Ақуыз синтезінің сызбасы (трансляция) Факторлар Трансляцияның 3 кезеңі Инициация. 5'-соңына аРНК-ға рибосоманың кіші суббірлігі қосылған кезде ақуыз синтезі басталады, Р-бөлігіне метиониндік тРНК енген кезде жүзеге асады. Элонгация. ФЦР-дың (функционалдық орталық) А-бөлігіне еніп, екінші тРНК антикодонымен, аРНКкодонының комплементарлы А-бөлігінде орналасқан бөлігімен араласады. Амин қышқылдарының арасында пептидті байланыс және бірінші тРНК ФЦР-дан кетеді.
Терминация. А-бөлігіне кодон-терминатор енген кезде (УАА, УАГ немесе УГА), полипептидті тізбек т-РНК бөлектенеді және рибосомадан шығады. Рибосома суббірліктерінде ажырау жүреді.
Трансляция аминқышқылы Кіші суббірлік
Трансляция инициациясы
аРНК рибосоманың кіші суббірлігінің қосылуы, ГТФ және инициирлеуші Мет-тРНК ФИ (инициация факторлары) қатысуымен жүреді;
Сканерлеу – АУГ старт кодонының ізделуі;
- Рибосоманың жеке ФИ және ГТФ гидролизімен толық жиналуы.
Инициация факторлары
Инициация факторлары
Инициация комплексі
Трансляцияға дайын рибосома
Элонгация
Арнай үш фазаның қайталану нәтижесінде полипептидтік тізбектің өсуінің циклдық процесі:
- аа-тРНК байланысы;
- транспептидация – пептид тасымалы;
- транслокация –1 триплетке ауысуы.
Аминоацил-РНҚ-ның рибосоманың А-бөлігімен EF-Tu-тәуелді байланысы
Пептидилтрансферлі реакция
EF-G-тәуелді транслокация
RF1 – UAG және UAA кодондарын таниды
RF2 – UAА және UGA Кодондарын таниды
RF3 - қосымша
Релизинг –факторлар
(терминация факторлары)
т-РНК тРНК антикодонды ілмекті және акцепторлық бөлікті ажыратады.
Антикодонды ілмекте РНК антикодондар бар, арнайы амин қышқыл-дарына кодтық триплетке комплементарлы.
