Тәрбие сағатыныңкөрнекілігі: сурет,шарлар,видеоролик. Тәрбие сағатының барысы: Ұйымдастыру
жүктеу/скачать 31,31 Kb.
|
қазақ мәдениетінің антологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- Тәрбие сағатының түрі
|
Тақырыбы:Қазақстан мәдениетінің антологиясы Мақсаты:Мәдениет және оның қоғамдағы маңызы,оқушыларға материалдық және рухани мәдениет туралы түсініктерін қалыптастыру.Қазақстан мәдениеті туралы ақпарат беру,әлем мәдениетін таныстыру. Тәрбие сағатының түрі:өнеге сағаты. Тәрбие сағатыныңкөрнекілігі: сурет,шарлар,видеоролик. Тәрбие сағатының барысы: 1.Ұйымдастыру.Сәлемдесу. Сәлеметсіңдерме құрметті оқушылар! Бүгінгі біздің тәрбие сағатымыдың тақырыбы –«Әлем мәдениеті». Мәдениет – жеке адамның өмір сүру мақсаты мен құндылық жүйесі, адамның өмір сүрген ортамен қарым-қатынасы. Ол - өзара қарым-қатынас нәтижесінде қалыптасатын ерекше құбылыс. Адамдар өздерін қоршаған ортаға, оның әлеуметтік және мәдени қатынасына әсер етеді, өзгертеді. Олар оны өз мақсатына пайдаланады. Болашақ қоғамға, ұрпаққа мұра етіп қалдырады, ал ол мұра белгілі жағдайда үнемі дамуда болады. Мәдениет әр түрлі әлеуметтік құрылымдардың, топтардың, таптардың, жіктердің, ұлттардың, жеке адамдардың өмір сүру жағдайына, талабына сәйкес пайда болып, қалыптасады. Мысалы: аң аулау, еңбек құралдарын жасау, от жағу, тамақ пісіру, киіну, жарасымды өмір сүру, екінші біреуге ұнау, ортамен қатынаста болу. Мәдениет – кеңінен қолданылып, күнделікті тұрмыста жиі айтылып жүрген сөз. Адамзаттың ертеден өмір сүріп келе жатқанындай мәдениет те ертеден келеді. Мәдениет – деген сөз өзінің толық мағынасында адамның өз қолымен, ақыл-ойымен жасағандары және жасап жатқандарының бәрін түгел қамтиды. Жай ғана сауат ашудан және тазалық ережелерін сақтаудан бастап, өмірдің асқан үлгілі шығармаларын жасағанға дейінгі ұғымды қамтып жатқан – мәдениет саласының өрісі кең. ҚАЗАҚТЫҢ ДӘСТҮРЛІ МӘДЕНИЕТІ Адамзат баласы жасаған мәдениет екі түрге бөлінеді. Біріншісі – рухани мәдениет, екіншісі – материалдық мәдениет. Рухани мәдениетке музыка, әдебиет, сәулет өнері, сурет өнері, кескін өнері жатса, адам баласының шаруашылыққа байланысты күнкөрісінен туған дүниелері материалдық мәдениетті құрайды. Материалдық мәдениет - біртұтас адамзаттын мәдениеттің бір бөлігі. Адамның заттық пішінге түскен руханилығы, табиғи объект пен оның материалы заттарға, қасиеттер мен сапаларға айналған және мұның бәрі адам арқылы ғана бола алатын, демек, мәдени мақсатқа сәйкес міндетті және өркениеттік рөлі бар шығармашылық қызметтің нәтижелері. Рухани мәдениетке қарағанда материалдық мәдениет табиғи объектілердің сапалары мен белгілеріне, адам материалдық заттарды, ішетін тамақ және өмір сүру үшін қажетті басқа да жабдыктарды жасағанда негізгі материал немесе шикізат ретінде пайдаланатын заттар түрлері, энергия және ақпаратқа тікелей тәуелді. Материалдық мәдениетке өндірістің әр түрлі құрал-жабдыктары - энергетикалық және шикізат ресурстары, еңбек құралдары, өндіріс технологиясы және адам өмір кешетін ортаның инфроқұрылымы, байланыс және көлік құралдары, тұрмыстык, ойын-сауықтық ғимараттар, пайдаланылатын әр түрлі құралдар жатады. Тұтастай алғанда адам қызметінің нәтижесі болып табылатын материалдық құндылыктардың жиынтығы. Көптеген мәдениеттерде, ішімдік және наркотикті қабылдау туралы біршама қатал. Киім таңдауға да адам ерікті емес. Денені жалаңаштау мүмкіндігінің Мифологияға келсек, оның жанрына антикалық, библиялық және т.б. өнер мен әдебиет өзінің ұзақ тарихында мифке, оның қалыптасқан Қазақ рухани мәдениетін корсететін сәулет үлгілеріне келейік, халықтық мәдениеттің Шығыстанушы А.Н. Бернштам күмбезді дарбазалы сәулеткерліктен кейін бүкіл Орта Алайда қазақ хандығының қалалық мәдениетінің одан әрі өркендеуіне сыртқы Киіз үй тек баспана емес. Ол халықтың өмірлік салт-дәстүрінің Тұрғын үй адамның өмір салтымен, оның дүниетанымымен, әлемдегі алатын Натуралдық шаруашылық жағдайында қазақ халқы қолөнер шеберлерін жоғары бағалаған. Киім киюдің де өзіндік рәсімі болған. Мысалы, жасөспірім қыздар Жоғарыда келтірілген деректерден көшпелілік шаруашылық-мәдени типінің адамзаттың рухани 1.2. КӨНЕ ҚАЗАҚТЫҢ РУХАНИ МӘДЕНИЕТІ. Рухани мәдениеттің даму кездерінің қай дәуірін алсақ та, ол Көшпелі өмір сүру тәртібі отырықшыларға қарағанда мүлде өзгеше түсініктер. Халықтың күй сазының ішкі сезімдік қуатының күшті болғандығын, бірақ Қобыз бен домбыра күйлері құдіретті құбылыс. Өмір сүрудің идеясы Күй ғарыштық үйлесімділік шенберіндегі әсемдікті әлеуметтік үйлесімділік шенберіндегі ізгілік, Қазақ халқының шешендік дәстүрі мен билік өнерінің диалектикасына келсек Қазақ халқының тарихы – ауыз әдебиетінде, ауыз-екі аңыздарда, қаһармандық. Бүгінгі таңда тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің шын мәніндегі жаңа тарихы Қазақ қоғамындағы қоғамдық философиялық ой тарихын, әдет-ғұрып, салтқа негізделген. Біз адам, қоғам және олардың арасындағы байланыс мәселелерін тек көшпелі қоғамдағы саяси-құқықтық өмірді билер негізінен ел мүддесі, ел қазақ халқы шешендіктердің сирек өнер екенін ежелден –шешендік өнер біздің кейбір филолог ғалымдарымыздың жазып жүргеніндей Қазақи шешендік өзіндік ерекшеліктері мол өнер. Олардың түп тамырларын, Таным иесі халық, оның ішінде қазақ халқы да жазу-сызусыз Отанға, отбасына, ел-жұртына деген сүйіспеншілік, ұрпақ тәрбиесіне, білім-ғылымға, ар Қазақтағы мемлекеттік құрылым жоғарғы және төменгі (рим патрицийлері мен Қазақ халқының арғы-бергі тарихына үңілсек есімі ел есінде қалған Шешендік сөздер ақындық толғауға да ұқсайды, мазмұны жағынан Билер қоғамдық-әлеуметтік жұмыстарға белсене араласқан әлеуметтік топ Мәдениет тарихында күні кешеге дейін еуропалықтар Батыс дүниесінің ғана мәдениетін мойындап келді. Оларда мәдениет жасаушы тек еуропалықтар делінген кеудемсоқтық теория белең алды. Бірақ Шығыс өркениетін жасаған мәдени мұралардың ғажайып үлгілері оларды өздерінің менменсіген қисындарынан бас тартуға мәжбүр етті. Қазақтың дәстүрлі мәдениеті, құдайға шүкір, ешкімнен кем емес. Мысалы, эпос жанрын алайық. Айтатынымыз да, мақтан ететініміз де – осы эпостарымыз. Кең қарымды, кең құлашты, қазіргіше айтқанда – поэмаларымыз. Әлемде эпос тудырған халықтар саусақпен санарлық. Батысымызда байырғы гректер «Иллиада» мен «Одессеяны» тудырса, Шығысымызда үнділер «Махабхарата» мен «Рамаянаны» тудырған, одан кейін Шығыс Европада «Үлкен Этта», «Кіші Этта», «Каллевала» сияқты құранды эпостар туған. Эпостық жырлары бар елдер осылар ғана. Мүйізі қарағайдай «ұлы орыс» халқының «Игорь жорығы туралы жыры» бар болғаны 8-ақ бет болса, мен қарасөзге айналдырған «Алпамыс батыр» эпосы 800 бетті құрады. Мінеки, эпос деген осы. Таңбалы тас суреттері Қола дәуірінің тасқа салынған суреттері көрген адамды таң қалдырады. Ертедегі адамдар күнге күйген жылтыр тау жартастарына жануарларды, адамдарды, арбаларды, соғыс көріністерін қашап салды. Бұл адамзаттың рухани мәдениетін, анық дүниетанымын білдіретін аса маңызды деректер жиынтығы саналады. Қазақстан жартастағы суреттер, петроглифтердің саны және әр алуандағы жөнінен әлемдегі ең бай жерлердің бірі Тамғалы жартастағы таңғажайып суреттерді археологтеріміз әбден зерттеді. Нәтижесінде олар дүниежүзі мәдениетінің қазыналы қорына қосылды. Ол суреттерде ежелгі адамдардың өмірі, көне тайпалардың салт-дәстүрі, діни нанымдары, аңшылық пен соғыс існе байланысты бейнелер бейнеленген. Алматы обылысындағы таңбалы тас суреттері - бүкіл әлемдік мәдени жәдігерлер қатарында. Мазмұны 1.Алтын Адам 2.Қазақтың киіз үйі 3.Домбыра 4.Ясауи кесенесі 5.Маңғыстау жерасты мешіті 6.Астана - Бәйтерек 7.Таңбалы тас суреттер жүктеу/скачать 31,31 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|