МЕМЛЕКЕТТІ БАСҚАРУ ҮШІН КАДРЛАРДЫ ДАЯРЛАУ МЕН ІРІКТЕУ

62

УДК 35.08:316(574) 

 

Л. У. Асылбекова, 

профессор, доктор психологических наук;

 

 

 

А. Т. Изакова, 

доцент, кандидат психологических.н. наук;

 

 

 

Шонбаева, 

кандидат социологических наук

УРОВЕНЬ ДОВЕРИЯ НАСЕЛЕНИЯ 

К СИСТЕМЕ КОНКУРСНОГО ОТБОРА КАДРОВ 

НА ГОСУДАРСТВЕННУЮ СЛУЖБУ

(ПО РЕЗУЛЬТАТАМ СОЦИОЛОГИЧЕСКОГО ОПРОСА 2012 ГОДА)

Аннотация

В  статье  «Уровень  доверия  населения  к  системе  конкурсного  отбора  кадров  на  государственную 

службу (по результатам социологического опроса 2012 года)» описаны данные о конкурсных процедурах 

и доверии принципам меритократии на Государтвенной Службе.

Ключевые  слова:  доверие,  конкурсный  отбор,  меритократия,  конкурентоспособный, 

профессионализм.

Аңдатпа

Мақалада  «Халықтың  мемлекеттік  қызметке  кадрларды  конкурстық  іріктеу  жүйесіне  сенім  деңгейі 

(2012  жылдың  әлеуметтік  сауалнамасының  нәтижесі  бойынша)»  Мемлекеттік  қызметтегі  конкурстық 

рәсімдер мен  меритократия принциптеріне сенім  туралы мәліметтер келтіріледі.

Тірек сөздер: сенім, конкурстық іріктеу, меритократия, бәсекеге қабілетті, кәсібилік. 

Abstract

In the article «Level of trust f the population to the system of competitive selection of shots on Public Service 

(by the results of sociological interrogation of 2012)» are described data about competitive procedures and 

trust to principles meritocracy on Public Service.

Key words: confidence, competitive selection, meritocracy, competitive, professionalism. 

Одним из приоритетов Послания Президента Республики Казахстан Н. Назарбаева народу 

Казахстана  14  декабря  2012  года  «Стратегия  «Казахстан  –  2050»  –  Новый  политический 

курс состоявшегося государства» определено реформирование государственного аппарата. 

Подписание  и  принятие  в  2012  году  закона  о  новой  системе  государственной  службы 

продолжение  комплексной  работы,  которая  обеспечивает  усиление  антикоррупционных 

мер,  повышение  прозрачности  отбора  государственных  служащих,  внедрение  принципа 

меритократии,  то  есть  продвижения  лучших  кадров,  повышение  качества  государственных 

услуг и доверия граждан к деятельности государственных органов.

В  современных  условиях  государственный  служащий  должен  стремиться  быть 

конкурентоспособным.  Для  этого  необходим  высокий  профессионализм  и  стремление 

к  самосовершенствованию,  креативность  и  оперативность  мышления,  объективность  и 

самостоятельность  при  принятии  решений,  честность  и  порядочность  в  отношениях  с 

окружающими. 

Соответственно  реализация  основных  положений  нового  законопроекта  по  вопросам 

государственной  службы  –  прозрачность  и    объективность  конкурсного  отбора  определило 

проведение  социологических  исследований,  где  важной  составляющей  является  изучение 

общественного мнения, уровня доверия населения к системе конкурсного отбора и принципам 

меритократии (системе заслуг) на государственной службе.

Социологический опрос проводился во всех регионах Казахстана, выборочная совокупность 

– 2888 респондентов.  

Первый вопрос, заданный респондентам касался информированности о поступлении на 

государственную службу. Знают, что на государственную службу поступаю по конкурсу 93,7%, 

нет лишь 5,8% (Диаграмма 1). 

Следующий  вопрос  «Как  в  основном  поступают  на  государственную  службу?»  показал, 

что более половины опрошенных отметили наличие  профессиональных качеств – 52,5% и 

трудового стажа при поступлении на государственную службу – 15,1%. 

МЕМЛЕКЕТТІ БАСҚАРУ ҮШІН КАДРЛАРДЫ ДАЯРЛАУ МЕН ІРІКТЕУ

ПОДГОТОВКА И ОТБОР КАДРОВ ДЛЯ УПРАВЛЕНИЯ ГОСУДАРСТВОМ

TRAINING AND SELECTION OF PERSONNEL FOR PUBLIC ADMINISTRATION

ÌÅÌËÅÊÅÒÒІÊ

ãîñóäàðñòâåííîå

óïðàâëåíèå è

ãîñóäàðñòâåííàÿ

ñëóæáà

63

Диаграмма 1

ЗНАЕТЕ ЛИ ВЫ, ЧТО НА ГОСУДАРСТВЕННУЮ СЛУЖБУ ПОСТУПАЮТ ПО КОНКУРСУ? (%)

 

При  этом  четверть  респондентов  считают,  что  имеются  случай  поступления  на 

государственную  службу  по  родственным  связям  «звонку»  –  11,2%  и  знакомству  –  12,2%, 

денежное вознаграждение – 2,2% (Диаграмма 2).

Диаграмма 2

КАК В ОСНОВНОМ ПОСТУПАЮТ НА ГОСУДАРСТВЕННУЮ СЛУЖБУ? (%)

Основаниями  поступления  на  государственную  службу  для  более  одной  трети 

государственных  служащих  является  гарантия  постоянной  работы  –  33,4%,  возможность 

карьерного роста – 12,3% и самореализации и желание приобрести опыт – 12,1%. Служение 

обществу и перспективность государственной службы также отмечают – 21,9%. 

Пользу  от  государственной  службы  в  стремлении  занять  достойное  место  в  обществе, 

налаживания деловых связей, гарантии социальной защищенности, повышении социального 

статуса видят 16,3%. Размер заработной платы интересует лишь 1,7% (Диаграмма 3).

Л.У. Асылбекова, 

А.Т. Изакова,    

 

А.Н. Шонбаева

Уровень доверия населения 

к системе конкурсного отбора кадров 

на государственную службу

(по результатам социологического опроса 

2012 года)

64

Диаграмма 3

КАК В ОСНОВНОМ ПОСТУПАЮТ НА ГОСУДАРСТВЕННУЮ СЛУЖБУ? (%)

Знают  процедуры  конкурсного  отбора,  т.е.  использование  тестирования  при  конкурсном 

отборе на государственную службу – 90,5% респондентов, нет – 6,8%. 

Определение  уровня  доверия  опрошенных  к  методам  тестирования  конкурсного  отбора 

показало,  что  на  100%  полностью  доверяют  данному  методу  –  51,1%,  в  числе  скорее 

доверяющих  и  частично  доверяющих  –  37%.  Возможно  доверяют  –  3,8%.  Не  доверяют 

процедуре тестирования – 8,1%.

Следующей процедуре конкурсного отбора – методу собеседования  полностью доверяют 

31,9%, скорее доверяют и частично доверяют – 44,3%. Возможно доверяют собеседованию – 

7,1%. Не доверяют – 16,6%.

Как  показано  в  Диаграмме  4  больше  всего  респонденты  доверяют  методу  тестирования 

51,1%, чем методу собеседования 31,9%.

 Диаграмма 4

ДОВЕРЯЕТЕ ЛИ ВЫ КОНКУРСНОМУ ОТБОРУ НА ГОСУДАРСТВЕННУЮ СЛУЖБУ? (%)

МЕМЛЕКЕТТІ БАСҚАРУ ҮШІН КАДРЛАРДЫ ДАЯРЛАУ МЕН ІРІКТЕУ

ПОДГОТОВКА И ОТБОР КАДРОВ ДЛЯ УПРАВЛЕНИЯ ГОСУДАРСТВОМ

TRAINING AND SELECTION OF PERSONNEL FOR PUBLIC ADMINISTRATION

ÌÅÌËÅÊÅÒÒІÊ

ãîñóäàðñòâåííîå

óïðàâëåíèå è

ãîñóäàðñòâåííàÿ

ñëóæáà

65

Объективность  решения  конкурсной  комиссии  подтвердили  75,1%  респондентов,  22,8% 

отрицательно ответили на данный вопрос. Затруднились ответить 2,08%.

Ранжирование  ответов  опрошенных  выявило,  что  основными  причинами  не  доверия  к 

решению  конкурсной  комиссии  может  быть:  не  прозрачность–  23,9%;  не  объективность  – 

21,5%; не профессионализм – 9,2% деятельности конкурсных комиссий.

Все перечисленные причины указали также 25,4% опрошенных (Диаграмма 5). 

Диаграмма 5

ЧТО МОЖЕТ СТАТЬ ПРИЧИНОЙ НЕ ДОВЕРИЯ К КОНКУРСНОЙ КОМИССИИ? (%)

 

В  основе  эффективной  реализации  поставленных  задач  лежит  человеческий  капитал, 

профессиональная  компетенция  государственного  аппарата.  Инструментом  реализации 

потенциала людей и является меритократия. 

Изучение данного аспекта в системе государственной службы на вопрос «Знаете ли Вы о 

меритократии (системе заслуг) на государственной службе?» положительно ответили более 

половины опрошенных 60,5%, более одной трети 35,6% наоборот не знают об этой системе. 

Уровень доверия всех категории населения к основным принципам меритократии выглядит 

следующим образом: 

– полностью доверяют принципам меритократии – 32,2%;

– скорее доверяют – 26,6%;

– доверяют частично – 19%. 

– возможно доверяют – 9,7%.

– не доверяют – 5,4% (Диаграмма 6). 

 

Диаграмма 6

ДОВЕРЯЕТЕ ЛИ ВЫ ОСНОВНЫМ ПРИНИЦПАМ МЕРИТОКРАТИИ (СИСТЕМЕ ЗАСЛУГ 

ПРОДВИЖЕНИЯ ПО КАРЬЕРНОЙ ЛЕСТНИЦЕ)? (%)

Уровень доверия населения 

к системе конкурсного отбора кадров 

на государственную службу

(по результатам социологического опроса 

2012 года)

Л.У. Асылбекова, 

А.Т. Изакова,    

 

А.Н. Шонбаева

66

Выводы

Более  93,7%  опрошенных  достаточно  проинформированы  о  поступлении  на 

государственную службу на конкурсной основе. Если более половины опрошенных считает, 

что на государственную службу поступают на основании профессиональных качеств, четверть 

уверены, что имеются случай приема на работу по родственным связям. 

В  первую  очередь  основанием  для  поступления  на  государственную  службу  является 

гарантия постоянной работу, карьерный рост, самореализация и служение обществу. При этом 

немаловажным остается приобретение социального статуса и налаживание деловых связей 

на государственной службе. 

Хорошо  осведомлены  о  конкурсных  процедурах  более  90,5%    респондентов.  Более 

половины  опрошенных  больше  всего  доверяют  процедуре  тестирования  (51,1%),  чем 

процедуре собеседования (31,9%). Не прозрачность, не объективность и не профессионализм 

решений конкурсных комиссий определили 80%.

Меритократию  (систему  заслуг)  на  государственной  службе  знают  60,5%,  доверяют  ее 

принципам – 32,2%, частично доверяют – 55,3%,  не доверяют – 5,4%. 

Дата поступления статьи в редакцию журнала 12 января 2013 года

 

 

 

Ж. Н. Сабирова, 

Атырау облысы әкімі аппаратының 

Мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау, 

біліктілігін арттыру және тілдерді оқыту өңірлік 

орталығының оқытушысы, психология 

ғылымдарының кандидаты, доцент

УАҚЫТТЫ ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУДЫҢ НЕГІЗГІ ПРИНЦИПТЕРІ

Аңдатпа

Бұл  мақалада  уақытты  тиімді  пайдаланудың  негізгі  бағыттары  мен  ережелері  берілген.    Осы 

ережелерді  басшылыққа  алып,  уақыттың  құнын  бағалап,  оны  дұрыс  пайдаланудың  жолдары 

қарастырылған. Бұл арқылы адамда өзіндік тәртіп пен ұйымдастырушылығы қалыптасады. 

Тірек  сөздер;  уақытты  тиімді  пайдалану,  ережелер,  басшылық,  өзіндік  тәртіп  пен 

ұйымдастырушылық.

Аннотация

В статье рассматривается основные принципы и правила рационального использования времени  

в современных условиях. Руководствуясь этими  правилами,  ценя своя время, рассматривается пути 

правильного его использования. У человека через это формируется самодисциплина и организованность.

Ключевые слова: рациональное использование времени, правила, руководство, самодисциплина 

и организованность.

Abstract

In modern condition the main principle  of rational using times are considered in the article. To following all 

that rules in time, there considered the way of regular  utilization. The discipline and organize are formatted 

through the man. 

Key words: Key words: rational using times,rules, guidance, self-discipline and orderliness.

Уақыт  қозғалушы  материяның  өмір  сүруінің  обьективтік  реалды  формасы.  Дүниеде 

қозғалушы  материядан  басқа  еш  нәрсе  жоқ,  ал  қозғалушы  материя  кеңістік  пен  уақыттың 

ішінде қозғалмайынша басқаша қозғала алмайды.

Уақытты қабылдау сыртқы дүниедегі заттар мен құбылыстарда болатын өзгерістердің санаға 

әсер етіп қалдыратын бейнесі. Уақыт – дүниедегі заттардың өзгеріп, бір қалыптан екінші қалыпқа 

көшіп, ескі заттардың  жоғалып, олардың орнына жаңа заттардың пайда болып отыруының 

көрсеткіші.  Шындық  құбылыстардың  тізбегі,  бір  ізділігі,  обьективтік  ұзақтылығы  уақытты 

қабылдау арқылы белгілі болып отырады.  Сыртқы дүниедегі оқиғалардың бәрі бір бағытта, 

яғни өткен шақтан осы шаққа, одан келер шаққа қарай ағады. Осылай бір бағытта ағу – сыртқы 

дүниедегі оқиғалардың обьективтік белгісі. Бұлар жеке адамның түйсігінен, қабылдауынан тыс 

болып отыратын реалды құбылыстар. Уақытты қабылдау бірнеше компоненттерден тұрады. 

МЕМЛЕКЕТТІ БАСҚАРУ ҮШІН КАДРЛАРДЫ ДАЯРЛАУ МЕН ІРІКТЕУ

ПОДГОТОВКА И ОТБОР КАДРОВ ДЛЯ УПРАВЛЕНИЯ ГОСУДАРСТВОМ

TRAINING AND SELECTION OF PERSONNEL FOR PUBLIC ADMINISTRATION

ÌÅÌËÅÊÅÒÒІÊ

ãîñóäàðñòâåííîå

óïðàâëåíèå è

ãîñóäàðñòâåííàÿ

ñëóæáà

67

Соның бірі – уақыттың ритмі. Уақыттың ритмі – құбылыстардың белгілі ырғақпен өтіп жататын 

бір ізділігі. Уақыт темп арқылы өлшенеді. Темп – құбылыстардың бір ізділігінің, тездігінің не 

баяулығының көрсеткіші.

Уақыттың шақтарын қабылдауда субьективтік жағдайлар да орын алады. Мәселен, өткен 

шақ  адамға  өте  қысқа  мерзімді  болып  көрінеді.  Өткен  шақты,  әсіресе  бізден  алыс  дәуірді  

минуттап,  сағаттап  санап  отырмай,  айлап,  жылдап,  ғасырлап,  дәуірлеп  есептейміз.  Осы 

соңғыларға  байланысты,  өткен  оқиғалар  адамға  көмескілеу  болып  та  көрінеді.  Уақыттың 

өтуінің түрліше қабылдануы сол кезеңде өткен оқиғаларға байланысты. 

Осы  шақтың  бізден  алысырақ  мерзімдері  ғасыр,  жыл,  ай  ұғымдарымен  белгіленсе, 

оның  бізге  жақынырақ  кезеңдері  күн,  сағат,  минут,  секундпен  есептелінеді.  Осы  шақ  әр  кез 

обьективтірек болып қабылданады. Өйткені, бұл кезең нақтылы ісімізбен, сөзімізбен, тікелей 

қабылдауымызбен ұштасып жатады.

Өткен  шақтың  тез  өткеніндей,  келер  шақтың  өте  ұзақ  тәрізденіп  көрінуі  –  субьективтік 

жағдайлардың нәтижесі. Екі адамның уақыты мағыналы, қызықты істермен  толы болса, ол 

уақыттың қалай өткенін байқамай да қалады. Адамның көңілі қаншалық шат болса, соншалықты 

уақытта тез өткендей  болып  қабылданады. Мәселен, қызықта қажетті жұмыс кезінде уақыт 

тез өтеді. Ал, керісінше адамның уақыты мәнсіз өтсе, ол кезең бітпейтіндей болып көрінеді.  

Мәселен,  поезды күтіп  отырған адамға уақыт өтпейтіндей көрінеді.

Уақыттың  қабылдануы  оның  қандай  мазмұнда  болуымен    де  шарттасып  жатады.    Егер  

ұсақ-түйек әрекетпен өткен уақыт ұзақ болып көрінсе, пайдалы әрекетке толы уақыт тез өтеді. 

Көбінесе, уақытты субьективтік өлшемдермен (минут, сағат, тәулік, апта т.б.) өлшеген дұрыс 

болады. Уақыттың ұзақтығын біз көп жағдайда бағалай алмаймыз немесе асыра бағалаймыз.

И.П.Павлов «Уақыттық рефлекс» ретінде әрбір адам өзінің жеке басын тәрбиелеуге тиісті 

деді. Мысалы, өзін белгілі бір уақытта, таңертең ерте оянуға дағдылану қажет. Уақытты сезіне 

білу адамның еңбек әрекетінде қалыптасады.

Басқа  да  материалдық  байлық  сияқты,  уақытты  да  үнемді  және  эффективті  пайдалана 

білу керек. Питер Друкер бойынша, «Уақыт мөлшері өте аз, егер уақытты тиімді пайдалана 

білмесеңіз,  онда  сіз  басқа  да  нәрсені  ұтымды  пайдалана  білмейсіз».  Уақыттың  иесі  болуға 

үйрену керек. Егер  біз өзімізді басқара алмасақ, онда уақытты да басқара алмаймыз. Көпшілік 

адам «сізге уақыт жете ме?» деген сұраққа «жоқ» деп жауап береді.

А.Мак-Кинси мыңдаған менеджер-практиктерді зерттеп мынадай қорытындыға келді: 100 

менеджердің біреуі ғана уақытты жеткілікті деп есептесе; он адамға 10%, қырық менеджерге 

25% қосымша уақыт керек; қалғандарына 50% уақыт жетіспейді. Уақыт мәселесі менеджерді 

де,  кәсіпкерді  де,  ғалымды  да  бәрінде  ойландырады.  Ол  біз  уақыттың  қандай  мөлшерін 

пайдаланғанымызда емес, оны қалай пайдалана алуымызда дейді.

Адам,  әсіресе  өзінің  негізгі  мамандығына,  көп  істес  болатын  нәрсесіне  дағдыланса, 

бұдан  біраз  уақытын  үнемдейді,  күш-қуатын  орынды  пайдалана  алатын  болады.  Еліміздегі 

ғылыми-техникалық  өрлеу  адамдарда  жан-жақты  білім  болумен  қатар  жақсы  дағдының 

болуын қажет ететіні сөзсіз. Дағды адам әрекетінің қай-қайсысында да ерекше маңыз алады. 

Ол іске шапшаң, шұғыл кірісуге мүмкіндік береді. Дағдыны қалыптастыру үшін адам сан рет 

жаттығады, есепсіз қайталайды. 

Күнделікті жұмысыңызды нақты жоспарлап отырудың нәтижесін төмендегі жағдайдан көруге 

болады. Бір компанияның басшысы кеңесшіге өтініш білдіреді: «Маған азғана уақыттың ішінде 

көп  нәрсені  жасап  үлгеруіме  үйретіңіз»  дейді.  Сонда  кеңесші  бір  бет  қағазға  төмендегідей 

жазуға  ұсыныс  береді:  «Алдымен  істелетін  маңызды  жұмыстарыңызды  қағаз  бетіне  түсіріп, 

оны рет бойынша нөмірлеңіз. Ертеңгісін № 1 жұмысыңызды қолға алып, оны бітіргенше келесі 

жұмысты  бастамаңыз.  Содан  кейін  маңызды  деген  екінші  жұмысты  бастаңыз.  Ол  сіздің  бір 

күндік  уақытыңызды  алса  да  жұмысты  аяқтаңыз.  Егерде  сіз  осы  кеңесті  басшылыққа  алып 

жұмысты аяқтамасаңыз, басқаша әдіс арқылы жүзеге асыру мүмкін емес. Сондай-ақ, белгілі бір 

жүйесіз қандай жұмыстың маңызды екенін білмес едіңіз. Осы дағдыны күнделікті жұмысыңызда 

басшылыққа алсаңыз, сөзсіз жетістікке жетесіз». 

Кеңесшінің  осы  кеңесінен  кейін  басшы  өзінің  жұмысының  дұрыс  жолға  қойылғанын 

мақтанышпен  хабарлайды.  Өзінің  жұмысын  тиянақты  орындау  үшін  күнделікті  жоспарды 

жасақтап,  оны  тиімді  пайдалана  білді.  Мақсатқа  жетудің  тиімді  жолы  -  жоспарлау  болып 

табылады.  Жоспарлау  бұрынғы  дамудың  қазіргі  ситуациялық  талдауын  және  болашақтағы 

шынайы  шешімдердің  қойылуын  қарастырады.  Жоспарлау  функциясы  менеджердің 

конструктивтік  әрекетіне  жатады.  Оның  мәні  информация  жинау,  талдау  жасау,  мақсат  

Ж. Н. Сабирова,

Уақытты тиімді пайдаланудың негізгі 

принциптері

68

қою,  алғы  шарттарды  анықтау,  шешімдерді  дайындау,  мақсатқа  жетудің  тиімді  жолдарын, 

құралдарын (яғни стратегиясын) табу.

Жоспар жұмыс жасаудың тиімді тәсілі болғанымен де болашақтың нақты жоспарын жасау 

мүмкін емес. Адам табиғаты бір күн бұрын жоспарлауға қарсы тұрады. Көпшілік адам еркіндікті 

қалайды, сондықтан нақты шектеулерге қарсылық танытады.

Көптеген  басшылар  –  лидерлер.  Олар  шешімді  алдын  ала  ойланбастан,  интуитивті 

қабылдайды.  Соған  қарамастан,  көпшілік  адам  алдымен  орындалатын  жұмыстарының 

нәтижелі болуы үшін жоспарлайды. «Дюпон» компаниясының президенті К.Гринволт: «Жоғары 

кәсіби маман ол алдымен жоспар жасайды, содан кейін асықпай орындауға кіріседі» - дейді.

Өз уақытыңды тиімді жоспарлау жұмыс уақытыңның үш-төрт минутын үнемдейді. Уақытты 

тиімді пайдалану бұл оңай шаруа емес. Жоспарды құру жеке адамның өзіндік мақсаты мен 

міндетімен қатар, қоғамдық талаптармен де байланысты. Сондықтан төменде жоспарлаудың 

түрлерін ұсынамыз.

Стратегиялық жоспарлау – фирманың мақсаттары арасындағы сәйкестіктерді және олардың 

маркетинг  сферасында  потенциальды  мүмкіндіктерін  қолдану  процесі  болып  табылады. 

Стратегиялық  жоспарлауға  жаңа  идеялар  мен  ұсыныстар  енеді.  Жоспар  шығармашылықты 

ұжымның  өміріне,  дамуына,  жетілуіне,  жаңаруына  үлкен  әсер  ететін,  ұжымның  мүшелерін 

біріктіретін, олардың не істеу керектігін қарайтын үлкен құралға айналады. 

Жоспарды  анықтау:  ағымдағы,  кварталдық,  жылға  есептелген  ағымдық,  оперативтік, 

тактикалық жоспарды жүзеге асыру.

Фирманың бизнес жоспарын талдап қорытындылау: қаржылық жоспар, маркетинг жоспар, 

өндірістік жоспар, инновациялық жоспар т.б. жатады.

Менеджмент  саласында  уақытты  тиімді  пайдалану  нәтижесінде  жұмысты  үйлесімді  де  

табысты ету нәтижесінде көптеген жетістіктерге жетуге болады. Бұл уақытта көмекке өзіндік 

менеджмент келеді. 

Өзіндік менеджмент – бұл күнделікті іс-тәжірибеде жүйелі және мақсатты жұмыс нәтижесінде 

уақытты оптимальды және үнемді пайдалану. Өзіндік менеджменттің мақсаты өз іс-әрекетін 

саналы  басқара  отырып,  өзінің  жеке  басының  мүмкіншіліктерін  өте  жоғары  деңгейде  және 

эффективті пайдаланып оны іскерлік және жеке бастық қарым-қатынаста көрсете білу. 

Жай қарапайым арифметикалық көрсеткіш бойынша, жұмыс уақытының бөліну көрсеткіштері:

 - қажетті информация алу үшін;

 - жұмыс кестесін жасақтау және оның кезектілігін анықтау;

 - тапсырмаларды бөлу және оның орындалуын бақылау;

 - қарамағындағыларға көмекке келу;

 - есеп пен баяндамаға дайындалу;

 - басқа да жұмыстар.

Менеджерге ең қажеттісі – өз  жұмысын жоспарлай білуі, жеке жоспарын құра білуі. Жоспар 

құрылған бойда оның орындалуын қамтамасыз ету және дайындау керек. Осыдан басқаруды 

ұйымдастырудың мәні шығады. 

Бұл  жағдайда  жоспардың  жүзеге  асу  процесінде  кім  не  үшін  жауап  береді  және  оның 

орындалуының әр түрлі этаптарында кім кіммен қызмет ету керектігі туралы анықтау қажет. 

Менеджердің ұйымдастыру әрекеті екі жақты процесс: біріншіден, ол әр түрлі жағдайда өзінің 

іскерлік мінез-құлқын, екіншіден, қызметкерлердің еңбек процесіндегі мінез-құлықтарын, жұмыс 

сапалылығы мен жүйелілігін ұйымдастыру қабілеті – адамдарда сирек кездесетін психикалық 

қасиет.

  Бұл  басқаруды  ұйымдастырудың  маңызы,  жақсы  ұйымдастырушы  –  ол  өзі  ғана  жақсы 

жұмыс істейтін адам емес, қарамағындағы адамдарды жақсы жұмыс істеуге ұйымдастырушы.  

Өз іс-әрекетін ұйымдастыру және жүйке жүйесін сақтау мақсаты тұрғысынан, бәрібір соңына 

дейін  аяқталмайтын,  бір  уақытта  көптеген  істерді  бастағаннан  гөрі,  тек  қана  бір  мәселені 

тиянақты  шешу  әлдеқайда  пайдалы.  Психологтар  Сіздің  бүгін  жасауға  мүмкіндігіңіз  бар 

жұмыспен  шұғылдануға  кеңес  береді.  Егер  міндеттер  көлемді  және  қиын  болса,  онда  оны 

күнде бөліктерге бөліп шешу қажет.

Аз  уақыттың  ішінде  көп  нәрсе  жасау  үшін,  сізге  уақыт  жетпей  жатады.  Ол  үшін  сізге  екі 

жағдай  керек:  ұйымдасу  және  өзіндік  тәртіп.  Сізді  жетістікке  жеткізетін  бірнеше  төмендегі 

ережелер бар, соны тиімді пайдалана білуге психологтар кеңес етеді:

–  Нақты  мақсат  қоя  біліңіз.  Қандай  нәрсені  қажет  ететініңізді  білмей,  бір  нәрсені  бастау 

қиын. «Соңғы нәтижені» анықтап алыңыз. Бұның сізге көп пайдасы бар. Мақсатыңыздың соңғы 

нәтижесін сезіну – уақытты үнемдеудің шешуші шарттары.

жүктеу/скачать 4,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: