) Құқық қолдану тәжірибесінің нәтижесі бойынша заңдардың нормаларын жетілдіру

Құрылымдық бөлімшеде төмен лауазым болмаған жағдайда мемлекеттік органдарға келесі жоғары тұрған лауазымға бірден жалпы конкурс (ішкі конкурс өткізбей) өткізуге мүмкіндік беру орынды болып көрінеді.

Қазіргі уақытта жергілікті атқарушы органдарда жоғары категорияда тұрған лауазымдардың көбін басатын және төмен тұрған лауазымдар елеусіз көлемде саны бар.

Мысалға, Павлодар облысында D-4 (жоғары тұрған) санатының

Сәйкесінше, құрылымдық бөлімшеде төмен тұрған лауазым болмаған жағдайда келесі жоғары тұрған лауазымға ішкі конкурс өткізу үміткерлердің жоқтығына байланысты қиын болады.

Осыған байланысты, құрылымдық бөлімшде төмен тұрған лауазым болмаған жағдайда мемлекеттік органдарға келесі жоғары тұрған лауазымға бірден жалпы конкурс (ішкі конкурс өткізбей) өткізуге мүмкіндік беру ұсынылады.

2. Теріс себептерсіз мемлекеттік қызметтерн шығарылған адамдар мемкеттік қызметке қайта оралуы үшін мүмкіндіктерді кеңейту туралы

Мемлекеттік қызметтен, соның ішінде құқық қорғау қызметінен және арнайы мемлекеттік орган қызметінен шығарылған және қайта құрылудың, штат санын қысқартудың, мемлекеттік органның жойылуы және басқа да себептерден шығарылған мемлекеттік қызметші тез арада жұмысқа орналасу үшін мүмкіндік беру мақсатныда Заңның 29-бабында қызметтен шығарылған күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде уәкілетті органмен белгіленген жағдайларда ішкі конкурс, сондай-ақ жалпы конкурс тәртібімен лауазымға орналасуға құқылы.

Алайда тәжірибеде көрсетілген мерзім көрсеткендей лауазымға орналасу үшін жеткіліксіз. Бұл мерзім ішкі конкурстардың, сондай-ақ уәкілетті органмен белгіленген жағдайда және жалпы конкурспен барлық рәсімдерді жүргізу мерзімдерімен, сондай-ақ конкурс өткізу туралы мемлекеттік органдардың хабарларын жариялануын күту кезеңімен байланысты.

Анықтама: Ішкі конкурс рәсімдері: құжаттар қабылдау мерзімі – 3 жұмыс күні; құжаттарды қарау мерзімі – 2; әңгімелесу өткізу туралы кандидатқа хабарлау мерзімі – 1, әңгімелесу өткізу мерзімі – 3, комиссияның қорытынды отырысы – 2, әңгімелесуден өткен үміткерлерді хабардар ету – 5, құжаттарды берген сәттен бастап тағайындалғанға дейін 16 жұмыс күнді немесе 22 күнтізбелік күнді құрайды.

Осы мәселені шешу үшін конкурс өткізу бойынша жалпы мәселелерді реттейтінтін Мемлекеттік қызмет туралы Заңның 27-бабына «Ішкі конкурс»

29-бабының бірқатар нормаларын ауыстыру ұсынылып отыр. Бұл ретте мемлекеттік қызметші қызметтен шығырылған сәттен 30 күн кезеңінде теситілеуден және жеке қасиеттерді бағалаудан өтпей-ақ және лауазымға тағайындалуға емес, ішкі, сондай-ақ жалпы конкурсқа қатысуға құқығы бар екндігін белгілеу.

Ұсынылып отырған шаралар мансаптық модельдін қажетті элементі ретінде мемлекеттік қызметшілердің әлеуметтік қорғауын күшейтуге жэол береді.

Бұдан басқа, Мемлекеттік қызмет туралы Заңда мемлекеттік қызметтен теріс себептер немесе олардың қызметін бағалау нәтижелерімен не аттестау қорытындысының теріс болуы бойынша шығырылған адамдарға аталған нормалар тартылмайтынығын бекіту ұсынылып отыр.

3. Конкурсқа қатысушы қызметтегі мемлекеттік қызметшілерді тестілеу өтуден босату туралы

Қазіргі таңда мемлекеттік қызметші бірден бірінші ішкі конкурстан кейін жарияланған жалпы конкурсқа қатысу кезінде тестілеуді тапсырмайды.

Бұл ретте жүргізілген екі ішкі конкурстың нәтижесі бойынша жалпы конкурске қатысу үшін оған тестілеуді тапсыру қажет.

Бір жалпы конкурста мемлекеттік қызметші тестілеусіз қатысуға құқығы болса, ал басқасын құқығы жоқ, бұндай жағдай қолайсыздықтарға алып келеді.

Сонымен бірге, мемлекеттік қызметші ішкі конкурс бойынша тестілеуден өтпей жоғары тұрған лауазымға үміттенуге құқығы бар, бұл ретте төменгі лауазымдарға арналған конкурсқа қатысу үшін ол тестілеу тапсыру.

Осыған байланысты Мемлекеттік қызмет туралы Заңда жалпы немесе ішкі конкурсқа қатысушы мемлекеттік қызметші, соның ішінде арнайы мемлекеттік органдардың, құқық қорғау органдарының жұмыскерлері тестілеуден және жеке қасиеттерді бағалаудан өтпейді деп бекіту ұсынылады.

Мемлекеттік қызмет туралы және "Құқық қорғау қызметі туралы" Заңымен белгіленген қолданыстағы тәртіпке сәйкес, құқық қорғау қызметіне алғаш кірушілер ғана мемлекеттік қызмет істері бойынша уәкілетті органда тестілеуден, соның ішінде жеке қасиеттерін бағалаудан өтеді.

Осылайша, құқық қорғау қызметінде ұзақ уақыт жұмыс атқармаған тұлғалар заңнаманы білу бойынша тестілеуінсіз және жеке қасиеттердің бағалауысыз құқық қорғау органдарына қызметке қабылдана алады.

Бұл ретте, осы мерзімде заңнама өзгеруі мүмкін немесе үміткер өзінің білімі мен дағдыларын жоғалтуы мүмкін.

Осыған байланысты, құқық қорғау қызметіне қабылданатын барлық азаматтарды заңнаманы білу бойынша тестілеуден және жеке қасиеттерін бағалаудан өткізуді белгілеу ұсынылады.

5. Құқық қорғау қызметіне кіретін азаматтардың тестілеу нәтижелеріне шағым беру тәртібін айқындау бойынша мемлекеттік қызмет істері бойынша уәкілетті органның өкілеттілігін айқындау туралы

Мемқызмет туралы Заңның 28-бабының 3-тармағында тестілеу нәтижелеріне шағым жасау тәртібі уәкілетті органмен айқындалатындығы белгіленген.

Аталған бап «Б» корпусының мемлекеттік әкімшілік лауазымына орналасу ерекшеліктері» 5-бөлімде орналасқан.

Агенттіктің азаматтардың тестілеу нәтижелеріне шағымдану тәртібін анықтау бойынша құзыретін бекіту мақсатында Мемлекеттік қызмет туралы Заңның мемлекеттік қызмет бойынша уәкілетті органның уәкілеттіліктері анықталған 5-бапты тестілеу нәтижелеріне шағымдану тәртібін анықтау бойынша құзыретімен толықтыру ұсынылады.

Презденттің 2015 жылғы 29 желтоқсандағы № 151 Жарлығымен бекітілген Арнайы біліктілік талаптар, жұмыс өтілі және білімі бойынша талаптар қояды.

Сондай-ақ Арнайы біліктілік талаптар міндетті түрде жоғары білімнің болуын қарастырады.

Бұл ретте, Арнайы біліктілік талаптар комитеттердің төрағалары лауазымдарына бейінді білімді анықтау мақсатқа сай емес, себебі:

- бүгінгі күні министрліктерде жалпы алғанда 41 комитет жұмыс істейді. Бұл жоғарыда көрсетілген Арнайы біліктілік талаптарында әрбір комитетке бейінді білімдерді бекітуді қажет етеді;

- комитеттердің атауы өзгерген жағдайда (бірігу, бөліну, қайта құрылу) аталған Жарлыққа өзгерістер енгізу қажет болады.

Жоғарыда аталғанды ескере отырып комитет төрағаларының лауазымдарына білімі бойынша біліктілік талаптарды Агенттіктің келісімімен тиісті министрлердің бұйрықтарымен бекіту ұсынылады. Бұл комитет төрағаларының лауазымдарын кәсіби кадрлармен орналасуды, сондай-ақ қажет болған жағдайда біліктілік талаптарын тез арада қабылдауды қамтамасыз етеді.

7. Құқық қорғау органдарында лауазымдарға үлгiлiк білiктiлiк талаптарды бекітуге Агенттік құзыретін белгілеу туралы

Заңдылықты, құқықтық тәртіпті және қылмысқа қарсы күресті қамтамасыз ету жөніндегі үйлестіру кеңесі отырысының 2017 жылғы

Осыған байланысты, «Құқық қорғау қызметі туралы» Заңға тиісті түзетулерды енгізу қажет.