2.1 Құжат форматы бойынша ГОСТ
2.2 Рамка
2.3 Жазу ережесі
2.4 Жазу кестесі
3. Сызықтарды орындау
3.1 Сызу негізі
3.2 ЕСКД Сызу
4 Сызбаларда өлшемдерді қою
4.1 Өлшемдерді сызбаға түсіру
4.2 Өлшем
Кіріспе.Бұл материалда техника түрлі салалары бойынша бакалврит дайындаудың жалпы негіздері яғни: «Инженерлік графика», «ГОСТ бойынша инженерлік сызу», «Компютерлік графика мен 3Д модельдеу», «Чертеж» сабақтары бойынша ақпараттар баяандалатын материал.
Осы материалды оқу барысында конструкторлық құжаттарды дайындауға, оқуға, сақтау мен беру үшін қажетті білімдер, орындай білулер мен дағдылар білуге болады
ГОСТ 2.301-68 бойынша материалд конструкторлық құжаттарды
(сызбалар, сұлбалар, мәтіндік ақпараттар) орындау ережелеріне қатысты тек қажетті шағын мәліметтер берілген және де (пішіндерді сызу,өлшемдерін және жіберілімдерін қою, сызбаларда бет кедір-бұдырлығын көрсету, техникалық талаптарды тағайындау және т.б.)
Сызбаларды орындаудың жалпы ережелері
1. ГОСТ және ЕСКД
1.1 ГОСТ
1991 жылы 21 желтоқсанда Әзірбайжан, Армения, Беларусь, Қазақстан,
Қырғыстан, Молдова, Ресей, Тәжікстан,Түркменстан ,Өзбекстан басшылары Алматыда ТМД құру туралы шешім қабылданды.
1992 жылы Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына мүше мемлекеттер КСРОның қолданыстағы ұлттық стандарттарын («ГОСТ») мемлекетаралық деп мойындайтын келісімге келді.Осы өзгерістерге байланысты Қазақстан және басқа да ТМД елдерінде ГОСТ жәнеде соның ішіндегі конструкторлық құжаттаманың бірыңғай жүйесі(ЕСКД) міндетті түрде орындалуы қажет.
1.2 ГОСТ 2.001-70
Техникалық документтерді тексеруді механизациялау мен
автоматизациялау, техникалық дайндау процесін жақсарту,өнімдерді
эксплуатациялау процесін дамыту,құжаттауды тез,жедел орындату
1.3 Конструкторлық құжаттаманың бірыңғай жүйесі(ЕСКД)
ЕСКД мемілекеттік стандарттар комплексі,бір бірімен ереже және
жағдайды реттейтін,документ конструкциясы мен безендірілуін қадағалайтын заңдар
1.3.1 ЕСКД мақсаты:
- предприятилық организациялар бірін бірі ұғу мүміндігі
-өндірімке керек емес артық,құжаттардан шектеу
- құжат конструкциясын жеңілдету,бәріне ұғынықты қылу
1.3.2 ЕСКД құжаттары жасалуы
ЕСКД міндетті түрде «Техникалық документтерді тексеру,қолдану (ГОСТ
2.001-70)» жәнеде «Чертеждық сызу жұмыстары ГОСТ 2.301-68» бойынша қарастырылады :
жобалау құжаттары бақылаумен, есепке алумен, сақтаумен және
көбейтумен байланысты кәсіпорындардың техникалық бөлімшелерінің
құрылымы мен функциялары ережелері,нормалары
1.3.3 ЕСКД заңдары мен жағдайлары
ЕСКД заңдары мен жағдайлары бойынша орындалатын құжаттар:
• Конструкторлық құжаттардың барлық түрі
• Есептік-тіркеу құжаттамасы және жобалық құжаттар
• нормативтiк-техникалық және технологиялық құжаттама, сондай-ақ
ғылыми, техникалық және оқу әдебиеттерiне олардың қолданылуы
мүмкiн бөлiгiнде
2 Құжат стандары
2.1 Құжат форматы бойынша ГОСТ 2.301-68
Чертеждық сызу жұмыстары ГОСТ 2.301-68 белгілі бір бекітілген
стандарттар бойынша салынуға тиіс.Өлшемдер:
1.1 Кесте – құжат форматтары
Формат белгіленуі. Формат пішіндері
А0 841х1189
А1 594х 841
А2 420х594
А3. 297х420
А4 210х297
2.2 Рамка
ГОСТ 2.301-68 бойынша барлық құжат форматтарында рамка болуы
тиісті.Рамка сызуы тұтас қалын сызумен сызылады,барлық құжат түрлерінде рамканын сол жақ қабырғасын 20мм,онжағынан 5мм,үсті астынан 5мм дей сызылады
• Рамка үсінгі сол жақ шетінде 14х70 тік төрт бұрыш сызылуы тиіс
• Рамка астынгы оң жақ шетінде 55х185 тік тқрт бұрыш,жазу кестесі сызылдаы
2.3 Жазу ережесі
ГОСТ бойынша сандар мен әріптер 75*градуспен жазылуы
Печатьный шрифтпен жәнеде өнім өлшемін құжатта көрсеткенде биіктігі 5мм мен қалындығы 3мм мен жазылуы керек