Топ: аж-15 Тексерген: профессор Керімқұл С. Е. Астана,2022
жүктеу/скачать 97,41 Kb.
|
| Жауабы: Есептеулер нәтижесінде теңсіздігінің мәні хт квадрат үлестіруінің мәнінен кіші болады яғни (В) тұжырымдамасы кері болжам орындалады. Жалпыламаның дисперсиясы және (немесе) стандартты ауытқуын берілген және (немесе) мәнімен төменнен (сол жақтан) шектелген жөніндегі (А)-тұжырымдамасы тура болжам орындалу тәртібі «Қабыданады» жауап крийтерийін көрсетті. Яғни =ЕСЛИ(AG53-AI53+0,00001>0;"Қабылданбайды";"Қабылданады") гипотеза тексеру үш сценарийлерде осы жауап критерийі бойынша дәлелденді.
14-қадам. Жалпыламаның дисперсиясы және (немесе) стандартты ауытқуын берілген және (немесе) мәнімен жоғарыдан шектелген жөніндегі және (немесе) нөлдік гипотезаны тексеру. Егер болса, онда жалпыламаның дисперсиясы және (немесе) стандартты ауытқуы берілген және (немесе) мәнінен артық еместігі жөніндегі болжам, нөлдік гипотеза, – қабылданбайды/қабылданады. Жалпыламаның дисперсиясы және (немесе) стандартты ауытқуын берілген және (немесе) мәнімен жоғарыдан (оң жақтан) шектелген артық еместігі жөніндегі болжам (А) тұжырымдамасы тура болжам яғни және (немесе) нөлдік гипотезаныны орындалу тәртібі қабылданбайды/ қабылданады жауап крийтерийін дәледеу. Жалпыламаның дисперсиясы және (немесе) стандартты ауытқуын берілген және (немесе) мәнімен төменнен (сол жақтан) шектелген жөніндегі (А)-тұжырымдамасы тура болжам орындалуы үшін (В)-тұжырымдамасы кері болжам яғни теңсіздігін қаңағаттандыратын кері болжам орындалса (А)-тұжырымдамасы тура болжам яғни нөлдік гипотеза жөніндегі болжам орындалмайды. Себебі Жалпыламаның дисперсиясы және (немесе) стандартты ауытқуы дисперсиядан кіші болады Жалпыламаның дисперсиясы және (немесе) стандартты ауытқуын төмен шектелген әр сценарийге жеке дара көрсетейік. Яғни сенімділік интервалын жекелеп қарастырайық. Алдымен Excel форматында теңсіздіктің сол жақ бөлігі үшін яғни жалпылама ортаның сенімділік ықтималы мен еркіндік дәрежесімен қиылысуындағы хи квадрат үлестіруінің квантиль мәні еңгізілетін ($AG$58), ($АG$59), ($AG$60) бос ұяшықтар, сол жақ бөлігіне яғни теңдігінінің шешімі еңгізілетін ($AI$58), ($AI$59), ($AI$60) бос ұяшықтарына қондарылады. Алынған бос ұяшықтарды тінтуірмен шертіп, содан соң есептеулер жүргізу үшін теңдік белгісін бас мәзірде (меню) орналасқан формула жолағына (строка формул) қойылады. Жоғардағы формулаға сәйкес есептеулерді сәйкес ұяшықтарды алынған ұяшықтарға белгілеп орнатамыз. 6-кесте Жалпылама ортаның дисперсиясын және стандартты ауытқуын оңжақты сенімділік интервалының кестелік мәні
Ескертпе: Мұндағы (i)- өрісі сценарийлер, (ii)- өрісі бір жақты сенімділік ықтималы , (iii)-өрісі сенімділік ықтималы мен еркіндік дәрежесі белгілі болғандағы хи квадрат үлестіруінің квантиль мәндері (iv) –қатаң теңсіздік белгісі яғни үлкен теңсіздік белгісі, (v)- өрісі теңсіздігінің шешімдері Кестенің оң жақ бөлігін яғни теңсіздіктің оң жағы сенімділік ықтималы 90%, 95%, 99% болғандағы еркіндік дәрежесі 27 болатын және қиылысу тұсында орналасқан шамалар хи квадрат үлестіруінің квантиль мәні болып табылады. Әр сценарийге сәйкес мәндері алынды. Шынайлы сцанарий үшін сенімділік ықтималы 90% болғанда хи квадрат үлестіруінің квантиль мәні 36,171-ке тең. Оңтайлы сценарийі сенімділік ықтималы 95% болғанда хи квадрат үлестіруінің квантиль мәні 40,113-ке тең. Күмәнді сценарийі сенімділік ыұтималы 99% болғанда хи квадрат үлестіруінің квантиль мәні 46,963-ке тең. ($AG$58), ($АG$59), ($AG$60) бос ұяшықтарына қондырылды. Кестенінің сол жақ бөлігін немесе теңсіздіктің сол жағын сценарийлерге сәйкес есептейтін болсақ он екінші қадамда есептелінген жалпылама ортаның дисперсия мәні болып табылады яғни теңдігінің мәні. теңдігін ашып жазатын болсақ осы шама алынады. Бұл амалда қолданылған шамалар іріктеу дерегінің квадраттарының сомасынан іріктеме көлемінің сомасын квадраттап іріктеме көлеміне бөліндісінің айырымын жалпылама деректерінің дисперсия мәні қатынасын жалпылама ортаның дисперсия мәніне қатынасы болып табылады. Сонымен сол жақ бөлігін үш сценарий бойынша шынайылық, күмәнді, оңтайлы сценарийлеріне 0,081 мәні жазылады. Бұл мән ($AІ$58), ($AI$59), ($AI$60) бос ұяшықтарына қондырылды. жүктеу/скачать 97,41 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|