Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
жүктеу/скачать 5,12 Mb. Pdf көрінісі
|
| қарым-қаты-
настың өзіндік даму динамикасы бар, ол түрлі сатылар бойынша іске асырылады. 1. Сабақты не іс-шараны өткізуге дайындалу үрдісінде болатын қарым-қатынасты жобалау сатысы (жоспар құру, қарым-қаты- настың моделін қуру). 2. Қарым-қатынасты тікелей ұйымдастыру сатысы (қа- рым-қатынастың алгашқы кезеңі, «коммуникативтік шабуыл» жасау). 3. Қарым-қатынасты басқару сатысы (оқушылардың та- нымдық іс-әрекеттерін басқару, ойпарын жетектеу, іс-эрекет түрлерін ауыстырып отыру, қарым-қатынасқа бөгет болып тұрған психологиялық кедергілерді азайту). 4. Қарым-қатынастың барысын және нғтижелерін талдау сатысы (қорытынды сатысы, кері байланыс арқылы қарым-қатынас нәтижесін багалау, қарым-қатынастың тиімділік деңгейін анықтау). Тәжірибеде бұл қарастырылып отырған педагогикалық карым- қатынас сатыларының үйымдастырылу ұзақтығы іс-әрекет мақсаты мен мазмүнына байланысты созылмапы немесе тым қысқа болуы мүмкін. Педагогикалық қарым-қатынас барысында мұғалімнің жалпы мәдениетінің бір қырын байкауга болады. Қарым-қатынас орнатуда мүгалім тек сөйлеуші емес сонымен қатар жақсы тыңдаушы да бола алуы керек. 48 4.2. Кзсіптік-педагогикалық қарым-қвтыныс турлері. Адам- нык кұнделікті өмірінде қарым-катынастың сан-алуан түрлері кезде- седі. Психологиялық-педагогикалық іс-тэжірибеде адамдар арасын- дағы қарым-қатынастар мынандай негізгі төрт түрге бөлініп қарас- тырылады: вербалды, вербапсыз, интерактивті, перцептивті карым- катынас. Вербалды қарым-қатынас - адамдар арасындагы сөз аркылы жұргізілетін карым-катынас. Вербалсыз /д жм -қаты нас - адамар арасындагы ым-ишарага негізделген сөзсіз карым-катынас. Интерактивті қарым-қатынас - адамдардың өзара бірі- бірімен тығыз әрекеттестік байланыста болуы. Перцептивтік қарым-қатынас - кез келген карым-қатынас барысында адамдардың ішкі жан дүниесін түсіне алу, көңіл-күйлерінін қандай деңгейде екенін сезіне білу. Аталган қарым-қатынас түрлерін педагогика саласындағы «му- ғалім-окушы» қарым-қатынастық жүйесіндегі ерекшеліктерін карас- тырып өтейік. Вербалды қарым-қатынас - бір адамнан екінші адамға не бол- маса бір топ адамдар арасындагы сөз арқш ы ақпаратгармен алмасу үрдісі. Сөз адамдарға ғана тэн, аса маңызды кұдіретті күш жэне вербалды карым-қатынастьщ негізгі құрапы. Педагогикалык үрдіске катысушы субъектілерінің сөйлеу ше- берліктері аркылы олардың дүниетаным шеңберін, мәдениеттілігін, тәрбиелілігін, тіпті мінез-кұлкын да байкауға болады. Сондыктан көп- теген жас мамандардың осал жерлері де осы сөйлеу шеберліктерінің жетіспеушілігіне байланысты болып келеді. Сөздік қарым-қатынас адам миының үлкен жарты шарларының қызметтеріне байланысты іске асырылады. Адамның әрбір сөзі бір нәрсені білдіреді, яғни оның мән-мағынасын ми жұмысы аркылы талдап қбылдайды. Қарым-қатынасқа катысушы адамдар айтылған сөзді жаксы түсініп қабылдаулары үшін олар бір тілде ( қазақ, агыл- шын, орыс т.с.с.) сөйлеусулері керек. Сөздік (вербалды) қарым-каты- нас арқылы гылыми акпараттарды оқушы санасына жеткізуде накгы тәжірибеден алынған мысалдар, қызыкты фактілер, орынды макал- мәтелдер тындаушылардын қызығушылыктарын арттырып, олардын назарын тақырыпқа шегелей түседі. Вербальды қарым-катынас екі түрге бөлінеді: аксиалды және ретиалды. Аксиалды қарым-қатынас - акпаратты жүктеу/скачать 5,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|