Теориялық және қолданбалы механика
дәріс. Созылу-сығылу кезіндегі беріктікке есептеу. Кернеулер шоғырлануы
жүктеу/скачать 4,95 Mb.
|
ТМ Сборник лекции каз (копия)
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәрістің мақсаты
| 11 дәріс. Созылу-сығылу кезіндегі беріктікке есептеу. Кернеулер шоғырлануы
Дәрістің мазмұны: қауіпсіз кернеулер, беріктік кепілдігі, созылу-сығылу кезіндегі беріктік шарты, кернеулер шоғырлануы. Дәрістің мақсаты: созылу-сығылу кезіндегі беріктікке есептеудің әдістемесін игеру. 11.1 Созылу-сығылу кезіндегі беріктік шарты. Есептердің үш түрі Созылуға және сығылуға сынаулары нәтижесінде алынған мате-риалдардың механикалық қасиеттерін конструкция элементтерін есептеу кезінде қалай қолдануға болатынын қарастырайық. Ең кең таралған әдіс – кернеулер бойынша беріктікке есептеу әдісі. Осы әдісте есептеу конструкцияда орын алатын кернеулердің ең үлкен кернеуі бойынша жүргізіледі, максималды кернеу материал үшін шекті шамасынан аспау керек σmax<σшек, сонда беріктіктің кейбір кепілдігі ескерілу қажет, сондықтан беріктік шарты келесі түрде орындалу керек σmax≤[σ]. (11.1) Мұнда [σ] – қауіпсіз кернеу, ол шекті кернеудің кейбір бөлігі ретінде анықталады (11.2) мұндағы [n] – беріктік кепілдігінің нормативтік мәні, ол конструкция жауапкершілігінің дәрежесіне, есептеу сұлбасының нақтылығына, жобалау тәжірибесіне, конструкция жұмысының шарттарына тәуелді беріледі. Сонда әрқашан [n] >1,0 , оның мәндері конструкцияның әртүрлі элементтері үшін нормативтік құжаттарда беріледі. Конструкцияда білінетін қалдық деформациялар болмауы үшін пластикалық материалдардан жасалған конструкция элементтеріне σшек мәні созылған жағдайда , сығылған жағдайда тең деп алынады. Морт материалдарға және кейбір жағдайда орташа пластикалық материалдарға σшек ретінде созылу немесе сығылу кезіндегі сәйкес немесе беріктік шегі алынады. Осы әдіс бойынша беріктік шартының басқа түрі n≥[n] (11.3) мұндағы n – шынайы (есептеу) беріктік кепілдігі, ол n=σшек/σmax формуласымен анықталады. Сонымен, созылу-сығылу кезіндегі (11.1) беріктік шарты келесі түрге келтіріледі . (11.4) Беріктік шартын қолданып, келесі есептерді шешуге болады: а) тексеру есептері. Мұнда берілген жүктеме мен сырықтың көлденең қимасының өлшемдері бойынша шынайы кернеулерді анықтап, оларды қауіпсіз кернеулермен салыстырады, сонда тікелей (11.4) шартының орындалуы тексеріледі. Кернеулер асып кетсе, беріктік қамсыздандырыл-майды, сондықтан мұндай жағдайға тыйым салынады, ал кернеулер аз болуы материалдың артық шығынына алып келеді; б) жобалау есептері. Берілген жүктеме мен қауіпсіз кернеу бойынша беріктік шартын қанағаттандыратын сырықтардың көлденең қималарының өлшемдерін анықтайды ; (11.5) в) жүк көтеру шегін (жүк көтеру қабілетін) анықтау есептері. Мұнда сы-рық көлденең қимасының берілген өлшемдері мен берілген қауіпсіз кернеу бойынша қауіпсіз бойлық күшті анықтайды , (11.5) содан кейін бойлық күш пен жүктеме арасындағы байланысты анықтап (статиканың тепе-теңдік теңдеулерін қолданумен), қауіпсіз жүктемені табуға болады. Сығылған сырықтар беріктікке есептелуімен қатар орнықтылыққа да есептелу керек екенін айтқан жөн, өйткені сығушы күштің кейбір мәнінде сырық иіліп кетуі мүмкін (орнықтылықтан айырылу). Қауіпсіз кернеу әдісіндегі қабылданған критерий (нүктедегі кернеу) конструкция қирауының шарттарын кейбір жағдайларда сипаттамайтынын айтып кету керек. Сол жағдайларда критерий ретінде жүйе қирамай және формасын айтарлықтай өзгертпей, көтере алатын шекті жүктемені алған дұрыс. жүктеу/скачать 4,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|