Тема: Колебательное движение. Основные величины, характеризующие колебательное движение

жүктеу/скачать 1,51 Mb.

Дата	03.04.2023
өлшемі	1,51 Mb.
	#78888
түрі	Сабақ

Байланысты:
9 сынып-5

Зерттеу жұмысы
Рефлексия

Тербелмелі қозғалыс.
Тербелмелі қозғалысты сипаттайтын негізгі шамалар.

Сабақ мақсаттары:

Еркін тербелістерге мысал келтіреді;
Тәжірибелік және графикалық әдістерді пайдалана отырып, тербелмелі қозғалысын зерттейді.

Тербеліс процесіне мысалдар:

Желден ағаш бұтақтарының тербелуі ;
Сағат маятнигінің тербелісі;
Біздің жүрегіміздің соғуы және т.б.

Тербеліс дегеніміз не?

Тербелістер

Тербелмелі қозғалыстың басты белгісі, олардың барлығы қайталанып отырады.
Механикалық тербеліс деп дененің бірдей уақыт аралығындағы дәлме-дәл немесе жуықтап қайталанып отыратын қозғалысын айтады.

Механикалық тербеліс біздің айналамызда
Гитара ішектері
Ұрғыш балға
Транспорт
Электртасымалдау сымдары
Әткеншек
Көпір
Динамика колебания цены никеля

Еркін тербеліс – жүйе тепе-теңдік күйінен ................................кейін ................................... әрекетінен пайда болатын тербелістер.
Еркін тербелістердің пайда болу шарттары:

Тербеліс жүйесінде аз үйкелістің болуы

Еркін тербеліс
Еркін тербелісті жасауға қабілетті денелер жүйесі – тербелістер жүйесі деп аталады.

Серіппелі

маятник

Математикалық

маятник

Серіппелі

маятник

Математикалық

маятник

Тербелмелі қозғалысты сипаттайтын шамалар
http://bilimland.kz/kk/home#lesson=10822

Амплитуда Хм (немесе A) — дененің тепе-теңдік күйінен ең үлкен ығысуының мәні (м).
(Амплитуда тербелістің «тербелу шегін» анықтайды)
Ығысу х — бұл дененің тепе-теңдік күйден ауытқуы (м). ( х – координата )
1 - тапсырма
Хм = 15 см болғанда
t = 30 с-ғы толық n тербеліс саны: n = ___________
Бір тербеліске кететін уақыт: Т = ____________

Период Т — дене қозғалысы толығымен қайталанып отыратын ең аз уақыт аралығы (с).

2-тапсырма
Тербеліс амплитудасын 5см-ге азайтып, t = 30 с-ғы толық тербелістің n санын санаңдар:
n =
Есептеңдер: Т =
3-тапсырма
1 с-ғы толық тербеліс санын анықтаңдар______________
Тербеліс жиілігін анықтаңдар.

Жиілік  (ню) — уақыт бірлігіндегі толық тербеліс саны.
ХБЖ –де герцпен өлшенеді (Гц)

Циклді жиілік  (омега) –
2  с-ғы толық тербеліс саны:

( = ?)

 =

2   (рад/с)

Генрих Герц
(1857 – 1894).
Требеліс периоды мен жиілігінің арасындағы байланыс :

Тербеліс периоды (Т) және жиілігі ()

2. Тербеліс периоды мен жиілігі өзара қалай байланысады, қорытынды жасаймыз?
3. циклдік жиілік және жиілік, период арасындағы байланыс
(1)
(2)
Бірдей фазадағы тербеліс
Қарама-қарсы фазадағы тербеліс
Фаза – тербелістің басынан есептелінетін уақыттың бұрыштық өлшемі.

Тербеліс фазасы  (фи) — берілген уақыт мезетіндегі тербелмелі жүйенің күйін сипаттау үшін қолданылатын физикалық шама (рад).

Зерттеу жұмысы

Жасөспірімдерде норма (16 – 17 жас) - 1 минутта 60-80 соққы
Тапсырма

15 с-ғы қан тамырының соғу саны
1 мин-ғы қан тамырының соғу саны (салыстыру)
Жүрек бұлшық еттерінің тербеліс жиілігін анықтаңдар (Гц)
Жүрек бұлшық еттерінің тербеліс периодын анықтаңдар

Рефлексия

1	2	3
Мен бүгін үйрендім….	Маған қызықты болды (немесе жоқ), себебі …	Жұмыс уақытында қиындықтар болды, себебі…

Төмендегі сөздермен бастап, 1-2 сөйлеммен өз жұмыстарыңды бағалаңдар.
(1 – 2сөйлем)
Кестеде 1 ғана бағанды толтырыңдар (таңдау бойынша)

жүктеу/скачать 1,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: