзеге асырудың әдістемелік жолдары. Мұғалім сабаққа дайындала отырып, пэн, курсаралық , куршілік байланысты жүзеге асыратын қай жерінде, қалай етіп жүзеге асыратынын белгілейді. Ең тиімді әдіс оқушылармен әңгімелесу, осы арқылы олардың басқа пэннен, тарих курстарынан, немесе осы курстың өзінен, бүрын оқыған, немесе қазір оқып жатқан мэселелері еске түсіріледі.Оқушыларға берілетін сүрақ оларды ойландыратындай, кейде проблемалық сипатты да болуы керек.Әңгімелесу әдісінің артықшылығы оқушыларды ойландырады, бү_рын алған білімдерін қайта еске түсіріп, жүйеге келтіреді, олардың білім деңгейін анықтауға мүмкіндік береді, оқушылар бір-бірін толықтырады, көбі қатысады.Әрине бүл әдісті пайдалану сыныптың дайындық дэрежесіне байланысты.Демек, барлық сыныпта бірдей, әрі үнемі пайдалануға болмайды деген сөз. Мұндай байланыстарды жүзеге асыруға оқулық мәтіні, тарихи қүжат, көркем эдебиет үзіндісі, тарих дэптеріндегі жазулар, кестелердегі сандық мәліметтер, оқу фильмдерінің үзінділері т.б. қүралдар көмектеседі.Сыныпта қйындық туса жүмысты жеңілден бастап, мүғалім үлгісін көрсетіп, бірте-бірте күрделендіруі тиіс. Егер де пәнаралық байланыстарды жүзеге асыру кезінде мүғалім белгілі бір үғыммен жүмыс істеитін болса оған алдын ала назар аударған дүрыс. Тарих сабақтарында көбірек кездесетін үғымдарды үш топқа бөлуге болады олар: белгілі тарихи дэуірге тэн жеке нақты тарихи қүбылыстарды білдіретін ұғымдар мэселен, терімшілер, тас қүралдар, ру т.б.Бүлар онша күрделі емес, көбін бір сабақта - ақ толық түсіндіруге болады.Екінші топқа жататындар жалпы тарихи үғымдар, олар нағыз тарихи үғымдар болып есептелінеді.Бүлардың қатарына , қүлдар, шаруалар, эскери демократия, хан, бай, феодал сияқтылар жатады.Бүлар бірнеше сабақтарда түсіндіріледі жэне біртіндеп жаңа белгілермен толыға түседі. Үшінші топқа жататын ұғымдар элеуметтік тарихқа қатысты үғымдар. Бүлар тарихи үрдістің жалпы байланыстары мен заңдылықтарын корсетеді. Мэселен тап, мемлекет, мэдениет, өндіргіш күштьер, өндірістік қатынастар осындай үғымдар. Бүлар күрделі үғымдар қатарына жатады жэне бүкүл тарих курсында кездесіп отырады. Бүларда қоғамдық кү-рылысқа, оның даму кезеңдеріне байланысты жаңа белгілермен күрделене түседі. Бүл үғымдар қоғамтану, қүқық негіздері, экономикалық география пэндерінде де кездеседі. Қоғамдық негізде ұйымдастырылған мектеп мұражайлары балаларда жоғары адамгершілікті қалыптастыруда, қоғамдық саяси белсенділікті дамытуды, жалпы білім шеңберлерін кеңейтуді өзіне басты мақсат етіп қояды. Мектеп мұражайларын ұйымдастыру процесінде оқушылар өлке тану жұмысына қатыстырылады, өз өлкесінің табиғат байлықтарын, халықтың экономикасын, тарихын оның революциялық, жауынгерлік және еңбек дәстүрлерін зерттеп біледі. Мектеп мұражайы балалардың танымдық қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Оқушылар әдебиеттермен, анықтамалармен, документтермен жұмыс істейді, архив материалдармен танысады, материал жинауда халықтың көмегімен сұрайды, байқау, талдау жасауды үйренеді, тәжірибе алмасады, өз білімдерін ортаға салады үйренеді, еңбек мәдениетенің дағдыларына ие болады. Мұражайда жұмыс істей жүріп балалар практикада қолдануды үйренеді. Мектеп мұражайларының сабаққа қолданатын документті материалдарын оқу процесінде жандандырады, оның мазмқнын нақтылай түседі, білімді тиянақты меңгеруге көмектеседі, оқушыларға үлкен эмоциялдық ықпал жасайды. жүктеу/скачать 1,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|