А. БОТАБАЕВ, Т.А. АБЫЛАЙХАНОВА

277

Региональный вестник Востока

  

 

 

 

 

        

Выпускается ежеквартально

пайда  әкелуі  арқылы,  және  де  экономикалық  өсуді  қолдайтын  қолайлы 

инновациялық  ортаны  құру  арқылы  «білім  экономикасын»  қалыптастыру  бо-

лып табылады. Ұлттық инновациялық жүйенің қалыптасуы және экономиканың 

барлық  секторының  ақпараттық-коммуникациялық  технологияларының  дамуы 

да осы аталған мақсатта жетуге жағдай туғызады [1].

Экономикасы  дамыған  елдерде  мемлекет  индустриалды-инновациялық 

қызметтің дамуын қажетті экономикалық, қаржылық, ұйымдастырушылық және 

нормативтік-құқықтық жағдай жасау арқылы ынталандырады. Осы шараларды 

тиімді қолдану арқылы инновациялық мемлекеттік қолдау жүйесі қалыптасады 

(1-сурет).

1-сурет – Индустриалды-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау жүйесі 

мемлекет

Өтініштік 

әзірлемелерді 

сараптамасы

Қаржылық қолдау

Қаржылық емес 

қолдау

Индустриалды-

инновациялық жүйе мен 

сыртқы орта ішіндегі 

қарым-қатынастарды 

реттейтін заңдық актілер

Индустриалды-

инновациялық 

инфрақұрылымды 

қолдау мен дамыту

Ақпаратты таратуға 

көмектесу және 

қатысу

Қор нарығын 

дамыту

мемлекет

тік келісім-

шарт

Кооператив-

тік келісім

Грант

Венчурлық 

қорларға 

бюджеттік 

қаражаттарды 

инвестициялау

Жеңілдік-

тер арқылы 

салықтық 

ынталан-

дыру

Инвестор-

лар

Инновация-

лық елсен-

ді компа-

ниялар

Білім беруші орта

Білім беру

Кәсіпкерлік орта

А. БОТАБАЕВ, Т.А. АБЫЛАЙХАНОВА. 2 (66) 2015. Б. 276-283 

 

 

                ISSN 1683-1667 

278

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 

 

         

Шығыстың аймақтық хабаршысы

Экономикалық жағдайға мыналар жатады:

инновация нарығында ұсыныстардың өсуіне ықпал ететін салық саяса-

– 

тын және баға қалыптастыру саясатын жүргізу;

индустриалды-инновациялық  сферада  тиімді  жұмысбастылықты 

– 

қамтамасыз ету;

инновацияларды игеретін және тарататын отандық кәсіпорындарға түрлі 

– 

қаржылық қолдаулар, салықтық және кедендік жеңілдіктерді беру;

техниканы жаңартуға қолдау көрсету;

– 

ғылыми өнімдерге лизингтік дамыту;

– 

кәсіпкерлік белсенділігін арттыру;

– 

сауатсыз бәсекелестікті кеміту; 

– 

индустриалды-инновациялық сферада сыртқы экономикалық байланы-

– 

старды дамыту;

мемлекеттік 

индустриалды-инновациялық 

бағдарламаға 

енетін 

– 

индустриалды-инновациялық жобаларға кедендік жеңілдіктер беруді қамтитын 

сыртқы экономикалық қолдау.

Қаржылық жағдайға мыналар жатады:

индустриалды-инновациялық  қызметті  қаржыландыруды  қамтитын 

– 

бюджеттік саясатты жүргізу;

мемлекет үшін маңызды болап табылатын, бірақ жеке секторға тартым-

– 

ды емес индустриалды-инновациялық бағдарламалар мен жобаларды іске асыру 

үшін тікелей мемлекеттік инвестициялар бөлу; 

индустриалды-инновациялық  сферада  қолайлы  инвестициялық  жағдай 

– 

жасау;

индустриалды-инновациялық  қызметке  қатысатын  отандық  және 

– 

шетелдік инвесторларға дотациялар, жеңілдік несиелерін, кепілдіктер беру.

Ұйымдастырушылық жағдайға мыналар жатады:

мемлекеттік,  салалық  және  өңірлік  индустриалды-инновациялық 

– 

бағдарламаларды қалыптастыру мен іске асыру;

индустриалды-инновациялық инфрақұрылымды дамыту; 

– 

  индустриалды-инновациялық  қызметті  іске  асыратын  кадрларды 

– 

айындауға, қайта даярлауға және кәсіби біліктілікті арттыруға әсер ету;

индустриалды-инновациялық 

қызметті 

ақпараттық 

қолдау 

– 

(индустриалды-инновациялық 

қызметке 

негіз 

болатын 

мемлекеттік 

индустриалды-инновациялық саясаттың басым бағыттары туралы ақпараттарға, 

орындалатын  және  аяқталған  индустриалды-инновациялық  жобалар  мен 

бағдарламалар туралы материалдарға, аяқталған ғылыми-техникалық зерттеулер 

ҚОҒАМДЫҚ ЖӘНЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР

279

Региональный вестник Востока

  

 

 

 

 

        

Выпускается ежеквартально

туралы материалдарға еркін қолжетімділікті қамтамасыз ету);

индустриалды-инновациялық  сферада  өңірлердің  өзара  әрекеттестігін 

– 

кеңейту; интеграциялық процестерге ықпал ету; халықаралық ынтымақтастықты 

дамыту;

әлемдік  нарықта  отандық  индустриалды-инновациялық  өнімдерді 

– 

өткізу;

халықаралық ұйымдарда индустриалды-инновациялық қызметпен айна-

– 

лысатын отандық субъектілерінің мүдделерін қорғау.

Нормативтік-құқықтық жағдай жасау:

индустриалды-инновациялық  қызмет  субъектілерінің  арасындағы 

– 

қарым-қатынастардың құқықтық негіздерін бекіту;

индустриалды-инновациялық  қызмет  субъектілерінің  құқықтары 

– 

мен  мүдделерін  қорғауды,  оның  ішінде  зияткерлік  меншік  құқығын  қорғауды 

кепілдендіру.

Индустриалды-инновациялық  процестерді  реттеу  мақсатында  мемлекет 

тікелей және жанама қолдау көрсетеді.

Индустриалды-инновациялық  қызметті  тікелей  мемлекеттік  реттеу 

ғылым  мен  техниканы  дамытудың  басым  бағыттарын  таңдау,  «мәселелі  тех-

нологиялар»  қатарын  анықтау,  мемлекеттік  бюджеттен  жобарладың  мақсатты 

қаржыландырылуы, мемлекеттік емес құрылымдармен жүзеге асырылатын жо-

балар мен бағдарламаларды қайта қаржыландыру, индустриалды-инновациялық 

қызметтің инфрақұрылымын қалыптастыру және басқа да шаралар негізінде іске 

асады [2]. 

Индустриалды-инновациялық қызметті ынталандырудың жанама шарала-

ры фискальдық әдістерді (жеңілдікпен салық салу, жеделдетілген амортизация, 

жекеленген  нарықтарды,  салаларды  реттеу)  қолдануды,  зияткерлік  меншікті 

құру,  беру  және  қорғау  саласында  нормативтік-құқықтық  реттеуді,  сондай-ақ 

ғылыми білімді коммерциялауға қатысатын құрылымдарға қолайлы жағдай жа-

сауды қамтиды.

Экономиканы  мемлекеттiк  басқарудың  жаңа  стратегиясының  негiзгi 

бағыттарына мыналар кiредi: экономиканың мемлекеттiк секторының қалыптасуы 

және  нығаюы;  артықшылықты  бағыттар  бойынша  өнеркәсiптiң  өркендеуiн 

мемлекеттiк ынталандыру және индустриалды-инновациялық процестi қолдау; 

тауарлық,  қаржылық  және  ақпараттық  нарықтарды,  сыртқы  экономикалық 

процестердi мемлекеттiк реттеу; аймақтық деңгейде мемлекеттiк басқару.

Ғылыми-техникалық  революция  кезеңiндегi  экономиканы  мемлекеттiк 

реттеудiң тиiмдiлiгi көбiне оның индустриалды-инновациялық процеске әсерiмен 

А. БОТАБАЕВ, Т.А. АБЫЛАЙХАНОВА. 2 (66) 2015. Б. 276-283 

 

 

                ISSN 1683-1667 

280

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 

 

         

Шығыстың аймақтық хабаршысы

анықталады.  Басқарудың  орталықтанған  жүйесiнiң  негiзгi  артықшылығы  ре-

сурстар  және  ғылыми  кадрлардың  стратегиялық  индустриалды-инновациялық 

бағыттарда  шоғырлану  мүмкiндiгi  болып  табылады.  Алдыңғы  қатарлы  елдер 

инновациялардың  оптималды  конвергенттi  жүйесiне  жеткiлiктi  түрде  жақын 

келдi. Олардың көпшiлiгi ғылым мен жаңашылдықтың өндiрiске қатысты озық 

өсуi арқасында дамудың жоғары деңгейiне қол жеткiздi. Сонымен қатар Жапо-

ния  сияқты  елдер  тарихтың  қиын  кезеңдерiнiң  өзiнде  өндiрiстiң  болашақтағы 

өсуiне маңызы зор екенiн ескере отырып, ҒЗТКЖ-ға қаржы бөлудi өсiрдi. Ресей-

ге экономиканың мүшкiл жағдайына қарамай, бюджеттiк қаржыландырудың ста-

тьяларына сәйкес, қаржыландырумен қамтамасыз ете отырып, сол стратегиялық 

жолға түсу керек [3].

Дамыған елдерде индустриалды-инновациялық саясатты қалыптастыруға 

жүйелі  бағыттылықты  қолдану  маңызды  болып  табылады  және  әлемдік 

экономиканың даму қарқындылығының мынадай ерекшеліктерін қамтиды:

–  әлемдік  индустриалды-инновациялық  дамуда  сапалы  адами  капитал 

үшін  бәсекелестік,  жоғары  білікті  персоналдың  мобильдігі  индустриалды-

инновациялық білімнің таралу процесін қамтамасыз етеді;

–  индустриалды-инновациялық  белсенділікті  әрі  қарай  дамуытуда 

ақпараттық технологияларды пайдалану өзекті болып қалып отыр;

–  жаһандану  компаниялардың  технологиялардың  жоғары  деңгейінде 

бәсекелесуіне  және  сондай-ақ  инновацияға  мамандандырылу  мен 

локализациялауға ынталандырады [4].

Индустриалды-инновациялық саясатты жүйелі бағытпен іске асырған елдер 

қысқа мерзім ішінде тиімді ұлттық индустриалды-инновациялық жүйе құрды. 

Ол мемлекеттің, бизнестің, ғылымның өзара қатынас механизмін қамтыды және 

ЖІӨ-дегі ғылыми сыйымдылық көлемінің өсуіне қол жеткізді.

Мысалы, соңғы уақытта ғылыми-техникалық сфераның дамуы Оңтүстік-

Шығыс Азия елдерінде, Скандинавия елдерінде (Финляндия, Швеция) кеңінен 

тараған. Жаңа индустриалды елдерде ЖІӨ-дегі ғылыми сыйымдылық көлемін 

1,5-2 есеге дейін арттырып, еуропалық елдер мен АҚШ көрсеткіштеріне таяп 

қалды.

Кәсіпорындарда  дүниежүзілік  деңгейге  сәйкес  келетін  және  одан  асып 

түсетін тиімді технологияларды, жаңа талдамаларды игеру, энергия және ресурс 

үнемдейтін технологияларға және т.б. өту негізінде индустриалды-инновациялық 

қызметті тікелей жандандыру арқылы ғана өнеркәсіптік саясаттың мақсаттарына 

қол жеткізуге болады.

Бұл мемлекет тарапынан аймақтарда индустриалды-инновациялық қызметті 

реттеудің  институционалдық  тетіктерін  жасауды,  оның  ішінде  бірінші  кезекте 

қолдау  көрсетілетін  объектілерді  және  осындай  қолдау  тетіктерін  таңдаудың 

ҚОҒАМДЫҚ ЖӘНЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР

281

Региональный вестник Востока

  

 

 

 

 

        

Выпускается ежеквартально

ықпалды өлшемдерін жасауды қажет етеді.

Аймақтық индустриалды-инновациялық бағдарламалар ықпал етудің осын-

дай ең тиімді әдістерінің бірі ретінде танылды, олар жергілікті билік органдары 

жекелеген өнеркәсіптік кәсіпорындар деңгейінде индустриалды-инновациялық 

белсенділікті  қадағалап  қана  қоймай,  сонымен  бірге  қолдау  көрсетудің  нақты 

бағыттарын белгілеу және бақылау жасау рәсімдерін қамтамасыз ету есебінен 

оның  тиімділігіне  қол  жеткізу  керек  болады.  Қатысушылардың  экономикалық 

мүдделерімен бірге олардың өзара міндеттемелеріне негізделген мұндай тәсіл 

аймақтарда  индустриалды-инновациялық  қызметті  дамытуға  жағдай  жасауға 

мүмкіндік береді.

Аймақтарда 

индустриалды-инновациялық 

қызметті 

жандандыру 

мақсатында облыс әкімшіліктері жанынан өз өкілеттіктері шегінде индустриалды-

инновациялық  қызметті  және  индустриалды-инновациялық  инфрақұрылымды 

дамытуға  қажетті  ұйымдық  және  экономикалық  шарттар  жасауға,  аймақтық 

индустриалды-инновациялық бағдарламаларды әзірлеу мен іске асыруға жауап 

беретін құрылымдық бөлімшелер құрылған.

Аймақтық  индустриалды-инновациялық  бағдарламалар  аймақтың 

экономикалық 

және 

әлдеуметтік 

даму 

бағдарламалары 

негізінде 

қалыптастырылады  және  индустриалды-инновациялық  инфрақұрылымның 

және индустриалды-инновациялық әлеуетті дамытудың негізгі басымдықтарын, 

оның  ішінде  кадрлар  даярлауды,  индустриалды-инновациялық  қызметтің 

мамандандырылған  субъектілерін  ынталандыру  нысандары  мен  әдістерін 

белгілейді.

Атап айтқанда, бұл құрылымдардың функцияларына мыналар жатады:

аймақтық индустриалды-инновациялық бағдарламаларды әзірлеу, бекіту 

– 

және оның іске асырылуына бақылау жасау;

аймақтарда  индустриалды-инновациялық  инфрақұрылымды  (техно-

– 

парктерді,  бизнес-инкубаторларды,  аймақтық  индустриалды-инновациялық 

қорларды, орталықтарды және т.б.) қалыптастыру;

технологиялар,  менеджмент,  жаңа  тауарлар  мен  қызметтер  саласын-

– 

да отандық ғылыми талдамалардың аймақтық деректер банкін құру және оны 

тұрақты түрде толықтыру;

инновация саласы үшін кадрларды кәсіби даярлау және қайта даярлауды 

– 

үйлестіру жөнінде аймақтық орталықтар құру;

ғылымды көп қажет ететін индустриалды-инновациялық өндіріс орын-

– 

дарын  ұйымдастыру  және  дамыту,  ресурс  үнемдейтін  және  экологиялық  таза 

технологияларды енгізу, аймақтағы өнеркәсіп орындарын жаңғырту және қайта 

жаңғырту, оның ішінде индустриалды-инновациялық жобаларды облыстық бюд-

жет, мемлекеттік және жеке индустриалды-инновациялық қорлар қаражатынан 

А. БОТАБАЕВ, Т.А. АБЫЛАЙХАНОВА. 2 (66) 2015. Б. 276-283 

 

 

                ISSN 1683-1667 

282

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 

 

         

Шығыстың аймақтық хабаршысы

мақсатты қаржыландыру үшін инвестициялар тарту;

индустриалды-инновациялық қызмет субъектілеріне лизингке бөлмелер, 

– 

жабдықтар беру, заттай гранттар бөлу;

индустриалды-инновациялық қызмет субъектілеріне аймақтық деңгейде 

– 

қолдау көрсету бойынша ұсыныстар әзірлеу;

аймақтан тысқары жерлерде сауда-өнеркәсіп палаталарын тарту арқылы 

– 

индустриалды-инновациялық  қызмет  нәтижелерін  насихаттауды  қоса  алғанда 

технология трансфералары желілерін құру және инновацияларды тарату.

Осындай кешенді көзқарас қана республика аймақтарында индустриалды-

инновациялық қызметті жандандыруға мүмкіндік береді.

Инновациялық  саясат  экономикадағы  құлдырауды  еңсеруге,  оның 

құрылымдық қайта құрылуын қамтамасыз етуге және нарықты жоғары үстеме 

күші  бар  бәсекеге  төтеп  беретін  әртүрлі  өніммен  толықтыруға  көмек  беретін 

күшті тетік болып табылады.

Инновациялық саясат еліміздің ішкі жалпы өнімін өзгеше жаңа өніммен 

технологиялар түрлерін өндіруді игеру және осының негізінде отандық тауар-

ларды шығаратын өнім нарығын кеңейтуді қамтамасыз етуге арналған.

Инновациялық  даму  әрекетінің  мақсаттарына  қол  жеткізу  үшін  келесі 

міндеттерді орындау қажет:

–  инновациялық  әрекет  етуші  субъектілердің  іс-әрекеттерін  реттейтін 

заңды-нормативті актілер қабылдау;

– инновациялық әрекеттің инфрақұрылымын құру;

–  инновациялық  әрекетті  жүзеге  асыру  механизмі  құрылып,  бюджеттік 

қорларды мақсатты қолдануға бақылау қою;

–  отандық  тауарлардың  ішкі,  сондай-ақ  сыртқы  нарықта  өткізуге 

бағытталған өндірістің технологиялық қайта құрылуын жүргізу;

– Қазақстанның ғылыми-техникалық прогреске қатысуына жағдай жасау.

Бұл  міндеттердің  шешілуі  инновациялық  даму  басымдықтары  мен 

технологиялық жаңашылдықтың экономиканың қай саласында нарықта бәсекеге 

төтеп  бере  алатын  тауарлармен  толтыруға  мүмкіндік  болса,  сол  салаларды 

кезеңмен жүзеге асырылуына негізделеді.

Атап  айтқанда  инновациялық  қордың  құрылуы,  технологиялық 

инкубаторлардың қалыптасуы мен дайындығы, инновацияны колданатын кіші 

және  шағын  өндірістерді  қолдау,  ғылыми-технологиялык  дамудың  негізінде 

кәсіпорындардың  технологиялық  жақсаруы,  тауарлардың  сыртқы  нарыққа 

шығуы, кадрлар базасының қалыптасуы, лицензия, патент және технологияның 

сатып  алынуы;  басымды  ғылыми-технологиялық  кешеннің  жүзеге  асырылуы, 

жоғары  сапалы  тауарлар  шығару.  Шетелден  патент,  лицензия  сатып  алу  ісін 

жетілдіру кажет.

ҚОҒАМДЫҚ ЖӘНЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР

283

Региональный вестник Востока

  

 

 

 

 

        

Выпускается ежеквартально

Экономикалық қатынастардың жалпы жүйесінде инновациялық қызметтің 

алатын  орны  ерекше,  себебі  оның  қорытындысы  –  өндіріс  тиімділігін  көтеру. 

Ғылыми  ауқымды  өнімдердің  көлемін  арттыру  көрсеткіштері  арқылы  елдің 

экономикалық қуаты анықталады.

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1.  Назарбаев  Н.Ә.  «Қазақстан-2050»  Стратегиясы  қалыптасқан  мемлекеттің 

жаңа саяси бағыты» Ел Президентiнің Қазақстан халқына Жолдауы / Н.Ә. Назарбаев // 

Егемендi Қазақстан. – 2012. – 14 желтоқсан.

2. Кенжегузин М.Б. Наука и инновации в рыночной экономике: мировой опыт 

и Казахстан / М.Б. Кенжегузин, Ф.М. Днишев, Ф.Г. Альжанова. – Алматы: ИЭ МОН 

РК, 2005. – 256 с.

3.  Чулок  А.А.  Анализ  эффективности  инноваций  на  микро-  и  макроуровне  / 

А.А. Чулок // Инновации. – СПб. – 2004. – №5 (72). – С. 27-30.

4. Мухамедьяров А.М. Инновационный менеджмент / А.М. Мухамедьяров. – М.: 

ИНФРА-М, 2006.

REFERENCES

1. Nazarbaev N.A., Qazaqstan 2050 Strategijasy qalyptasqan memlekettin zhana sajasi 

baqyty El Prezidentinіn Qazaqstan halqyna Zholdauy. Egemendi Qazaqstan. 2012, 14 zhelto-

qsan (in Kaz).

2. Kenzheguzin M.B., Dnishev F.M., Al’zhanova F.G., Nauka i innovacii v rynochnoj 

jekonomike: mirovoj opyt i Kazahstan. Almaty, IJe MON RK, 2005, 256 (in Russ).

3. Chulok A.A., Analiz jeffektivnosti innovacij na mikro i makrourovne. Innovacii. SPb, 

2004, 5, 72, 27, 30 (in Russ).

4. Muhamed’jarov A.M., Innovacionnyj menedzhment. INFRA M, 2006 (in Russ).

UDC 321.01:316.343.652

I.A. GORBOVAJA

Department of Philosophy of Zhytomyr State Ivan Franko University, Zhytomyr, Ukraine

INTELLIGENTSIA AND POWER

In the article distinguished the main features and analyzed the social role of the intel-

ligentsia as a social phenomenon. The power aspect of social role of intelligentsia considered, 

its participation in political life of society. An attempt was made to analyze the power of in-

telligentsia as manifestation of its subjective ability to influence others (in the context of the 

concept of “will to power” of F. Nietzsche).

Keywords: intelligentsia, power, political power, “will to power”, values, truth, idea.

ЗИЯЛЫ ҚАУЫМ ЖӘНЕ БИЛІК

Мақалада  зиялы  қауымның  әлеуметтік  феномен  ретіндегі  әлеуметтік  рөліне 

сипаттама  берілген  және  негізгі  белгілері  көрсетілген,  сондай-ақ  әлеуметтік  рөлінің 

билік аспектілері қарастырылған. Басқаларға (Ф. Ницшенің «билікке ерік» концепциясы 

I.A. GORBOVAJA. 2 (66) 2015. Р. 283-290  

 

 

 

 

                ISSN 1683-1667 

284

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 

 

         

Шығыстың аймақтық хабаршысы

бойынша) субъективті әрекет етуінің көрінісі ретінде зиялы қауым биліктеріне талдау 

жасау мүмкіндігі іске асырылағн.

Түйінді сөздер: зиялы, билік, саяси билік, «билікке ерік», құндылыктар, шындық, 

идея.

ИНТЕЛЛИГЕНЦИЯ И ВЛАСТь

В  статье  выделены  основные  черты  и  проанализирована  социальная  роль  ин-

теллигенции как социальный феномен. Рассмотрен властный аспект социальной роли 

интеллигенции:  ее  участие  в  политической  жизни  общества.  Предпринята  попытка 

проанализировать власть интеллигенции как проявление ее субъективной способности 

влиять на других (в контексте концепции «воли к власти» Ф. Ницше).

Ключевые слова: интеллигенция, власть, политическая власть, «воля к власти», 

ценности, истина, идея.

Research intelligentsia, singling out its priorities and outline features of the so-

cial role held in the German philosophy of the late 18

th

 – early 19

th

 century. German 

Enlightenment  philosophy  phrased  a  formula  of  “classical”  intelligentsia,  which  is 

still  widespread  in  researches. Thus,  German  philosophers  (G.  Hegel,  J.  Fichte,  F. 

Schelling) endowed intelligentsia intellectuality and spirituality: it is able to perceive, 

interpret the essence of things and being (meaning not only knowledge, but the highest 

form of thinking and understanding, rational and spiritual ability to know their sur-

roundings).

Thus, intelligentsia divide the world into the ideal and the material, spiritual – 

real, the subject – object for critical reflection and knowledge of the objective world 

and, consequently, – formulation knowledge of subjective existence. It theoretically de-

termines the trajectory progressive change of the objective world, indicates the means 

of its transformation. Intelligentsia able to efficiently combine object and subject, its 

main social task is reconciliation the material and spiritual worlds with domination 

and assimilative influence of spiritual one. Defined as a kind of triad [1, p. 133]: 1) the 

world of mind, ideal, order; 2) the world of object, matter, spontaneity; 3) the humanity 

that belongs to the previous worlds, but can, knowing and creating perfect one, to rule 

in material, make the most adapting it to the first.

The  ideal  of  the  German  philosophy  of  the  Enlightenment  is  liberation  from 

the world of object, mastering it with a higher form of thinking. Intelligentsia that 

endowed with spiritual qualities and the highest form of thinking – critically perceive, 

interpret the objective world, formulate ways its further, primarily spiritual, develop-

ment, maintaining national spiritual values   and traditions – can own a world of objects. 

Intelligentsia efficiently manages their spiritual world, knowing the objective world, 

points to ways likening it to subjective, therefore, owns the truth.

In the second book of basic work “Will to Power” – “Criticism of Previous High-

er Values” – F. Nietzsche wrote that the value of German philosophy, in particular sci-

SOCIAL SCIENCES AND HUMANITIES

285

Региональный вестник Востока

  

 

 

 

 

        

Выпускается ежеквартально

entific views G. Hegel, aimed at justification of morality, which was assigned priority 

role [2, p. 226]. The rule of morality as the main factor of creation and transformation 

of life was set by creating a pantheistic system: “great people”, “winners in the war”, 

which embodies the historical process, represent human progress.

German philosopher denied the authority of the higher principles of reason and 

morality. The latter one is the fruit by which the soil is known on which it grew [2, 

p. 124], because there is no moral phenomena, but their interpretation, which in turn – 

out of moral origin. The moral is “kind of illusion”, which encourages the individual 

to sacrifice for the future, thus transforming it into a slave of truth, which he “justifies” 

intellectually. F. Nietzsche in his work “Will to Power” concept “truth” writes in quo-

tation marks, thus denying its connotative meaning and the desire of intelligentsia for 

truth defines as a display (via knowledge and transform the objective world) of desire 

for power [1, p. 133].

Intelligentsia traditionally characterized by: high intellectual ability; spirituality; 

confession of moral values; selflessness and conscience; conscious, proactive activities 

to national well-being; generosity and rejection of violent means to achieve the goal. 

Social role – mission of intelligentsia mostly updated during the social transforma-

tion of society. Thus, the main social objective of intelligentsia is the preservation and 

transmission from generation to generation national values   and culture. Social changes 

catalyze national consciousness, which in turn activates the intelligentsia to social ac-

tion to preserve the national identity of the people. Consequently, the intelligentsia is a 

social phenomenon that reveals a conscious and proactive social role aimed at preserv-

ing national values   between generations during the social transformation of society.

The role of intelligentsia in the state building process, its direct participation 

in  politics,  peculiarities  of  ideological  convictions  and  value  orientations  studied 

N. Berdyaev, M. Gershenson, G. Grebennik, G. Kasyanov, E. Kindratets, V. Malak-

hov, A. Solzhenitsyn and others. F. Nietzsche one of the first attempted to build ontol-

ogy of power. The question of social power relations German philosopher described 

in the works: “Thus Spoke Zarathustra. A Book for Everyone and No One”, “Beyond 

Good and Evil”, “Genealogy of Morality”, “Will to Power. Revaluation of All Values”. 

The main philosophical ideas of F. Nietzsche, in particular the concept of “will to 

power”, investigated: J. Bataille, J. Deleuze, I. Derzhko, A. Enhovatova, B. Markov, 

E. Troshkin, M. Heidegger, K. Jaspers and others. However, despite the significant 

number of researches devoted to the study of power relations in society, the question 

of civic activism and civic position of intelligentsia remains open yet, its interaction 

with public authorities, participation in the political life of society. Moreover, virtually 

unexplored problem of power as the ability of the individual subjective will affect oth-

ers, including the possibility of intelligentsia exercise power over people. The purpose 

of this article is to study the powerful aspect of the social role of the intelligentsia, its 

I.A. GORBOVAJA. 2 (66) 2015. Р. 283-290  

 

 

 

 

                ISSN 1683-1667 

286

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 

 

         

Шығыстың аймақтық хабаршысы

participation in the political life of society and as an expression of subjective ability to 

influence others (in the context of the concept of “will to power” of F. Nietzsche).

Exploring the problem of power and intelligentsia, scientists have repeatedly 

raised the issue of direct participation of intelligentsia in political life of society. In 

particular, E. Kindratets focuses on such forms of cooperation of intelligentsia and 

authorities:  actively  retrieval  position  on  power;  habitual  serve  the  instructions  of 

the authorities; exclusion of intelligentsia from social, political and government is-

sues; “internal” opposition [3, p. 39]. Intelligentsia, for which the dignity, conscience, 

honor, responsibility are the greatest values, is practically incapable in pragmatic and 

consumer society with material goods outright. The history of the formation of the 

political system has demonstrated that for intelligentsia, in our opinion, there is no 

place in politics. After all, human nature, values orientations, internal beliefs, means 

of social transformation and so on of government representatives and intelligentsia are 

too different.

The problem is, by definition of G. Grebennik, that intelligentsia positioning it-

self in politics as a moralist [4, p. 272-273], which is interested in one aspect of social 

life – human rights, which it claims to be as absolute. Social order of intelligentsia in 

politics is making to it morals as the main criterion of democracy. Therefore, power 

should be humane, respect human rights and to serve the people, aware of their duty 

to it. People commends the political power primarily from the standpoint of general 

morality, but formulates and represents their interests exactly intelligentsia. It acts as a 

kind of mediator between the political elite and the people, because able to think criti-

cally and analyze, define and formulate not clearly-defined events, enhance processes 

hidden in society. Intelligentsia catalyzes the spiritual elevation of the masses in pe-

riods of social changes. It organizes communicative process between the government 

and the people, is a kind of “interspersed” of morality and truth in society, synergistic 

factor that can unite masses for the common achieve the ideal.

Given the above priority features, intelligentsia cannot cast doubt on the cred-

ibility of the highest principles of reason and morality, because it contradicts its inner 

nature,  “natural”  belief  in  the  primacy  of  spiritual  and  moral  values. This  position 

F. Nietzsche treated as domestic slavery. In addition, the German philosopher denied 

the truth – the basic tool of intelligentsia for national and spiritual rallying the mass-

es. Instead, he characterized possession of “truth” as a hidden desire for power over 

people. It’s difficult for intelligentsia to realize its ideas in the material world where 

intelligence, spirituality – a world of ideal values   – false [1, p. 134] (first, it secondary 

(as a form of hidden desire for power), second, its truth denied).

F. Nietzsche gave great attention to the issue of establishing values, particularly 

higher one, which determines existence. However, the philosopher does not deny “the 

past” higher values, despite the fact that the first book “Will to Power” – “European 

SOCIAL SCIENCES AND HUMANITIES

287

Региональный вестник Востока

  

 

 

 

 

        

Выпускается ежеквартально

Nihilism” – the author is dedicated this outlook. Nihilism is the process of devaluation 

of the highest values, as a result – their self-destruction. The period of social transfor-

mation, according to F. Nietzsche, involves criticism of previous values and their new 

formation necessarily manifested their revaluation [5, p. 30]. Thus, the emergence of 

new values   involves the creation and consolidation of needs and requirements that 

meet evaluative choice.

When  higher  values    devalued  then  impaired  existence,  caused  by  them. Any 

progressive movement of humanity created nihilistic movement at the same time [6, 

p. 77]. The manifestation of nihilism could be a sign of a decisive and radical growth, 

transition to new living conditions. Given convinced of F. Nietzsche that the principle 

of formation of new values   is the will to power, life in its basic essence and the es-

sential basis is nothing but the will to power. Consequently, the value is also a certain 

amount of power determined will to power (the latter one orients itself to the preserva-

tion and growth perspective that is identified with the adoption of new values).

The short phrase “God is dead” F. Nietzsche described and explained the causes 

and consequences of global transformation processes. The philosophical position about 

the death of God – moral values   – rejects traditional values   as a necessary precondi-

tion that warns of rethinking and re-evaluation of higher values   [7, p. 227]. That is, the 

death of god, the imperative moral values is that starting point from which their change 

begins. The familiar world destroys, and with it that moral imperatives which followed 

the man. It is natural that social transformation accompanied by disappointment in the 

truth leads to value reorientation. As a result, the man needs new god, changing of 

traditional values.

19

th

 century reflected in the historical process as a period of global changes: be-

sides wars and civil wars this time reflected with rapid growth of technological power, 

the development of the global and in particular European science and culture. Contem-

porary trends of society led to its metamorphosis, changes of outlook, rethinking and 

reorientation of values. Against the backdrop of social changes is the modification of 

consciousness of humanity: the social role and purpose of man changing – from the 

object of being it becomes a subject, plays a key role in its creation. Thus, M. Heide-

gger in his work “Nietzsche”, exploring the concept of “will to power” and overman 

of F. Nietzsche wrote that new humanity, which seeks to achieve the goals, requires 

overman [6, p. 267] – a senior subject of complete subjectivity, installation of will to 

power.

The work of F. Nietzsche “Thus Spoke Zarathustra” most accurately describes 

a new type of man – overman. In this case prefix “over-” includes denial, means tran-

scend the former man. The author wrote that it is necessary to transcend a man inside, 

because the essence of life lies not in its own preservation, but self-improvement. Man 

is like a rope stretched over the abyss – rope between animal and overman. Goal isn’t 

I.A. GORBOVAJA. 2 (66) 2015. Р. 283-290  

 

 

 

 

                ISSN 1683-1667 

288

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 

 

         

Шығыстың аймақтық хабаршысы

important – to overcome the way, but whom it will form as a result of [8, p. 8-11]. 

Changing of values   references contributing to the new goals is to create a higher type 

of man – overman, who singled out in human genus, different from the others, perfect 

for real human principles [7, p. 227]. That is, the ideal of the overman of F. Nietzsche is 

earth, devoid of residues of transcendental world, one that can be achieved. Previously 

person strictly followed the imperative moral values   established highly individual but 

social transformation processes actualized its activities. As a result of the devaluation 

of traditional moral values their “creator”   devalued too and the truth recognized false. 

As a result, there is a need for a new ideal: the formation of new value references   and 

dependence on who establishes them – the belief in the truth of being.

F. Nietzsche is not limited in his views continuation of transcendent entity of be-

ing in its earthly incarnation purely as an individual representative of the human race. 

Selection – does not biological process towards nature and not the result of technologi-

cal development but above all value re-orientation of the human being [9, p. 94]. The 

meaning of the evolution of Nietzschean man is in ability to go beyond the established 

social norms and standards, distinguished of human crowd, deprived of fear to be dif-

ferent. Way of transforming man into overman is constant growth by stimulating with 

modification process the “will to power”.

In the second half of the 19

th

 century F. Nietzsche first attempted to build ontol-

ogy of power [10, p. 111]. “Will to power” German philosopher treats as life itself, the 

ability to overcome in themselves instincts, emotions, passions, show inner strength 

to self-determination. Thus, the category of “will to power” expresses “filling of lack” 

[6, p. 230-232]. Will “to” is not the direct power, but the way to it. However, power 

is not a goal to which the will is directed as to something external to it. The will is 

already in the essential sphere of power, the essence of power is the will to power and 

vice versa.

Everyone is endowed with varying degrees of will to power, storage and sale 

which are aimed at organizing world around [10, p. 113]. F. Nietzsche in “will to pow-

er” meant not only the world will as invariant, but its pluralism. Thus, the German phi-

losopher distinguishes such “types” of wills: affect, passion, feeling. Thus, he describes 

will to that detects affect (passion, sense). The classification, proposed by F. Nietzsche, 

characterizes the irrational side of human life [5, p. 56], which gives reason to interpret 

Nietzsche’s will in the context of emotions within the sense of life. Thus, the concept 

of will of F. Nietzsche is biological. Nevertheless, we cannot state unequivocally that 

the German philosopher conceived exclusively within the “biologism”. He tried to end 

the Western metaphysics [5, p. 454], to prove metaphysically the biological picture of 

world. But at the same time, considering the outlined characteristic of the concepts of 

the “will to power” and overman, eliminate biological interpretation by F. Nietzsche 

of essence of life, we also cannot.

SOCIAL SCIENCES AND HUMANITIES

289

Региональный вестник Востока

  

 

 

 

 

        

Выпускается ежеквартально

Development and improvement of mankind is in creation of powerful individu-

als, through which formed the mass, the crowd, “flock” (by definition of F. Nietzsche). 

Tendency of flock directed to passivity, preserving the familiar world order, it is devoid 

of creativity [2, p. 142]. The feeling of security and equality within the crowd forms 

individuals. As a result, the crowd idealizes its gregarious nature, harmonizes coexis-

tence within the social strata, which contributes to “morality”. Thus, in the formation 

of morality the major role played by higher – power – individuals, independent, with 

their specific instincts [2, p. 216-217]. Thus, morality is a movement against the ef-

fort of nature to choose a higher type of individual who would realize the power in 

the natural world and in the world of ideas. In such a way absolute freedom achieved, 

which gives power over any world.

Consequently, the intelligentsia is not able to realize the powerful social role in 

society. The idea of “will to power” of F. Nietzsche as expression of subjective ability 

of the individual to influence others (coerce, control) isn’t realized on the example of 

intelligentsia. German philosopher denied spiritual culture, the moral values   which 

intelligentsia adheres and determines the priority in the progressive development of 

humanity. They don’t have unlimited power over any world (ideal or material) but 

form the internal slave of “truth”. Intelligentsia is unable transformed into overman 

to overcome its natural essence. Thus, man can cultivate one’s intelligence, but at the 

same time never concern to intelligentsia which deliberately initiative capable of self-

sacrifice for realization of idea – the preservation of national identity in the period of 

social transformation of society, system of values   that form the national tradition.

However, can we consider the realization of will to power as absolute freedom 

over objective, subjective worlds and ourselves? It is unlikely, because the power of 

overman is not absolute, Nietzschean man is slave of time [1, p. 137], who doesn’t own 

its physical life. Movement to power and overman completes with physical existence 

of the individual. Moreover, man of flock keeps coming back and trying to realize the 

power. Instead consciousness of intelligentsia doesn’t recognize the cycling, it moves 

progressively from one point to the next and it’s aimed at achievement and realization 

of idea. In addition, permanent way to power, its realization is internal slavery of over-

man. The will to power is devoid of any sense and its immortality is a death that has 

created by overman, overpowering a natural person inside. In summary, I would like 

to note the expediency of further research of Nietzschean concept of “will to power”, 

because this idea hasn’t found a definitive study in philosophical scientific thought yet. 

There is no unequivocal scientific reaction for basis (“biological” or metaphysical) of 

philosophical views of F. Nietzsche. In addition, it is appropriate in the future to ana-

lyze the feasibility of the powerful influence of intelligentsia in society, based on other 

philosophical concepts.

I.A. GORBOVAJA. 2 (66) 2015. Р. 283-290  

 

 

 

 

                ISSN 1683-1667 

290

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 

 

         

Шығыстың аймақтық хабаршысы

REFERENCES

1. Troshkin E.I., Intelligencija i vlast’. Sociologicheskie issledovanija. 1990, 3, 131, 140 

(in Russ).

2. Nicshe F., Volja k vlasti. Opyt pereocenki vseh cennostej. Per. s nem. F. Zelinskogo i 

dr. Azbuka, Azbuka Attikus, 2014, 448 (in Russ).

3. Kindratets O., Intelihentsiia ta politychna elita Ukrainy. Svitohliad, 2009, 6, 38, 41 

(in Ukr).

4.  Grebennik  G.P.,  Intelligent  kak  politicheskij  activist.  Intelligencija  i  politika.  Sb. 

statej. Feniks, 2009, 260, 273 (in Russ).

5. Hajdegger M., Nicshe. V 2 t. Pod red. V.M. Kamneva i dr. T. 1. Vladimir Dal’, 2006, 

608 (in Russ).

6. Hajdegger M., Nicshe. V 2 t. Pod red. V.M. Kamneva i dr. T. 2. Vladimir Dal’, 2007, 

464 (in Russ).

7. Sibashvili G., The Problem of the Will to Power and the Overman in the Philosophy 

of Nietzsche. European Researcher, 2014, 1, 226, 230 (in Eng).

8. Nicshe F., Tak govoril Zaratustra. Kniga dlja vseh i ni dlja kogo. Per. s nem. Ju. An-

tonovskogo. Azbuka, Azbuka Attikus, 2014, 352 (in Russ).

9. Derzhko I., Nitssheanska kontseptsiia pereotsinky vsikh tsinnostei v konteksti stanov-

lennia postievropeiskoi liudyny. Visnyk SevNTU, 2010, 103, 93, 98 (in Ukr).

10.  Jengovatova A.V.,  F.  Nicshe  i  M.  Fuko.  Vlast’  kak  predmet  filosofskogo  issledo-

vanija. Aspekty. Sbornik statej po filosofskim problemam istorii i sovremennosti. Sovremennye 

tetradi, 2002, 111, 123 (in Russ).

UDC 81:130.5

жүктеу/скачать 13,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: