Терминдері мен анықтамаларын ғылыми негізден пайымдауды кздейді
Пәнге қысқаша сипаттамасы
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Pdf көрінісі
|
Пәнге қысқаша сипаттамасы: Қазақ әдебиеті тарихындағы бұл кезең - жалпы қазақ әдебиеті тарихындағы ең бір жемісті де қайшылықты, жан- жақты даму, ӛрлеу, ояну кезеңі. Жазба әдебиеттің ркен жайған тұсы, әдеби жанрлардың әр саласында әдеби ізденістердің белең алған тұсы болғандықтан да осы кезеңдегі әдеби шығармаларды жан-жақты қарастыру кейінгі әдеби биіктеудің, кейінгі дамуының түрлі реңдерін аңғарып, айқындауға, алдыңғы әдебиеттің жетістіктерімен келетін тұстарын терең зерделеуге негіз бола алады. Күтілетін нәтижелер:
- қазақ әдебиетінің ілгері жылжуын ғылыми тұрғыда бағалау мен саралау жолдарын меңгеруі, қазақ әдебиетін дәуірлеу мәселесіне ӛзіндік тұрғыда баға беріп, жаңа тұжырымдар айту;
- осы кезеңдегі әдеби ағымдар мен бағыттарды жан - жақты қарастыру арқылы «алтын ғасыр» аталған әдебиеттің табиғатын тану. Құзыреті: арнайы: нақты әлеуметтік-педагогикалық жағдайды ескере отырып кәсіби қызметте теориялық білімдерді қолдана алу біліктері мен дағдыларын меңгеру
жағдаймен байланысын қарастыру арқылы әдебиеттің ой - сананы оятудағы міндеттерін айқындау. Ӛзіне дейінгі әдебиетпен байланысын, дәстүрлі
әдебиет үлгісін, жаңашылдықты тану. Романтизм мен реалистік әдіс- тәсілдердің қабаттаса жүріп, ӛмір шындығын ашудағы ӛзіндік ізденістерін бағамдау.
сӛздердің тұлғалық ӛзгеруі, сӛз және оның формалары, оны қарастырудың жолдары мен тәсілдері, амалдары туралы және сӛз атаулының әлденеше рет ӛзгеріске ұшыраған түрлері мен олардың топтарға блінуі, әр топқа енген сӛздердің ӛзіне тән грамматикалық сыр-сипаты жӛнінде терең теориялық білім беру мақсатын кздейді Пәннің қысқаша сипаттамасы: «Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы» пәні қазақ тілінің морфологиялық құрылысының теориялық негіздерімен, грамматикалық мағыналар мен олардың берілуі және жарыққа шығу жолдары, амал-тәсілдерімен таныстыру және қазақ тіліндегі сӛздердің лексика-грамматикалық топтарын, тілдегі грамматикалық мағыналар мен формалар туралы ғылыми- теориялық білімді жүйелі жүргізу жайында мәлімет береді.
- сӛздердің морфологиялық құрылымын, негізгі грамматикалық ұғымдар мен категорияларды; - сӛз құрамы және морфемалардың жасалу жолын; - сӛз формалары, олардың жасалу жолын; - сӛз таптары, олардың жіктелуі; зат есім, оның лексико-грамматикалық, синтаксистік сипаты; сын есім, оның синтаксистік қызметі; сан есім, оның лексико-семантикалық, морфологиялық сипаты; есімдіктердің жасалу жолы, түрлері; - етістіктің лексика-семантикалық, морфологиялық сипаты; - үстеудің морфологиялық белгілері, түрлері; - еліктеу сӛздердің семантикалық, фонетика-морфологиялық, синтаксистік сипаты; - одағай, оның түрлері, қызметі; - шылау, олардың түрлері, жасалу жолдарын мақсатты түрде қолдана білуге үйренеді. Құзыреті: арнайы: педагогтың кәсіби парызын ұғыну, педагогикалық қызмет нәтижесіне жауапкершілікпен қарау. пәндік: қазақ тіліндегі сӛздердің тұлғалық згеруі, сӛз және оның формалары, оны қарастырудың жолдары мен тәсілдері, амалдары туралы және сӛз атаулының әлденеше рет згеріске ұшыраған түрлері мен олардың топтарға блінуін меңгеру. ЭК Пәннің шифры: KKTS 3223 Пән атауы: Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы Пререквизитттері: Тіл біліміне кіріспе, Қазіргі қазақ тілі морфологиясы Постреквизиттері: : Қазақ тілінің стилистикасы, Жалпы тіл білімі Мақсаты: Синтаксистік тұлғалар, олардың түрлері коммуникативтік грамматикалық дербес синтакасистік формалар, синтаксистік жүйе салаласа, сабақтаса байланысқан сӛз тіркестері мен оларды құруға қатысатын амалдар туралы түсінік беріп, жай сӛйлемдердің грамматикалық сипатын, семантикалық -грамматикалық формаларын таныту. Синтаксис-морфология сияқты грамматиқаның бір саласы. Синтаксис- сӛйлем құрудың жүйесі, сондықтан құрмалас сӛйлемнің ӛзіндік белгілері, басқа тілдік конструкциялардан айырмасы, жасалу жолдары мен түрлері туралы және оның қалптасу, даму жолдары жайлы теориялық білім беруді, практикалық блімі студенттердің меңгерген блімдерін бекітуді, білім дәрежесін толықтыра түсуді мақсат етеді.
саласы – тіл, әдебиет, мамандрын дайындау үшін оқылатын лингвистикалық пәндердің негізгісі. Курс бүгінгі күні жалпы халық қолданып жүрген қазақ әдеби тілінің фонетикалық, лексикалық, грамматикалық жүйесін ғылыми- теориялық негізден танытады. «Қазіргі қазақ тілі синтаксисі» пәні қазақ тіліндегі сӛйлем құрау материалдары сӛз тіркесі, сӛздердің тіркесу формалары, есімді және етістікті тіркестер , олардың ерекшеліктері, мағыналық қатынастарын, сӛйлем мүшелері, сӛйлемді тану принциптері, сӛйлемнің, сӛйлем мүшелерінің қатынасына қарай түрлері, сӛйлемнің оқшау сӛздер арқылы күрделенуі, олардың тыныс белгісі жайлы теориялық материалдарды қамтиды.
Курс теориялық біліммен қатар практикалық дағдылар беруді міндет етеді. Сондықтан лекциялар мен семинар сабақтар қатар жүреді: тіл фактілерін нақты танытып, олардың сӛйлеу мәдениетін жазу сауатын жетілдіреді.
-Сӛз тіркестерін жасау тәсілдерін, тіркесу формаларын меңгереді. -Жай сӛйлем түрлерін , жасалу жолдарын игереді. -Сӛз тіркесі және жай сӛйлем бойынша талдау жасауға дағдыланады. -Құрмалас сӛйемнің жалпы сипаты, түрлері мен жасалу жолдарын және құрмалас сӛйлем интонацмясы, стильдік қызметін анықтай алады; -Құрмалас сӛйлемнің заңдылықтарын сақтауға, дұрыс іс жүзінде қолдана білуге дағдыланады; -Жай сӛйлем мен құрмалас сӛйлемдердің ара қатынасын, айырым белгілері мен ұқсастықтарын танып, сараптайды. Құзыреті: арнайы: педагогикалық міндеттерді шешуде түрлі пәндер салаларындағы білімдерді біріктіру біліктері мен дағдыларын меңгеру. пәндік: Жай, құрмалас, аралас сйлемді тану, құрай білу, талдап, түр-түрінің жасалу жолдарын ажырату, құрмалас сӛйлем заңдылықтарын іс жүзінде дұрыс қолдана білу.
кӛркемдік жетістіктеріне баса мән берудің қажеттігі. Студенттердің әдеби талғамын жетілдіру мақсатымен шығарма оқуға, ӛлең, мәтін жаттатуға дағдыландыру. Кӛркемдік, саяси-теориялық негіздерін ашатын қаулы- қарарлар, эстетикалық принциптерді жүйелі түрде талдап, оның ықпалын да ескертудің маңызын ескеру. Пәнге қысқаша сипаттама: 1960 жылдан 1990 жылдардың аралығын қамтитын әдебиет қилы саяси-әлеуметтік, қоғамдық оқиғаларды бастан кешті. Соған қарамай бұл дәуірде қазіргі қазақ әдебиеті білімді, талантты, дарынды адамдармен толығуы, жекелеген жанрлар: повесть, роман, драматургия, әдеби сын, әдеби зерттеу еңбектерінің туып, кемелдену процесін бастан кешіргенін байыптау. Тақырыптық жағынан да қазіргі қазақ әдебиеті белгілі шығармалар шоғырын тудыруы. Кӛркемдік саласында да айтулы табыстарға қол жеткізілуі. Күтілетін нәтижелер: -
шығарманың идеялық-кӛркемдік ерекшелігін сезіне білу; -
әр шығармаға сыншыл кӛзқарасын қалыптастыру; -
оқыған шығармаларына мінездеме бергізу; -
дәріс оқу барысында, белгілі бір шығарманы талдау барысында олардың қатысып, ӛз пікірлерін ашып айтуына баулу; -
шығармалары арқылы студенттердің эстетикалық талғамын жетілдіріп, оларды Отан сүйгіштікке, ұлттық патриотизмге баулу. Құзыреті: арнайы: -
Жанрды, шығармаларды, кейіпкерлерді, сондай-ақ оларда кӛтерген келелі мәселелерді, кӛркемдік ерекшеліктерін еркін талдау; -
сӛйлеуге машықтандыру,ӛ з ой-толғамын, ӛзінше түйіндеулерін келтіре отырып (дискуссия) еркін ағытыла сӛйлеуін, әдеби-сын, зерттеулерге тезис және конспект жасауға тселдіру;
-
Кеңес дәуіріндегі кӛркем шығармалардың тақырыбы мен идеясын: авторлық, объективтік және негізгі идеяларды ажырата алуы тиіс, ӛлең сӛздің теориялық негіздерін: ұйқас, шумақ, бунақ, сондай-ақ әлем әдебиетідегі ӛлең жүйелерін силлабикалық, метрикалық, тоникалық ӛлең ӛлшемдерін қазақ ақындары шығармаларынан тауып, салыстыра зерттеуге тӛселу. -
оқылатын шығарма кейіпкерлерін салыстыра отырып қарастыруға дағдыландыру ЭК Пәннің шифры: KKA 4334 Пән атауы: Қазіргі қазақ әдебиеті Пререквизиттері: Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті Постреквизиттері: Қазақ әдебиеті тарихын дәуірлеудің теориялық негіздері (магистратура), педагогикалық іс-тәжірибе Мақсаты: Шығармалардың идеялық тақырыптық жетістіктерінен гӛрі кӛркемдік жетістіктеріне баса мән берудің қажеттігі. Студенттердің әдеби талғамын жетілдіру мақсатымен шығарма оқуға, ӛлең, мәтін жаттатуға дағдыландыру. Студенттерге қазіргі қазақ әдебиеті ӛкілдерінің шығармаларын меңгертумен бірге оны жаттату, мән-мағынасын түсініп оқуға, теориялық жағынан талдай білуге дағдыландыру; -
шығарманың идеялық-кӛркемдік ерекшелігін сезіне білу; -
әр шығармаға сыншыл кӛзқарасын қалыптастыру; -
оқыған шығармаларына мінездеме бергізу; -
дәріс оқу барысында, белгілі бір шығарманы талдау барысында олардың қатысып, ӛз пікірлерін ашып айтуына баулу; Пәнге қысқаша сипаттама: 1917 жылдан 1960 жылдардың аралығын қамтитын әдебиет қилы саяси-әлеуметтік, қоғамдық оқиғаларды бастан кешті: 1917 Ақпан буржуазиялық реовлюциясы, Қазан большевиктік реовлюциясы, социалистік құрылысты жүзеге асыру жолындағы қым-қуыт күрес жолын, адамзат қоғамында бұрын болып крмеген формацияны кӛркем бейнелеу міндеті тұрды. Бұл кезең таптық шайқастар, азамат соғысы, қанаушы, езуші саналған әлеуметтік «тапты» қуғынға түсіру, кек қайыру шайқасына толы кезең болғандықтан, күрделі кескілескен күрестерімен ерекшеленеді. Қазақ елін орыс империясының отарлау саясатынан азат ету, халыққа тәуелсіздік әперу, тәуелсіз ел болу мақсатын кздеген А. Байтұрсынов, М. Дулатов, М. Жұмабаев, Ж. Аймауытов, С. Садуақасов т.б. большевиктік идеологияны жақтағандар бітіспес күрес ашты. Кӛркем әдебиет большевиктік партияның насихат құралына айналды. Уақыт, адам, қоғамның әуселесі әдебеитте крінетіндіктен , қазіргі қазақ әдебиетінен оқылатын дәріс, жүргізілетін практикалық сабақтарда жазушы – ақын творчествосында шындықты ашып крсетуге, жағдайға, кӛркем туындының идеологиялық ықпалға түсуінің объективті себептерін ашып, студенттердің танымын арттыру. Соған қарамай бұл дәуірде қазіргі қазақ әдебиеті білімді, талантты, дарынды адамдармен толығуы, жекелеген жанрлар: повесть, роман, драматургия, әдеби сын, әдеби зерттеу еңбектерінің туып, кемелдену процесін бастан кешіргенін байыптау. Тақырыптық жағынан да қазіргі
қазақ әдебиеті белгілі шығармалар шоғырын тудыруы. Революция, революцияның қазақ сахарасына келуі, колхоздастыру, ндіріс, Ұлы Отан соғысы, соғыстан кейінгі халық шаруашылығын қалпына келтіру, тың және тыңайған жерлерді игеру, Сталиндік репрессия тақырыптарына қазақ жазушылары, ақындары дендеп баруы. Кӛркемдік саласында да айтулы табыстарға қол жеткізілуі. Әсіресе, ХХ съезден кейін ұлттық әдебиеттің дамуы күрт беӛлең алуы.
-
Тиісті деректерді келтіре отырып, пікір алмасуларда, диспуттарда ӛз кӛзқарасын, пікірін дәлелдеуге жаттықтыру; -
қорытындылауда кӛркем шығармалардан, негізгі эпизодтардан ішінара іріктеп алып, мәтінді логикалық жоғары дәрежеде ауызша және жазбаша ойын еркін жеткізуге тәрбиелеу;
-
Оқылған шығармалардағы кейіпкерлердің рӛлі мен орнын, сондай-ақ қаһарман характерінің қоршаған орта мен жағдайларға байланысты қалыптасуын, сомдалуын ашып кӛрсете білу;
-
ағымдағы әдеби процестің жай-күйінен жаңа мәліметтер беру және қалыптастыру; -
адамгершілік концепциясын анықтау мақсатында оқылатын шығарма кейіпкерлерін салыстыру; -
келелі мәселелерді, кӛркемдік ерекшеліктерін еркін талдау.
Пәннің шифры: AT 4335 Пән атауы: Әдебиет теориясы Пререквизиттері: Әдебиеттануға кіріспе Постреквизиттері: педагогикалық іс-тәжірибе, диплом жұмысын жазу Мақсаты: Әдебиет теориясы курсының ең басты мақсаты - студенттерге кӛркем әдебиеттің мәнін, ерекшеліктерінің әлеуметтік, идеялы-моральдық, эстетикалық мағынасын жеткізу. Курстың мақсаты - әдебиет теориясының сұрақтарына және әдебиет ғылымына қызығушылық тудыру.Әсіресе ӛӛнер құбылыстарын ӛздік және шығармашылық тұрғыдан зерттеу дағдыларын қалыптастыру ӛте маңызды. Пәнге қысқаша сипаттама: Әдебиет теориясының негізгі мақсаты - әдебиеттің даму заңдылықтарын, кӛптеген шығармашыларға, әдеби процеске ортақ сипат белгілерді айқындау.
идеялық, танымдық, ұлттық және интернационалдық сипаттарын, кӛркем шығарманың құрылыс бітімі мазмұн мен түрі, тіл ерекшеліктері, әдебиетте қолданылатын кӛркемдік әдістер, кең тараған жанрларды меңгеру. Құзыреті: арнайы: педагогикалық қызметте жоғары мотивацияға ие болу, ӛз бетімен білім алуға және ӛзін-ӛзі тануға ұмтылу. пәндік:
- қазақ әдебиетінің ілгері жылжуын ғылыми тұрғыда бағалау мен саралау жолдарын меңгеруі, қазақ әдебиетін дәуірлеу мәселесіне ӛзіндік тұрғыда баға беріп, жаңа тұжырымдар айта білуі;
- проза жанрының қалыптасып, дамуының обьективті себептерін ашып, айқындай алуы, қаламгер туындыларымен танысып, ондағы дәуір демін, қоғам шындығын айқындай білуі; - кӛркем образ, әдеби характер, әдеби тип, реализм, романтизм, жазушы стилі сияқты әдеби ұғымдардың негізгі белгілерін білуі;
Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы, Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі. Постреквизиттері: диплом жұмысын жазу, Академиялық грамматика теориясы (магистратура) Мақсаты: тыңдаушыларды тіл біліміндегі негізгі теориялармен таныстыру, оларға тіл туралы ғылымның ткен тарихынан, қазіргі күйінен, алда тұрған міндетттерінен, шешілген және шешілмеген проблемаларынан жан-жақты мәлімет беру. Пәнге қысқаша сипаттама: Жалпы тіл білімі курсы жалпы тіл білімінің қалыптасу, даму жолдары, тіл білімі тарихы, тіл білімінің басқа ғылым салаларымен байланысы, тілдің таңбалық сипаты, тілдің жүйелік құрылымдық сипаты, тілдің даму заңдылықтары және тіл білімінің зерттеу әдістері сияқты мәселелерді қамтиды.
техникалық ғылымдар ішінде алатын орнын, олармен байланысын айқындау. Тіл білімін дамытуға ӛз үлестерін қосқан ғалымдармен, тіл білімі мектептерін меңгеру. Құзыреті: арнайы: кәсіби абырой мен педагог қадір-қасиетін, сондай-ақ педагогикалық этика нормаларын сақтау, педагог мамандығының әлеуметтік маңыздылығын ұғыну, қазақ тілінің даму тарихынан мағлұмат беру.
-
жалпы тіл біліміндегі осы заманғы ғылыми концепциялар мен жетістіктер туралы мәлімет беру; -
-
тіл тарихын меңгеру; -
тіл біліміндегі әдіс-тәсілдерді ажырату; ЭК Пәннің шифры: KTS 4336 Пән атауы: Қазақ тілінің стилистикасы Пререквизиттері: Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы, Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы, Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы Постреквизиттері: Стиль теориясы (магистратура), диплом жұмысын жазу Мақсаты: Студенттерді стилистиканың негізгі мәселелерімен, стильдерді тілдік ұйымдастыру ұстанымдарымен, тілідк құралдарды сӛйлеуде қолдану заңдылықтарымен таныстыру. Бұл пән студенттер мен оқушылардың сӛйлеу мәденетін қалыптастыруға кмектеседі. Пәнге қысқаша сипаттама: Стилистика- тіл білімінің негізгі саласының бірі. Тілдік элементтердің дұрыс, әсерлі қолданылуын зінің объектісі санайтын стилистика тіл білімінің барлық салаларымен тығыз байланысты. Ол сӛз ішіндегі дыбыстардың жүйелі жұмсалуын, орфографиялық, орфоэпиялық заңдылықтардың нормасын, сӛз мағыналарының жүйелі қолданылуын, морфологиялық сӛз тұлғалары мен грамматикалық формалардың жүйелілігін, сӛз тіркестері мен сйлемдердің әр түрлі конструкцияларының айтылмақ ойға сай жүйелі де әсерлі болу жағын үйрететіндіктен, тіл білімінің барлық салаларымен (фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) тығыз байланысты. Күтілетін нәтижелер: Дыбыстардың жүйелі жұмсалуын, орфографиялық, орфоэпиялық заңдылықтардың нормасын, сӛз мағыналарының жүйелі қолданылуын, морфологиялық сӛз тұлғалары мен грамматикалық формалардың жүйелілігін, сӛз тіркестері мен сӛйлемдердің орынды жұмсалуын игеру.
дағдыларын меңгеру, педагогикалық болмысты тұтас қабылдауға және жүйелі ойлауға қабілетті болу.
ойын қағазға түсінікті де айқын түсіре алуы; - сӛз мағыналарының орынды қолданылуын грамматикалық формалардың жүйелілігін, сӛз тіркестері мен сӛйлемдердің орынды жұмсалуын меңгеру. ЭК Пәннің шифры: Ily 1107 Пән атауы: Ілиястану Пререквизиттері: Әдебиеттануға кіріспе Постреквизиттері: Қазақ ауыз әдебиеті, Қазақ әдебиетінің ежелгі және хандық дәуірі Мақсаты: Университетімізге аты
берілген классик
ақынның шығармашылығын терең таныстыру, әдеби мұраларын зерттей оқыту мақсатында енгізіліп отыр. Творчестволық негізі 1912 қаланған сонау
“Балдырған”, “Қызыл жалау” қолжазбаларынан бастап, 1937 жылға дейінгі әдеби мұраларды меңгеру. Пәннің қысқаша сипаттамасы: I.Жансүгiровтiң ӛмiр жолы, оның қазақ әдебиеттану ғылымындағы орны. Шығармалары мен әдебиетiмiздегi кӛркемдiк тәсiлдi қалыптастырудағы елеулi үлес қосқандығы.1912 жылдан 1937 жылға дейін жазған туындыларының мазмұны, сюжеті, мәтіні толық қарастырылмақ.
- Ілияс Жансүгіров мұраларымен танысумен бірге, шығармаларды талдай білуге; - идеялық-кӛркемдігін айқындауға білу; - әр шығармаға мінездеме беруге; практика сабағында тақырып аясын аша білуге тиіс.
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|