Жаңа сабақты түсіндіру 30

Геохимиялық процесстердің нәтижесінде радиоактивті элементтер жер қыртысында көшіп жүруі, табиғи суларға түсуі, желдету процесстеріне қатысуы мүмкін.

Радиацияның табиғи көздеріне космостық сәуле жатады. Олар алынатын радиацияның табиғи көздері дозаның жартысын құрайды. Космостық сәулеге биіктіктегі жозаның жылдам өсуі тән.

Радиацияның жасанды көздеріне адамдар айтарлықтай дозаны рентгендік тексеріс кезінде алады. Тексеріс кезінде доза 0,1-0,3 бэр болуы мүмкін. Медицинаның дамуының жалпы бағдары рентгендік тексеріс санын азайтуға бағытталған. Алайда туберкулезбен ауыратын көп елдерде жаппай тексеріс қажет.

Түрлі- түсті теледидар да рентгендік сәулелердің көзі бола алады. Егер жыл бойында күніне 3 сағат бойы хабарды жақыннан қараса, бұл 0,03 мзв дозадағы қосымша сәулелерге алып келеді.

Радиоактивтік изотоптар жарқырағыш цифр көрсеткіштері бар сағаттарды, компастар мен басқа приборларды әзірлегенде қолданылады.

Радиациялық қаіпті обьекті (РҚО)- ғылыми, шаруашылық немесе қорғаныс обьектісі, авариялар немесе бүлінушіліктер кезінде адамдардың, хайуанаттардың, өсімдіктердің жаппай радиациялық зақымдануға ұшырауыжәне қоршаған ортаның радиоактивті ластануы мүмкін.

Сыртқы ортаның радиоактивті зақымдау көздеріне мыналарды жатқызуға болады:

• 
  Уран өнеркәсібі;
  
• 
  Әртүрлі үлгідегі ядролық реаторлар;
  
• 
  Радио, химия өнеркәсібі;
  
• 
  Радиоактивті қалдықтарды өңдейтін және көметін жер;
  
• 
  Радионуклидтерді шаруашылық кешенінде пайдалану;
  
• 
  Ядролық полигондар.