Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
жүктеу/скачать 5,12 Mb. Pdf көрінісі
|
| симпатия
деген ұғыммен анықталады. Ал анти- патия - бір адамның басқа адамға теріс көзқараста болуы, жақтырмауы. Интерактивті карым-қатынастың негізгі ерекшелігінің бірі ре- тінде оның бір топтағы адамдардьщ ортақ мақсатқа жетудегі бірлескен іс-эрекеттерін қарастыруға болады. Яғни, бұл жерде адамдардың өзара әрекеттестігі маңызды болып көрінеді. Интерактивті қарым-қатынас- тың екі түрі болады: 1) Кооперация - топ ішіндегі адамдар бір-біріне көмектесе отырып ортақ максатқа жетуді көздейді. 52 2) Конкуренция - топ ішіндегі адамдар бәсекелестік жагдайын- да бірі бірінен озып шығуга тырысады. Бұл бәсекелестікке таласуды шиеленіске бармайтындай кылып ұйымдастыру мұгалімнің қузы- рында. Педагогикалык үрдісте интерактнвті карым-катынас барысында окушылардың өзара ақпраттармен алмасуларымен катар олардын өза- ра ынтымактастык әрекетгеріне бейімделулері мацызды. Сондыкган мұгалімдер оқытудың интерактивті әдіс-тэсілдер жұйесін жақсы мен- герулері кажет. Перцептивтік қарым-қатынас - басқа адамның ішкі жан дү- ниесін сезіне алу (регсерііо - қабылдау, сезіну, психикалық түйсіну қызметі). Перцепция - сезім органдары аркылы алынған ақпараттарды өңдеу мен танудын, түйсінудің психикалық қызметі. Әрине, даму үстіндегі түлганың ішкі жан дүниесін түсіну күрделі процесс. Бұл қа- біпет көбінесе психологтарда, дэрігерлерде, педагогтарда жақсы дамы- ган. Адамнын өзін басқаның орнына қоя алып оны сөзсіз түсіне алуы, сезінуі эмпатия деп аталады. Әсіресе мұгалім мен шәкірт арасындагы карым-катынаста эмпатия аркылы балапардыц түлгалық қасиеттерін багалауға болады. Сонымен педагогикалық іс-эрекеттегі эмпатия - мұғалімнің өз шэкіртінің ішкі жан дүниесін сезіне алуынан, өзін оның орнына коя алуынан байқалады. Педагогтың эмпатиялығы оқушылар- мен тыгыз карым-катынастағы кикілжіц, шиеленіс жағдайлардан тиім- ді жол тауып шығуына көп септігін тигізеді. Перцептивті қарым-катынасты ұйымдастыру үшін окушылар- дьщ психофизиологиялық, жас жэне дербес ерекшеліктерін жақсы меңгеру кажет. Неғұрлым мұгалім шәкіртгерін түсінуге ұмтылғаи сайын оқушылар да мұғалімге түсінушілікпен қарайтын болады. Бұл жағдайда педагогикалық үрдістің екіжактылық сипаты айқын бай- қалады. 4.3. Әртүрлі жастагы оқушьглармен педагогикалық қа- рым-қатынастың ерекшеліктері. Мұғалімдер тәжірибесінде эр жа- стағы окушылармен қарым-қатынасқа түсуге тура келеді. Сонымен қа- тар мұғалімдердіц өзімен бірге істейтін эр жастағы эріптестері, оқу- шылардыц ата-аналары, ата-әжелері педагогтың коммуникативтік ка- білеттеріне деген талапты күрделендіре түседі. Жас мұғалімдер үшін аталып отырған адамдар категориясында эсіресе окушылармен қарым- катынас жасаудыц психологиялық-педагогикалық негіздерін, қарым- қатынас қызметтерін жэне сан-алуаи тэсілдерін жан-жакты меңгерудің мацызы зор. Педагогикалық қарым-қатынасынын тұлға дамуындагы мацыз- дылығын атай отырып, оныц аткаратын қызметтеріне мынандай негізгі қызметтеріне (функцияларына) токталып өтейік: 1. Қарым-қатынастың коммуникативті қызметі аркылы ақпараттармен алмасу процессі іске асырылады. Оқушыларды тәр- 53 биелеу, оқыту, олардын түлғаларын дамытып қалыптастыруда манызы зор. 2. Қарым-қатынастың интерактивтік қызметі аркылы окушылардың өзара бірлескен ынтымактастык іс-эрекеттерін ұйым- дастыру, регтеу, баскару іске асырылады. 3. жүктеу/скачать 5,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|