Терминдері мен анықтамаларын ғылыми негізден пайымдауды кздейді
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Pdf көрінісі
|
Құзыреті: арнайы: - Оқу бағдарламаларында қамтылған әдеби мәтіндерді игеру, тілдің грамматикалық нормаларын сақтау, кӛпшілік алдында шешен де мәӛнерлі сӛйлеу дағдыларын, шығармашылық ой
жүйесін қалыптастыру. - ӛз қызметінде информатикалық құралдарды, компьютерлік техниканы меңгере білуі керек.
әдебиеттану ғылымының, қазақ әдебиеті даму дәуірлерінің теориялық, практикалық мәселелерін, І.Жансүгіров шығармашылығын жете игеруі керек.
ТК 2.1 Пәннің шифры: BAG 1202 Пән атауы: А.Байтұрсынов және әдебиеттану ғылымы Пререквизиттері: Постреквизиттері: Қазақ ауыз әдебиеті, Қазақ әдебиетінің ежелгі және хандық дәуірі Мақсаты: Ахмет Байтұрсынов қазақ әдебиеттану таңдау курсы – студенттерге кӛркем әдебиеттің сыры мен сипатын, мәні мен маңызын танытатын, әдебиеттің тарихын зерттеуге, сынып дамытуға бірден-бір қажет әдебиетінің теориялық мәселелерін толғайтын пән. «Ахмет Байтұрсынов- қазақ әдебиеттану ғылымының негізін салушы» таңдау курсы студенттерге біріңғай жалаң теориялық қағидаларды ғана ұсынбай әлемдік әдебиеттің классикалық үлгілермен ұлттық әдебиеттің әр жанрдағы танымал туындыларын шебер талдау арқылы нақты әрі деректі ұғындыруды мақсат тұтады.
Алаштың ардақты азаматы, ұлт ксемі, ғалым, тілші, әдебиетші, фольклортанушы, ақын, аудармашы, кӛсемсӛз шебері - Ахмет Байтұрсынов. Ахмет Байтұрсыновтың ғалым – теоретик, эстетик, сыншы тұлғасын айқындап беретін күрделі зерттеу еңбегі – «Әдебиет танытқыш». Қазақ әдебиеттану ғылымының ғылыми негізі, методологиялық арналары, басты- басты терминдері, принциптері, категориялары түп-түгел осы еңбекте қарастырылады. Күтілетін нәтиже: Ахмет Байтұрсынов және әдебиеттану ғылымы таңдау курсын оқып үйренуде кӛркем әдебиет ең негізгі роль атқарады. Пәнді оқу барысында білімгер: - кӛркем образ түрлерін жасалу тәсілдерін, образдың кӛркемдік әдіс, әдеби тек тарапынан жіктелуін; - шығарма құрылымының ерекшеліктерін, сюжет пен композиция арақатынасын, бірігіп әрі ӛзіндік ӛзгешеліктерін; Құзыреті: ӛлең сӛздің теориялық негіздерін: ұйқас, шумақ, бармақ, бунақ сондай-ақ әлем әдебиетіндегі ӛлең жүйелерін: шығарма туралы пікір жазу, ӛзіндік ой толғау, бағалай алу тиіс.
Пререквизиттері: Постреквизиттері: Қазақ ауыз әдебиеті, Қазақ әдебиетінің ежелгі және хандық дәуірі Мақсаты: Шешендік сӛздер -ӛз заманындағы қоғамдық ӛмірдің ең кӛкейтесті, ең маңызды мәселелерін қозғаған, толғаған ӛнер. Шешендік сӛздерде қазақ ӛмірін кӛркемдеп бейнеленген телегей шындығы бар. Шешендік сӛздер тарихын, себебін, ақын мақсатын, идеясын танып, шығарма құрылымының жүйесін, кӛркемдік, тілдік, эстетикалық ерекшелігін аңдатып, мектеп бағдарламасы кӛлемінде алған түсініктерін тереңдетін, болашақ мамандарға қойылатын талап деңгейінде шешендік ӛӛнер ғылымының қыр-сырын танытып, теориялық тұрғыда талдай білуге үйрету Пәннің қысқаша сипаттамасы: Риторика немесе шешендік ӛнер ғылымы «ӛнердің падишасы» ретінде саналған. Ол поэтиканың, логиканың, стилистиканың және грамматиканың ӛркендеуіне үлкен әсер етті. Осы уақытқа шейін сан ғасырлық тарихы бар ұлттық, яғни би-шешендер мұрасы кӛркем сӛз ретінде бағаланды да, әлеуметтік –қоғамдық мәні, мемлекет тағдырын шешудегі ересен қызметі елеусіз, ескерусіз қалды. Шешендік ӛнер - теңдесі жоқ ұлттық олжамыз, таусылмас қазынамыз. Шешендік ӛнер - теңдесі жоқ ұлттық олжамыз, таусылмас қазынамыз. Оның қарасӛздеріндегі әр ӛсиет- саналы, сӛз ұғар қазақ баласы үшін үлкен мір мектебі.
-Шешендік сӛздерді тереңдеп тану, философиялық ойлар сырын ұғыну. -Шешендік сӛздердің астарын, жұмбақ қыр-сырын түсіну, -Тақырыптық - идеялық, кӛркемдік тұрғыдан талдау жасау, бүгінгі бағытын аңдау, қалауы бойынша ӛлең, қарасӛз жаттау.
арнайы: ұлттық құндылықтар жүйесінде орын алу, этикалық құндылықтар жолын ұстану, ізгілікке және оптимизмге бейім болу; педагогикалық ынтымақтастыққа қабілетті және толерантты болу.
Қазақ би-шешендерінің шешендік сӛздері мен билік сӛздерін талдап, жаттап оқу;
Шешендік сӛздерді талдай білу, сӛз астарына үңілу;
Кӛркемдік-идеялық бірлігін айқындау;
Іс-тәжірибелік сабақтарда тақырыптардың ерекшелігін ашу; Қазақ билері мен батырлары мұрасы негізінде елді сүюге , отаншылдыққа тәрбиелеу.
хандық дәуірі Мақсаты: Қазақ әдебиетіндегі сыншылдық ойлардың негіздері.Халықтық эстетика. Фольклор мен халық әдебиетіндегі кӛркем сӛздің рлі. Шоқан Уәлихановтың, Ыбырай Алтынсариннің кӛркемдік танымы. Абайдың эстетикалық кӛзқарасы. XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың басында қазақ баспасӛзінің тууы.Баспасӛз беттеріндегі әдебиеттік материалдар. XX ғасырда қазақ әдеби сынының дамуы. Коммунистік партияның әдебиет саласындағы саясаты. Пролетариат басшылары ассоциацияларының құрылуы. Қазақ әдебиетнің даму бағыты жайлы пікірталастар. Сәкен Сейфуллин, Мағжан Жұмабаев, Мұхтар Әуезов шығармалары жайындағы сын пікірлер. Мәдени мұраға кзқарас. Әдебиет сынының партиялық кзқарасқа негізделуі(Ғ. Тоғжанов). Әдебиеттік ой-пікірлердің тууы(А.Байтұрсынов. "Әдебиет танытқыш").Әдеби сынның жалғасы. Пәнге қысқаша сипаттама: Сын – әдебиеттану ғылымының бір саласы. Оның әдебиет тарихымен, әдебиет теориясымен байланысы мен айырмашылықтары. Сынның эстетикаға, журналистикаға жақындығы. Әдеби сынның қоғамдық ой-пікірде алатын орны. Сыншылық ӛнер мен сыншының принциптілігі. Әдебиет классиктерінің сын туралы пікірлері. Сын тарихы. Қазақстандағы әдеби сынның тарихына арналған еңбектер. Күтілетін нәтижелер:
- жанрды оларда ктерілген келелі мәселерді, ерекшеліктерін салыстыра отырып қарастыруы;
- сынның әдебиеттану ғылымының бір саласы, оның әдебиет тарихымен, әдебиет теориясымен байланысы мен айырмашылықтарын түсіну.
Құзыреті: арнайы: нақты әлеуметтік-педагогикалық жағдайды ескере отырып кәсіби қызметте теориялық білімдерді қолдана алу біліктері мен дағдыларын меңгеру.
- тиісті деректерді келтіре отырып, пікір алмасуларда, диспуттарда ӛз кӛзқарасын, пікірін дәлелдеуі, әдеби сын – зертеулерге тезис және конспект жасай білуі;
- белгілі бір мәселелерді нысана етіп, соны шешу, әрі жинақтап қорытындылауда кӛркем шығармалардан, негізгі эпизодтардан ішінара іріктеп алып,/ ауызша және жазбаша / баяндауы/. ТК 2.2 Пәннің шифры: NKT 1204 Пән атауы: Нормативті қазақ тілі Пререквизиттері: Тіл біліміне кіріспе Постреквизиттері: Қазіргі қазақ тілі фонетикасы, Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы Мақсаты: Қазақ тілінің құрылымдық жүйесін құрайтын фонетика, морфология, лексикология, сӛзжасам, морфология және синтаксис блімдерінің әрқайсысына тән объектілерінен теориялық және практикалық ғылыми тұрғыда жүйелі мәлімет беру. Сондай-ақ курсқа байланысты ғылыми еңбектерді, пікірлерді, кӛзқарастарды талдап, талқылай білу, ұғымдарды, терминдерді меңгеру, студенттердің дүниетанымын кеңейту. Пәннің қысқаша сипаттамасы: Нормативті қазақ тілі курсы – қазақ тілінің ғылыми-теориялық негізін қамтиды. Пән қазақ тілінің дыбыстық жүйесі, графика мен орфография жайында жалпы мағлұмат беретін кіріспе блімнен, сӛз, сӛз мағынасы мен қазақ тілінің сӛздік құрамы, фразеологиясы туралы толық ғылыми-теориялық бӛлімнен және сӛздердің құрамына, сӛз тұлғасына, сӛз таптарына және сӛйлем жүйесіне қатысты ӛзекті мәселелерді қамтитын қорытынды блімнен тұрады.
отырып, оның болашақта зерттелуге тиісті проблемаларын айқындау, шығармашылық ой-пікірдің қалыптасуы.
дағдыларын меңгерту; педагогтың кәсіби парызын ұғыну, педагогикалық қызмет нәтижесіне жауапкершілікпен қарау.
әрқайсысына тән объектілерін теориялық, практикалық жақтан меңгеруі; -
-
фонетикалық, лексикалық, морфологиялық, синтаксистік талдау жасауға үйренуі.
ТК 2.2 Пәннің шифры: TKN1204
Пререквизиттері: Тіл біліміне кіріспе Постреквизиттері: Қазіргі қазақ тілі фонетикасы, Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы Мақсаты: Тілдік қатынас пәнінің мақсаты – студенттердің тілдік қатынас мәселесінің басты қағидаларымен, ережелерімен, заңдылықтарымен, ұстанымдарымен таныстыра келіп, оларға адам мен адам арасындағы, бір ұлт пен екінші ұлт арасындағы пікір алмасудың, сӛйлесудің, түсінісудің негізгі бағыттары мен жолдарын меңгерту.
коммуникация) мәселесінің басты
қағидаларымен, ережелерімен, заңдылықтарымен, ұстанымдарымен таныстыра келіп, оларға адам мен адам арасындағы, бір ұлт пен екінші ұлт арасындағы пікір алмасудың, сӛйлесудің, түсінісудің негізгі бағыттары мен жолдарын меңгерту.
арасындағы тілдік қарым-қатынастың (пікір алмасудың, сӛйлесудің, түсінісудің ) қызметін, негізгі бағыттары мен жолдарын меңгерту.
танымдық деңгейі мен кәсіби біліктілігі жоғары, тілдік қатынасты әлеуметтік-тұлғалық деңгейде еркін меңгерген білімді де білікті, жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыруға жол ашады. пәндік: тіл білімінің салаларын қатысымдық-танымдық тұрғыдан оқу барысында танымдық және қатысымдық іс-әрекеттері ӛзара сабақтастықта, бірін-бірі толықтыра, логикалық жүйемен үздіксіз дамытылуы; танымдық білімі мен сӛйлеу мәдениетін жетілдірудің ұтымды әдістер мен ұстанымдар негізінде жүргізілуі;
Пререквизиттері: Тіл біліміне кіріспе Постреквизиттері: Қазіргі қазақ тілі фонетикасы, Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы Мақсаты: Қазақ тіліндегі ойконим, гидроним, ороним, урбаноним, гороним, некроним және т.б. сияқты жалқы есім түрлерін, олардың құрылым- құрылысын, семантикалық сипатын, этимологиясын, сӛзжасамдық ерекшеліктерін меңгерту. Білімгерлерге қазіргі қазақ тілі ономасиологиясы туралы ғылыми-теориялық білім бере отырып, оның болашақта зерттелуге тиісті проблемаларына байланысты білімгерлердіғылыми ізденіске баулып, олардың шығармашылық ой-пікірін жетілдіріп отыру.
тегі, атқаратын қызметі, зерттелу дәрежесі жайында жалпы мағлұмат беретін кіріспе блімнен, ономастикалық бірліктердегі ақпаратқа қатысты ӛзекті мәселелерді қамтитын қорытынды блімнен тұрады. Күтілетін нәтижелер: - Ономасиологияның объектісі мен міндетін, жіктелетін салаларын ажыратады; - Ономастикалық бірліктердің семантикалық сипатын, сӛз бен мағына, оның түрлері мен типтерін, олардың пайда болу жолдарын меңгереді; - Мәтінге лексикалық талдау жасауға үйренеді; Құзыреті: арнайы: сыни тұрғыдан ұғынылған ақпараттар негізінде саналы шешім қабылдауға;з бетінше мақсат қоюға және оны негіздеуге, мақсатқа жету үшін танымдық қызметті жоспарлауға және жүзеге асыруға;
гороним, некроним және т.б. сияқты жалқы есім түрлерін, олардың құрылым- құрылысын, семантикалық сипатын, этимологиясын, сӛзжасамдық ерекшеліктерін меңгереді. ТК 2.3 Пәннің шифры: KBMZh 3221
Пререквизиттері: Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы, Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі Постреквизиттері: Қазақ тілінің стилистикасы Мақсаты: Кәсіби мәтінде қолданылған тілдік құралдардың мәнін ашып түсіндіру, сол арқылы түпкі нәтижеге – мәтіннің (кӛркем шығарманың) кӛркем бейнелі болмысын түсінуге қол жеткізу. Кӛркем туындылар тілін зерттеудегі ілім-тәжірибелерді басшылыққа ала отырып, студенттерге лингвистикалық талдаудың жолдарын, практикасын үйрету. Мәтінде қолданылған тілдік элементтердің мағынасын, мәнін, эстетикалық қызметін ашып айқындау.
ӛзіндік талдау принциптері, әдіс-тәсілдері бар, талдаудың бірнеше аспектілері айқындалған оқу пәні. Бұл пән арнайы курс ретінде жоғары оқу орындарының оқу жоспарына 1983 жылы еніп, оқытыла бастады. Кәсіби бағытталған мәтінмен жұмыс курсының негізгі нысаны - кәсіби мәтінде, ондағы тілдік құралдардың кӛркем мазмұнды бейнелеуге қатысын айқындау. Курс публицистикалық мәтінде қолданылған тілдік құралдардың мағынасын, мәнін, эстетикалық қызметін айқындауды мақсат етеді. Кәсіби мәтіннің пішінін үңіле зерттеу арқылы оның идеялық, эстетикалық болмысын ашуға болады. Кәсіби мәтінді талдаудың жолдары мен әдістерін үйретеді.
-студенттерге кәсіби мәтінмен жұмыс істеудің әдіс-тәсілдері мен принциптері туралы ұғым-түсінік 6epу; -кәсіби мәтіннің ұйымдасқан біртұтас эстетикалық күрделі құрылым екенін түсіндіру; -студенттерді кӛркем шығарма тілін түсіпіп, оны талдай білуге дағдыландыру.
- ойлау мәдениеті жоғары, дүниетанымы кең, білімді тұлғаны қалыптастыру; кәсіби қызметке қажетті жаңа білім алу дағдысын игеру; - ӛз бетінше интернет ресурстарынан мәтінге қатысты ақпаратты іздей білу, талдау, сараптау.
талдауға негізделеді. ТК 2.3 Пәннің шифры: SM 3221
Пререквизиттері: Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы, Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі Постреквизиттері: Қазақ тілінің стилистикасы Мақсаты: Курстың басты мақсаты болашақ мамандарды әдеби тілдің нормаларын сақтап, сӛзді орынды қолданып, айтар ойын мәнерлі де кӛркем, айқын әрі әсерлі етіп жеткізе білуге баулу. Қалыптасқан тілдік норманы, қалыпты сақтап, одан жнсіз ауытқуға жол бермеу. Тіл мәдениеті тілдік нормамен тығыз байланысты, ӛйткені тілдік норма сӛзді дұрыс айту, сӛзді емле ережесіне сай жазу, сӛзді ӛз мағанасына сай қолдану, сӛйлемді дұрыс құрау болса, тіл мәдениеті ғылымы осы процестердің орындалуын, бұзылмауын қадағалайды. Аталған курс студенттерді осы теориялық мәселелерді меңгере отырып, қарым-қатынаста пайдалана білуге дағдыландырады. Пәнге берілген қысқаша сипаттама: «Коммуникативтік дағды теориясы мен практикасы» пәні тмендегі мәселелерді қамтиды: тіл мәдениеті пәні және оның мазмұны, тілдің анықтамасы және оның мәні, қызметі, адам міріндегі тілдің рлі мен сйлеу мәдениетінің маңызы. Сондай-ақ сйлеу техникасы, дауыс, сӛз қолдану мәдениеті, тіл мәдениеті және жергілікті тіл ерекшеліктері, тілдік норма, тіл және сӛйлеу, ауызша сӛйлеу және оның ерекшелігі, сӛздердің айтылуы мен жазылуы, ауызекі және жазбаша сӛз қолданудағы қателіктер жайлы мағлұмат беріледі. Күтілетін нәтиже: сӛйлеу мәдениетінің әлеуметтік маңызы, сӛз байлығы, сӛз әдебі, сӛйлеу әуені, әдеби тілдің нормалары, шешен сӛйлеу мәдениеті, шешендіктің сипаттамасын меңгеру, мақал - мәтелдер, қанатты сӛздер пайдалана отырып, кпшілік алдында сӛйлей білу. Құзыреті: арнайы: кәсіби қызметте теориялық білімдерді қолдана алу біліктері мен дағдыларын меңгеру; этикалық құндылықтар жолын ұстану, ізгілікке және оптимизмге бейім болу;
пәндік: - қарым-қатынаста білімгер жағдаятқа байланысты ойын анық, дәл, орынды жеткізе білуге; дұрыс сӛз саптауға; -кәсіби пікір алмасуға; ӛзіндік пікірін дәйекті түрде жеткізуге; -сйлеу барысында қанатты сӛздерді, мақал-мәтелдерді, кӛсем сӛздерді, афоризмдерді, тілдік фактілерді мақсатты түрде қолдануға үйренеді.
синтаксисі Постреквизиттері: Қазақ тілінің стилистикасы Мақсаты: Латын тілін оқыту – студенттерге латын тілінің грамматикалық құрылысын және қазіргі тілдердің жасалуына маңызды әсерін тигізген негізгі лексикалық қорын меңгерту, еуропалық мәдениеттің дамуына ерекше ықпал еткен кне римдік классикалық әдебиетпен таныстыру мақсатын кздейді. Еуропалық тілдердің интернационалдық сӛздігінің негізін құрайтын латын лексикасымен танысу студенттердің ой рісін кеңейтіп, тілдік материалға дұрыс баға беруге үйретеді.
алдымен еске латын мен грек тілдері келеді. Әрине, грек тілінде және оның әртүрлі диалектлерінде гректер сӛйлейтіні түсінікті, ал латын тілі римдіктердің тілі болды. Бұнда енді: «неге римдіктер латын тілінде сӛйледі?»-деген сұрақ пайда болады. Латын тілі (Linqua Latina) – бұл ежелгі Лация (Latium) тұрғындарының тілі. Лация – сабиняндар жерімен, Этрурия және Кампаниямен шектескен Италияның ортасындағы кішігірім аймақ. Лацияның тұрғындары латындар (Latini), ал олардың тілі латын тілі (Linqua Latina) деп аталды.
мәселелерін;мәтіннің лингвистикалық талдауын меңгереді. Құзыреті: Арнайы:пәнаралық: меңгерген теориялық білімін іс жүзінде пайдалана білу, осы жолда жаңа технологияларды оңтайлы пайдалану; - дамытушық: оқытудың жаңа дәстүрден тыс әдіс-тәсілдерін меңгеру, жоғары кәсіби тәжірибелі ұстаздардың тәжірибесін үйрену және тарату; - ұйымдастырушы-әдістемелік: нормативтік құжаттарды меңгеру, ұйымдастырушы қабылетін дамыту. Пәндік: Оқу бағдарламаларында қамтылған әдеби мәтіндерді игеру, тілдің
грамматикалық нормаларын сақтау, кпшілік алдында шешен де мәнерлі сӛйлеу дағдыларын, шығармашылық ой жүйесін қалыптастыру.
Пән атауы: Грамматикалық талдау Пререквизиттері: Қазіргі қазақ тілі морфологиясы, Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі Постреквизиттері: Қазақ тілінің стилистикасы, Когнитивті лингвистика, Этнолингвистика жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|