ҚОРЫТЫНДЫ
Қорытындылай келе, конкурстық міндеттеме шары жайлы көптеген қызықты да пайдалы мәліметтер жоғарыда көрсетілді деуге болады. Яғни, бұл
тақырыптағы шарт қазіргі уақытта өте көп қолданылатын және де ас маңызға
ие.
Конкурсттық міндеттемелер біржақты іс-әрекеттерден туындайтын
міндеттемелердің тағы бір түрі. Осы айтылған сөз, жоғарыда қарастырылып
өткен басқаның мүдесіне тапсырмасыз әрекет етуден туындайтын
міедеттемелерге де қатысты жасалады. Міндеттемелері мазмұны конкурстық
тапсырма бойынша конурстардың әдетте борышқорлармен бірқатар азаматтық
шарттарды мердігерлік тапсырма, комиссия және тағыда басқа. жасалатын іс-
әрекеттерді қамтуы мүмкін. Конкурстардың заңдық қылықтарды-ғылыми, әдебиет және өнер туындысын жасауы жоққа шығарылмайды.
Конкурстық мiндеттемеде оның бастамашысы конкурстың өзi айқындаған
нысанасы мен бастапқы шарттарының негiзiнде тұлғалардың белгiсiз немесе
белгiлi бiр адамдар тобына оған қатысуға ұсыныс жасайды және конкурстың
жеңiмпазына белгiленген сыйақы төлеуге және (немесе) онымен конкурстық
мiндеттемелердiң мазмұнына сәйкес шарт жасасуға мiндеттенедi.
Конкурстық міндеттемелер Қазақстан Республикасының өзге заң
актілерімен де реттелуі мүмкін. Біз Қазақстан Республикасының 16 мамыр 2002
жылғы Мемлекеттік сатып алу туралы заңын атап өткен болатынбыз. Сондай-
ақ, міндеттемелердің аталған түрлері үшін маңызды болып табылатындардың
қатарын Қазақстан Республикасы Президентінің 23 желтоқсан 1995 жылғы
Жетекшілендіру туралы заң күші бар Жарлығы аталып көсетіледі.
Конкурстық міндеттемелер Қазақстан Республикасының өзге заң
актілерімен де реттелуі мүмкін. Біз Қазақстан Республикасының 16 мамыр 2002
жылғы Мемлекеттік сатып алу туралы заңын атап өткен болатынбыз. Сондай-
ақ, міндеттемелердің аталған түрлері үшін маңызды болып табылатындардың
қатарын Қазақстан Республикасы Президентінің 23 желтоқсан 1995 жылғы
Жетекшілендіру туралы заң күші бар Жарлығы және басқа да бірқатар заңды
актілерді кіргізе аламыз.
Конкурсқа қатысу туралы ұсынысты конкурстық бастамашысы тікелей өзі
немесе конкурстық делдал-ұйымдастырушысы арқылы бойынша міндеттеме
конкурстың бастамшысында пайдаболды. Делдал мен бастамшының құқықтары мен міндеттері олрдың арасындағы шартпен анықталады,ол шарт,өз
кезегінде,табиғаты жағынан комиссия немесе тапсырма шарты болады. Конкурс
ашық болуы мүмкін. Ол бойынша конкурс бастамашысының конкурсқа қатысу
туралы ұсынысы барлық тілек білдірушілерге арналады, яғни бұл конкурс
ерікті түрде өтеді деп ұйғарылады.
Конкурстық міндеттемелердің ерекшелігі-олар заңнаманың тек жалпы талаптарын ғана ұстануға міндетті екендігінде. Конкурстық нақты шарттары мен оның мақсаты, пәні тұтастай және толығымен конкурс ұйымдастырушылармен анықталады. Конкурстық міндеттеме жайлы қарыстырдық, енді сыйақыға жария уәде беру міндеттемесі бойынша: cыйақыға жария уәде беруден туындайтын
міндеттеме тұрмыстық аяда пайда болуы мүмкін. Кейде азаматтар өздеріне тиесілі заттарды (құжаттарды, үй жануарларын және тағыда сол сияқты.) жоғалтып алып, оларды іздеп тауып өздеріне қайтаруға талпынады. Соған орай азаматтар оларды қайтаруғ үміттене отырып бұқаралық ақпарат құралдары арқылы немесе хабарлама ілуге арналған арнайы тақтайшаларда хабарламалар жария етеді.
Азаматтардың осындай іс-әрекеттерінің салдарынан сыйақыға жария уәде
беруден туындайтын міндеттемелер пайда болуы мүмкін. Олардың пайда болу
талаптары мен элемненттерін қарастырып өтейік.
Сыйақының нақты мөлшерінің көрсетілмеуі маңызды емес. Мұндай
жағдайларда ол сыйақыға жария уіде беруден туындайтын міндттеме бойынша
тараптардың қосымша келісімімен белгіленетін болады, егер келісімге қол
жеткізілмесе, онда сот тәртібімен анықталады.
Олжа табу кезінде сыйақыға жария уәде беруден туындайтын міндеттеме
туындау үшін сыйақы беру цәдесінің жария болуы қажет. Жариялықтың басты
белгісі болып адамдардың белгісіз тобына жүгіну табылады. Сондай-ақ мұндай
жүгіну сыйақыға уәде берген субъектіні айқындауға мүмкіндік беруге тиіс.
Осы міндеттемелердің тағы бірі тендер нысанындағы конкурстық саудаластық кезiнде оның бастамашысы (ұйымдастырушы) өзi ұсынған бастапқы шарттардың негізiнде тендер бастамашысы үшiн шарттың ең жақсы талаптарын ұсынған тендер қатысушысымен шарт жасасуға (сатушы, сатып алушы, тапсырысшы, мердiгер, жалға берушi, жалға алушы және тағыда басқа ретiнде)мiндеттенедi.
Тендерлік міндеттеме туындау үшін күрделі заңдық құрылым қажет.Атап
айтқанда:-жария етілген талаптардың негізінде оған қатысуға адамдардың белгісіз тобын шақыруға арналған тендер бастамашысының ерік білдіруі;
-тендерге қатысатын тұлғалардың ерік білдіруі талап етіледі.
Тендер шарттарымен тендерге қатысушы әрбір тұлғаның кепілдік жарна
енгізу міндеті көзделуі мүмкін. Ол тендер қорытындылар шығарылғаннан кейін
қатысушыларға (жеңімпаз болмағандарға) қайтарылуға тиіс. Егер тендерге
қатысушысы тендердің мерзімі өткенге дейін өз ұсынысынан бас тартса немесе
оны өзгертсе, кепілдік жарна қайтарылмайды.
Егер тендерге қатысушылар екеуден аз болса немесе тендерге қатысушылардың
ұсыныстарын оның бастамшысы тендердің талаптарын қанағатта Аукцион
туындаитын міндеттемеге сәйкес, конкурстық саудаластық нәтижелері бойынша
сатушы аукционның затын ол үшін неғұрлым жоғары баға ұсынатын аукцион
қатысушысына сатуға міндеттенеді.
Аукционның пәні болып азаматтық айналымнан шығарылмаған кез келген қозғалатын немесе қозғалмайтын мүлік табыла алады. Бұған қоса, аукциондарда интелектуалдық меншік обьектілеріне деген құқықтар,импорттық, экспорттық және де квоталар мен лицензияларды қоса алғанда, шарттар бойынша және мүліктік құқықтар сатыла алады.
Қанағаттандырмайды деп танылса, оның бастамшысы тендерді өткізілмеген деп тану мүмкін. Онда оны өткізу құқықтық маңызға ие болмайды.
Әдебиеттер тізімі
1.Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі (ерекшебөлім) https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K990000409_
2.Конкурстық мiндеттемелер ұғымы
https://studopedia.info/5-45939.html
3.Конкурстық міндеттемелерді субьектілері және түрлері
https://studopedia.info/5-45939.html
4.Мемлекеттiк сатып алу туралы
https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1500000434
5.Лотереялар, тотализаторлар
https://kodeksy-kz.com/grazhdanskij_kodeks_osobennaya_chast/913.htm
6.Аукцион
https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K990000409_
7. Теңдер
https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1500000434
8. Сыйақыға жария уәде беру
https://studopedia.info/5-45939.html
9.Зиян келтiрудің алдын алу
https://melimde.com/ziyan-keltirudi-saldarinan-tuindajtin-mindettemeler-ziyan-kelt.html
10.ҚР Қылмыстық-процестік кодексi Мүлiктiк зиянды өтеу
https://kodeksy-kz.com/ugolovno-protsessualnyj_kodeks/40.html
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Қазақстан Республикасының Конституциялары 2022 жылғы 17 Қыркүйек.
2. Қазақстан Рапубликасының Азаматтық кодексінің 03 Желтоқсан 2022ж жалпы бiлiм)
3.Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 03 Желтоқсан 2022 ж.
4.Жайлин Г.А. Қазақстан Республикасы A 4. құқығы. Оқулық. Ерекше үлкен. I. т.- Алматы: Заң әдебиеті, 2003 ж.
5.Джусупов А.Г. Меншік құқығы 5. сти және басқа да заттай құқықтар Алматы: Жеті Жарғы, 1996 ж.
7. Иоффе кеңестік азаматтық құқық туралы. - Ленинград мемлекеттік университетінің баспасы, 1961., 1.
7. Азаматтық құқық. Оқулық. Бөлім / Ред. А.П.Сергеев, Ю.К.Толстой.-М.: «Перспектива», 1996 ж.
9. Суханов Е.А. Меншік құқығы бойынша лекциялар.- М .; Ю.Л.,
10. Азаматтық құқық. Оқулық. II бөлім / астында. Ред. Ю.К.Толстой. Проспект, 1997 № - Серги А.П
11.Азаматтық құқыққа сәйкес дат құқығы.-М.: Юрист, 1999. Хейфец Ф.С.
12.Абишев К.А. О субьектах гражданского общества // С.Б. Становление гражданского общества в странах центральной Азии. Алматы 2021
13.Носов В.А. Внедоговорные обязательства. Ярославль 2022 -76 с
14.Общая теория государства и права.Учебник под ред В.В Лазерева М Юрист 1994 -355 бет
Достарыңызбен бөлісу: |