Оқушыларды критериалдық бағалау жүбесі: халықаралық

Педагогикалық 
гылымда 
багалаудың 
келесі 
түрлері 
белгіленген:
-агьмдық;
-кезеңцік;
-қорыгынды.
Агымдық бақылау сабақтарда немесе белгілі бір тақырыптың 
соңында жүргізіледі. Ол критериалдық бағалау бойынша алгаңда 
формативтік багалауга сэйкес.
Кезеңцік бақьшау ірі бөлімдерді аяқгаган соң, тоқсан 
аяқталганда, жарты жылдық соңында жүргізіледі. Қорытынды 
бақылау оқушыны келесі сыныпқа ауыстыру барысында немесе 
оқьпудың келесі сатысьша өткізгенде жүргізіледі жэне ол 
қорытынды аттестациялаудың маңызды түрі болып табылады. 
Бақылаудың бүл екі түрі критериалдық багалау бойынша 
қорытынды (констатирующий компонент) бақьшауга сәйкес келеді.
Функңионалдық сауатгьшықтьщ қалыптасуының деңгейін 
бағалаудағы жаңа концептуалдық эдіс бойынша қүзыретгіліктің әр 
бір түрі бойынша жэне барлық пәндердің толық мазмүны бойынша 
арнайы құрастырылып жасалған бағалаудың криіерийлеріне 
сүйенуді қарастырады. Бүл жағдайда жоғарыда келтірілген 
бақылаудың түрлерін ескеру керек.
Қорьггынды 
бақьшау 
(кезендік 
жэне 
қорытынды) 
функционалдық сауаттылықтың қалыптасу міндетгерін ескере 
отырып бағалаудьщ жаңа жүйесін жасауды талап етеді.
Педагогикалық ғьшымда жэне тәжірибеде критерийлер 
бойынша оқушылардың жетістіктерін бағалауда екі басты бағыггар 
белгіленген.
Критериалдық бағалаудың 1-ші бағьпы оқу жағдайларының 
типологиясының арақатынасына негізделген (стандарттық жағдай / 
нүсқалық жағдай / жаңа жағдай) жэне сәйкесінше бағалау бағанасы. 
Мысалы, эр бір жағдай бойынша оқушы «1»-ден «5»-ке дейінгі 
бағаларды ала алады. Бүл жағдайда күрделілігі бойынша
36

тапсырмаларды дайындайды. Сонымен қатар бұл тәсіл немесе эдіс 
білімді сынып-сабақ жүйесінде қодцану кезеңінде шектеледі, жэне 
де «білімнің өмірге шығуын» жүйелі қамтамасыздамайды. 
Нәтижесінде функционалдық сауаттылықгың қалыптасуы дұрыс 
болмайды.
Критериалдық бағалауға бағьггталған 2-ші тәсіл білімді -
түсінуді - қолдануды - жүйелеуді және жалпылауды қайта көрсету 
деңгейлеріне және оларға сәйкес бағалау бағанына негізделген. Ең 
бастысы оқушылардың білімін бақылаушы осындай бағалаудың оң 
жақты нәтижесінде ол оқушылардың функңионалдық сауаттьшық- 
тың қалыптасу аспектісінде нақгы қосымша толықгыруларды талап 
етеді.
Қолданудың өзі эр түрлі күрделі болуы мүмкін. Сонымен 
қатар әлемдік білімдік кеңістікке кіру үшін басты назарды «білімді 
өмірге шығару» үшін оқытылатын бағдарламалық материалдың 
аясында ақпаратты немесе білімді өңдеу қызметіне аудару керек. 
Дэл осы түста оқушыларда функционалдық сауатгылықгы 
қалыптастырудың мән-мағынасы айқын көрінеді.
Яғни, екінші эдіс те оқытудың күтілетін нэтижелеріне жэне 
оларды бағалауға толық қол жеткізуге мүмкіндік бермейді.
Осы орайда Ы. Алтынсариннің атындағы БҮА 12-жылдық 
білім беру зертханасында оқу жетістіктерінің деңгейлері жэне 
оларды сипатгайтын сэйкесінше білім өзара салыстырылған, 
бағалау бағанасы құрастырылған. Бүл жагдайда оқу жағдайларының 
типологиясы шығармашьшық түрімен (1 — типтік; 2 — нұсқалық; 3 -
мәселелік; 4 - шығармашьшық) толықгырьшган, қолданудың келесі 
түрлері белгіленген: қайтапау, қайталау және өнімділік, өнімділік, 
шығармашьшық.
Жоғарыда көрсетілген эдістерді жэне көрсетілген толықгы- 
руларды біріктіріп критериалдық бағалаудың келесі жүйесін 
жасауға болады.
37

Кесте 4
Қорытынды оку жетістіктерін критериалдық бағалау жүйесі

жүктеу/скачать 9,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: