Тәрбие сағаты Тақырыбы: «Атадан өсиет, анадан қасиет» Өткізген: Есимов А. О 2015-2016 оқу жылы «Атадан –өсиет, анадан қасиет»
Көрініс: «Жәнібек би мен Қаз дауысты Қазыбек би» Автор
жүктеу/скачать 66 Kb.
|
Тәрбие сағаты Атадан өсиет, анадан қасиет 4-сынып
- Бұл бет үшін навигация:
- Жәнібек би
- Қазыбек би
- Жігіттің үш жұрты
- Ер қаруы - бес қару
- Мәсі
- Сыңар білезік
| Көрініс: «Жәнібек би мен Қаз дауысты Қазыбек би»
Автор: Жоңғар хандығының шапқыншылығы мен Ебінің тас ұшыратын боранына запы болған елді аралап келе жатқан Жәнібек пен Қаз дауысты Қазыбек би бір қарияға кездеседі. Жәнібек би: қарияға: Уа, ақсақал, ауыл берекесі қалай кетеді? Қария: ойланбастан: Ауыл ақсақалы шала болса, «ә» десе, «мә» дейтін, жасы үлкенін кішісі сыйламайтын қолы жара, көңілі қара болса, сол ауылдың берекесі кетеді. Қазыбек би: Уа, ақсақал, үй берекесі қалай кетеді? Қария: Әйел қабағын түйін керілсе, шай құйып беруге ерінсе, ұлы ұрысқа сай болса, келін керіске сай болса, сол үйдің берекесі кетеді. Мұғалім: Халқымыздың рухани байлықтарын яғни оның салт-дәстүрі, әдет-ғүрыптары біздің үлттық болашағымыздың, халықтық қасиетіміздің өзімізге де, озге де жазбай танытатын асыл мұрасы. Ендеше салт- дәстүрімізге байланысты сұрақтарға жауап берейік. (Қоржынға асық саламыз) Жігіттің үш жұрты: өз жұрты, нағашы жұрты, қайын жұрты.Халық арасында мұны өз жұртың күншіл, қайын жұртың міншіл, нағашы жұртың сыншыл деп те мәтелдейді. Ер қаруы - бес қару. Садақ, найза, мылтық, қылыш, айбалта. Жігіттің жеті қазынасы: ақыл- білім, өнер, сұлу әйел, жүйрік ат, берен мылтық, құмай тазы, қыран бүркіт. Камзол – әйелдердің ұлттық киімінің бір түрі, оны көйлек сыртынан киеді. «Жеңсіз бешпент», «Көзекей» деп атайды.Қыздар мен жас келіншектер киетін камзол өте сәнді болады.Оның омырауына алтын, күміс жалатқан қозалар, түймелер тағылады. Тақия - ерлердің жеңіл бас киімі.Тақияның түрлері көп.Биік төбелі, тегіс төбелі және үшкір төбелі тақия. Ерлер тақиясында теңге, моншақ, тана болмайды. Оның есесіне олар мүйіз, ат ерін, шырмауық сияқты кестелермен өрнектеледі. Мәсі- аяқ киімнің бір түрі.Оны былғарыдан, құрымнан тігеді. Мәстің сыртынан кебіс немесе ластық киеді. Мәсі әрі жеңіл жеңіл, әрі жұмсақ аяқ киім. Сәукеле- Бойжеткеннің назарына жұрт көзі тимесін деп, оның бас киімін өте биік ұшты етіп неше түрлі жарқырақтар тағып қоятын болған. Ата-ана алыстан шаң көрінгенде «Жүгіріңдер, қарақтарым, ағаларың жеңешеңді аман сау әкеле ме екен?» деп балаларды жүгіртеді.Сонда балалар «сау келеді» деп жүгіреді.Қыз басындағы биік бөрік сәукеле аталуы осыдан. Жүзік- Қазақ жүзіктерінде көбіне күн суреті алынады. Оны «Күніміз ашық болсын» деген тілекпен салған. Қос дөңгелек мейіріміділіктің белгісі. Оны ұзатылған қызының артынан барған анасы тағып барып, қызын жат тұрмыста көрсе, қыз енесінің қолына салады. Оны айтта, мейрамға барғанда салып барады. «Шіркін ақ ниетті адам екен» деп ел ол кісіні құрметтеп төрге отырғызады. Келіні кесірлеу, әлсіздеу адамға ол ана ақыл кеңес береді. Сыңар білезік- халықтың қастерлі дүниесі. Бұл Күн мен Айға табынған ерте заманда туған. Жас жігіт өзін ұнатқан бойжеткенге сыңар білезік сыйлаған. Егер қыз жігітті ұнатса сол қолына салып жүрген.Көпшілік жерде, тойда, айтта салады. Қыз жиында біреуге ұнап қалса, білезігін көрген танысуына болмайды. «Қыз жақсы- ау, бізге бұйырмаған екен» деп үмітті үзеді. Жігіттерді таласқа, жүрек қалауын саудаға салмаудың сара жолы осы еді. жүктеу/скачать 66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|