Тұрақсыздық жайлаған көршілес мем лекеттердің барлығы да бізге туыстас
жүктеу/скачать 2,85 Mb. Pdf көрінісі
|
Әлем МӘДИ, Семей Жарылыстан жан тапсырды БАСТАМА
«Қазақтілді ақпарат құралдарына ықпал ететін арнайы орган құрылуы қажет. Ол осы кеңістіктегі қордаланған барлық мәселені шешуге жағдай жасауы тиіс». Алматыда қазақ журналистерінің бірінші халықаралық форумын талқылауға арналған жиында ұйымдастыру комитетінің өкілдері осындай пікір айтты. Қазақ журналистерінің бірінші халық- аралық форумы 17-18 мамыр аралығында Алматыда өтеді. Жиынға барлығы 300- ден астам делегаттар қатысады деп жос- парланып отыр, оның ішінде 50-ге жуық баспасөз өкілдері шетелдерден келеді. Сондай-ақ бұл басқосудың артықшылығы, оған тек республикалық қана емес, облыс- тық, аудандық ақпарат құралдары ның өкілдері шақырылып, өз пікірлерін айтуына мүмкіндігі бар. Ұйымдастыру комитеті өкілдерінің сөзіне қарасақ, форумды өт- кізу дегі басты мақсат – өткенді таразылау, болашақты бағдарлау, мақсаты мен мұ- раты бір қазақ журналистерінің арасында ой, көзқарас, мүдде бірлігін қалыптастыруға үлес қосу. Қазақ журналистерінің бірінші халықаралық форумын сан сауалдың жауа бын іздестіретін алаң ғана емес, алынған асулар мен шықпаған биіктерді салиқалы ой сүзгісінен өткізетін, ұлт келе- шегіне темірқазық болар бір ұстанымға ке летін мүмкіндік деп бағалауға болады. Егемендік алған жылдардан бергі аз ғана тарихымызға көңіл аударсақ, елімізде қазақ журналистерінің мұндай форумы әлі өтпеген екен. Аталған жиынның тарихи маңызы да – осында.
Сәтсіз болған алғашқы жер серігімізді М.В.Хруничев атындағы мемлекеттік ғарыштық ғылыми-өндірістік орталық жасаған еді. Екінші жер серігін де тендер бойынша осы орталық ұтып алғанын білеміз. Желтоқсан айында ұшырылайын деп отырған «ҚазСат-2»-нің соңы тағы да қайғымен аяқталмаса игі еді. Талғат Мұса-
баев «өмірі жер серігін жасап көрмеген» деп баға берген орталықтан не күтуге бо- лады? Сенуге бола ма? Екінші жер серігі ұшырылмай жатып, «ҚазСат-3»-тің де құрылысына кірісіп кеттік. «Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек» демекші, үшіншісінің алғашқылардан жөні бөлек тәрізді. «ҚазСат-3»-ті жасайтын аэроғарыштық компанияны еліміз конкурс арқылы анықтамақ екен. «ҚазСат-3» жер серігінің құру және ұшыру жобасы өзгеше нобайда жасалатынын айтқым келеді», – деді Талғат Мұсабаев. Оның айтуынша, тендер өркениетті түрде әлемнің үздік деген компанияларының арасында өтпек. «Қорытындысында жақсы нәтиже көрсеткен компания жеңімпаз болады. Ертеңгі күні тағы да сол «ҚазСат-1»-ді құрап шықпас үшін», – деді «ҚазСат-1»- ден аузы күйген Талған Мұсабаев. Агенттік төрағасының айтуынша, бүгінде «ҚазСат-3» жобасының техни- калық-экономикалық және қар жылық- экономикалық негіздемелері жасалып қойған. Тендерге қатысу жөніндегі ұсы- ныстар маусым айының ортасына дейін қабылданбақ екен. Талғат Мұсабаевтың мәлімдеуінше, Астанада жақын арада ғарыштық ап- параттарды құрастыру және сынау ке- шенінің құрылысы басталмақ. Астана қаласы әкімінің рұқсатымен қала маңынан кешен жұмысын жүргізуге аумағы 30 гектар болатын жер таңдалып қойған екен. Кешеннің эскизді жобасын жасау үшін билік EADS Astrium атты француздық компаниямен келісімге отырған көрінеді. «Мұндай зауыт Ресейде, ТМД елдері бойынша да жоқ», – деді төраға мақтан тұтып. Алғашқы кезеңде жер серіктерін француздық әріптестер жасамақ. Кейін өз мамандарымыз өздері-ақ игеріп әкетеді. Астана ТАҒЗЫМ
Дара перзентінің туған күніне жер- лестері осылай тамаша тарту жасады. Биіктігі бес метр болатын қола ескерт- кіштің салынуына ықпал еткен облыс әкімі Бақытжан Сағынтаевқа ғалымның ұрпақтары да, салтанатты шараға келген қонақтар да зор риза лықтарын білдірді. Ұлы ғалымның немересі Әлішер Сәтпаев осымен атасына салынған оныншы ескерткіштің ашылуына қатысып тұр- ғанын жеткізді. Ғалымдардың ғалымы атанған Қаныш Имантайұлының Қазақ үшін сіңірген еңбегі ұшан-теңіз. Жауға атылған он оқтың тоғызы Қанағаң ашқан кен орындарынан алынып отырған екен. Сондай-ақ бұл шараға ғалымның жерлестері, Теңдік ауылының тұрғын- дары да арнайы келіпті. Алып ескерт- кішке қарап, қуаныштан көздеріне жас ал ғандар да жетерлік. Биыл туғанына 111 жыл болған Қаныш Имантайұлының ескерткіші сал- танатты жағдайда ашылғаннан кейін, мерекелік шара Естай атындағы қалалық мәдениет сарайында жалғасты. Мұнда жас ғалымдардың тырнақалды ең- бектері таразыға салынып, атақты ака- демиктер жас ғалымдарға ақ батасын берді. Сондай-ақ Ұлы Отан соғысы жыл дарындағы Қаныш Сәт паевтың ерен еңбегін әйгілейтін экспозиция ашылды.
Кереку
Ұлы ғалымға туған жерінде ескерткіш орнатылды Баянауыл топырағында дүниеге келіп, ұлт тұлғасына айналған, қазақ Ғылым академиясының тұңғыш президенті Қаныш Имантайұлы Сәтпаевқа Керекуден еңселі ескерткіш қойылды. Өзінің атындағы көшенің көрікті жеріне қойылған ескерткіштің ашылу салтанатына Парламент депутаттары, қоғам қайраткерлері, ғалымның туған-- туысқандары мен ғалымдар келіп қатысты. ТҮЙІН РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ №58 (284) 13.04.2010 жыл, сейсенбі www.alashainasy.kz 4
Салтан СӘКЕН О ТАНДЫҚ ӨНІМ НАРЫҚ Әжемнің технологиясына жетіп алмай, бәсекелестікке бәс тіге аламыз ба? Расымен де, бүгіндері небір жаңа тех- но логиялар пайда болғанымен, әжеміздің қой малжың айраны мен тіл үйірер мал- тасына жетер өнім табылар емес. Сүт өнім- дерін өндірушілердің айран деп шы ғар- ғаны – шалап, қаймақ деп шығарғаны іркіт болып шығып жатады. Несін жасы ра- мыз, сүт өнімдеріміздің сапасын да мақтай ал маймыз. Оның үстіне дүкен сөрелерінде де отандық өнімдеріміздің самсап тұрға нын көрмейміз. Көргенімізбен, бағалары сам- ғап тұрады. Шетелден келетін сүт өнім дері отандық өнімдерден әлдеқайда ар зан. ШАЛҒАЙДАН ШАЛАП АЛДЫРЫП... Қазірдің өзінде сүт өнімдерінен елі міз- ге келетін импорттың үлесі жыл сайын ар- тып келеді. Мәселен, 2008 жылы өңделген сүт пен кілегей бойынша импорттың үлесі 12,4 пайыз болса, 2009 жылы 17,1 па- йызға өскен. Ал құрғақ сүт 90,7 пайызға де
йін өскен, 2008 жылы бұл көрсеткіш 83,4 болған еді. Сондай-ақ сарымайдың им порттық үлесі аз емес: 39,4 пайыз, бал- мұз дақ – 46,3 пайыз. Кедендік одаққа бас сұқ қан соң, импорттың үлесі тағы да арта тү сетіні айтпаса да түсінікті. Оның үстіне не ге екені белгісіз, біздегі сүт өнімдерін өн діру көлемі төмендеп барады. Мәселен, 2008 жылы 265 мың 503 тонна сүт және кіле
гей өнімдері өндірілсе, бұл өнімдер 2009 жылы 235 мың 156 тонна өндірілген. Құр ғақ сүт өндіру 2008 жылы 3 мың 403 тон надан 2009 жылы 2 мың 361 тоннаға түс іп қалған. Демек, тұтынушылар отандық өнім дерді сатып алудан қалған. Не бағасы қым бат, не сапасы сын көтермейді. Бұған бас қа қандай себеп айтуға болады? Дағ- да рысқа байланысты сиырларымыз шеті- нен суалып кетті демесек... Статистика агенттігінің мәліметі бойын- ша, елімізде ірі қараның саны мен сауып алы натын сүттің көлемі жыл сайын артып ке леді. Алайда өнеркәсіптік қайта өңдеуге елі міздегі барлық сауылатын сүттің тек ша мамен 30 пайыздайы ғана сатып алы- нады. Мәселен, 2009 жылы барлық са- уыл ған сүттің 27,4 пайызы қайта өңдеуге жө нел тілген. Яғни елімізде сүт жеткілікті кө лем де сауылғанымен, оның қайта өң- деуге тек үштен бірі ғана түсетіні өкінішті. Бұл көрсеткіш 2007 жылдың деңгейінен ша мамен 1,5 пайызға төмендеп қалған. Тоқ саныншы жылдары өнеркәсіптік қайта өндеуге сауылатын сүттің 85 пайызы сатып алынатын еді. Ал Белоруссияда 2009 жылы барлық сауылған сүттің 95 пайызы қай та өңдеуге жөнелтілген. Өйткені сауыл ған
сүттің толықтай пайдаға жарауы – сүт өнім- дерінің неше түрін шығаруға әрі бә се ке ге қабілеттілігін арттыруға жақсы мүм кін дік.
Неге Белоруссия сауылатын сүттің бар- лы ғына дерлігін пайдаға жаратады? Біз не ге олай ете алмаймыз? Сауылатын сүттің бә рін қайта өңдеуге жұмсауға не кедергі? Бұ ған бірнеше фактор әсер етеді. Бірінші- ден, бізде сүт көбіне жекелеген қоралар- дан жи налады. Сүт одағының атқарушы ди рек торы Владимир Кожевников өткен апта да Ауыл шаруашылығы министрлі- гінде сүт саласын бәсекеге қабілетті ету шара ла рына байланысты шақырылған конфе рен цияда бұған қатысты мынадай дерек тер келтірді. «2009 жылы барлығы 5 мил лион 265 мың 145,2 тонна сүт жинал- ды. Осының ішінде 90 пайызға жуығы (89,8%) жекелеген қоралардан жинал- ған», – деді ол. Белорустар ірі-ірі фермаларын, ұжым- шар ларын әлі күнге дейін сақтап қалған. Сүт ті бір жерден сауып, бір жерден қайта өң дей береді. Бізде бұлардың бірі де қал- мады. Қазір көп әжелерімізден «кезінде кім болып істедіңіз» деп сұрасаңыз, «дә- йә р кі болғанбыз» деп мақтанышпен айта- ды. Қазір ондай қызметтің атын да есті- мей міз. Осыдан-ақ сүт саласының «суа лып» тұрғанын айта аламыз. Сүт ода- ғы сол себептен де шыр-пыры шығып әлек. «Біз сүт фермаларының санын арт- ты ра тын мемлекеттік бағдарламалар жа- са уы мыз керек. Бұл – сүт өнімдеріміздің бә се кеге қабілеттілігін арттыратын жал- ғыз-ақ жол. Сондықтан да бұл мәселені бар
лық жер де айтып келеміз», – дейді Владимир Ко жевников. БАҒА
Энергетика алпауыттарына бақылау күшеймек Еліміз бойынша энергети ка дан был-
тырғы түскен табыстың 55 пайызы Пав- лодар облысына тиесілі. Ел көлеміндегі энер гия қуатын өндіретін алпауыт компа- ния лар да Ертістің Кереку өңірінде. Осы сала да бұрын қызмет еткен облыс ба с- шыс
ы жиында «Қазақстан алюминий», «Пав
лодарэнерго», «Еуразия энергетика кор порациясы» сынды жайындардың «екі ая ғын бір етікке тықты». «Біз тарифтердің өс кенін біліп отырамыз. Бірақ түскен ақша- ның қайда, неге жұмсалғанын халыққа ай тыңдар», – деген Бақытжан Әбдірұлы- ның қат қыл мәлімдемесін «бас антимоно- по лист» Нұрлан Шәдібекұлы да қостады. «Әй дер әже, қой дер қожа» жоқ болып, ер
кінсіген энергетика серкелерін облыс әкі мі тәубасына түсірді. Себебі осыған дейін халықпен тышқан мен мысық ойынын ойнап келген моно по- листер не себепті бағаны өсіргендеріне тұ- шымды жауап та бермей келген болатын. Әр жылға арналған белгіленген баға жос- пары бар екенінен қарапайым халық та хабар сыз болған. Түбіртек қағаздарында қан дай баға көрсетіледі, соны төлеп отыра бер ген. Енді энергия қуатының бағалары қатаң бақылауда болып, алпауыт корпо- ра циялардың тендерде болсын, баға сая- сатында болсын, барша істері жария түрде жү зеге асатын болады. Бұл кеңесте жөндеуге жұмсалған қар- жының игерілуі ғана емес, қайтарымы да сөз болды. Мысалы, былтыр Екібастұз ГРЭС-1 7млрд 764 миллион теңгеге жөн- деу жүргізіпті. Жөндеу жұмыстарына дейін 2200 мегаВатт қуат өндірген станция жөн- деуден кейін 2450 мегаВаттқа дейін жет- кізіп ті. «Бақсақ, бақа екен» демекші, мо- но
полистер болса, жөндеуге кеткен ақ ша ның шығынын тарифті өсіру арқылы қай тарып отырған. Тариф былтырғы жылы 32 пайызға өскен. Бұл дегеніңіз, ақшаға шақ қанда 4,9 млрд теңгеге тең. Ал моно- по листер болса, 2008 жылдан кейін ха- лық тың энергия тұтынуда үнемге көшкенін айтып ақталды. Мұндай жағдайда ал па - уыт тардың қалтасына түсіп отырған қар- жы да ортайды деген сөз. Отырыста сөз алған ҚР Табиғи моно по- лияларды реттеу агенттігінің төрағасы Нұрлан Алдабергенов корпорация басшы- ла рынан ашықтықты, жариялылықты та лап ететінін, сондай жағдайда ғана жұрт кө - кейіндегі күмәннің сейілерін қадап айтты. Бақытжан САҒЫНТАЕВ, Павлодар облысының әкімі: – Үкімет 2015 жылға дейінгі бағаны бекітіп берді. Ал монополистер болса, жыл сайын соны ашып көрсетулері керек. Ал біз оны көріп отырған жоқпыз. Бізде ешқандай мәлімет жоқ. Сондықтан осыдан былай билік бағаны бақылауда ұстайтын болады.
ҚР Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің төрағасы: – Енді бұдан былай біз энергетика монополистерін қатаң бақылауға ала мыз. Заңда белгіленген шеңберден асатын болса, қатаң жазалаймыз. Сон дай-ақ ауызсу мәселесі де – өткір мәселе. Еліміз бойынша су көздері 12 жылға ғана жетеді. Үнемшіл болуымыз керек.
Кереку Екібастұз ГРЭС-1- де Павлодар өңіріндегі энергия генерациялаушы кәсіпорындардың басшылары облыс әкімі Бақытжан Сағынтаевқа өздерінің инвестициялық міндеттемелерінің орындалу нәтижелерін баяндады. Бұл отырысқа ҚР Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің төрағасы, еліміздің «бас антимонополисі» Нұрлан Алдабергенов те қатысты. ТҰРҒЫН ҮЙ НАРЫҒЫ Жалға пәтер алу тәртібі Кеше Астанада жалға берілетін және жал арқылы сатылатын пәтерлерден үміткерлердің төлем қабілетін анықтау басталды. Жалға пәтер алғысы келгендер алдағы жеті жұмыс күнінде Тұрғынүй құры лыс жи- нақ
банкіне өзінің және отбасы мүше ле-
рінің табысы жөніндегі құжаттарды өткі зуі керек. Банк талапкердің айына қанша тө- лей алатындығын анықтайды. Содан ке йін «Жалға алудың ең жоғары сомасы» ат ты анықтама мен өзге де құжаттарды «СҚ жылжымайтын мүлік қоры» АҚ енші лес кәсіпорны «ФН менеджмент» басқа ру шы компаниясына өткізу керек. Компа ния өзі белгілеген рейтингке сәйкес, алдын ала пәтер бөледі. Ақтық тізімді әкімшілік жа- нынан құрылған Тұрғын үй комиссиясы бе кітеді. Тек жалға алушыларға қарағанда, тү бінде сатып алуды көздейтіндерге, басқа пә тері жоқ және төлем қабілеті жақсы аза- маттарға басымдық беріледі. 1 бөлмелі пә тер
ді жалға алу 50 мың төңірегінде, ком
муналдық ақы – мұның сыртында. Аста на тұрғыны Әсел Мағаз: «Қыстыгүні ком
муналдық қызмет ақысы 25 мың теңгеге дейін барады, бұл пәтерлер тек қалталыларға арналған» ,–деп отыр.
Б I Л Г I М К Е Л Г Е Н Б I Р С Џ Р А Ћ Б I Л Г I М К Е Л Г Е Н Б I Р С Џ Р А Ћ Қазпошта арқылы да пәтерге жинақ жасауға болады ТАЛАП
Негізі, осыған дейін өз пайдасын көз- деп, ешқандай талапқа көнгісі келмейтін шетел дік инвесторларды жүгендеу бойын- ша елімізде бірқатар іс-қимыл жасалған. Мә
селен, ел Парламенті «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» Заң жобасы, сондай-ақ өзгерістер мен то- лық
тырулар енгізілген жеті заңнамалық акті
ні ортақ талқыға салды. Онда «Жер қой
науын игеру кезіндегі операция ба- рысында тауарды сатып алу мен қызмет көр сету және мамандарды қайта даярлау тәр тібі» нормасына айрықша көңіл бөлін- ген. Осы заңнаманың жүзеге асырылуын қа дағалауда нақты қадамдар мен тетіктер ретінде Үкімет орта мерзімге белгіленген Қа зақстандық қамтуды дамыту тұжырым- да масын да қабылдады. Бұл бойынша шет елдік инвесторлар Қазақстан мүддесіне жұ мыс істеуі керек болып шешілген. Бірақ одан нәтиже болмай тұр. Мысалы, тек бір «қа зақстандық қамту бойынша» талапты ала тын болсақ, 20 компанияның бұл рет- тегі көрсеткіші – 0%, сегіз компанияда – 1-ден 5 пайыз аралығында, ал үшеуінде – 10%. Яғни бүгінгі көрсеткіштер көрсетіп отырғандай, жоғарыда айтылған шарттар алдағы талаптар секілді орындалмай, ес- керусіз қалды. Демек, Үкімет алдында ес- керт кендей, заңмен негізделгендей, енді ара дағы келісімшарттарды бұзады. Бей- қам шетелдіктерді ауыздықтаудың бұдан басқа амалы жоқ секілді. Әйтпесе бабадан мұраға қалған жер қойнауы байлығының қы зығын өзіміз емес, өзгелер көріп, ел ре- тінде бізді олар кемісіте беретін болады. Сон дықтан бізге бас көтеріп, мінез таны- тудан басқа шара жоқ. Мұны экономика ғы лымының докторы, профессор Тоқтар Есіркепов те құптайды. – Мәселен, Қазақстан 1 тонна мұнай- дан Ресеймен салыстырғанда 40 пайыз тө
мен, кейбір елдердің көрсеткішімен сәй
кес тендіргенде екі-үш есе аз табыс ала ды. Оған басты себеп – келісімшарт- тардың жаңаланбауы. Сондықтан міндетті түр де оны қайтадан жасауымыз керек. Ол үшін барлық мүмкіндікті пайдалануымыз қа жет, – дейді ғалым-маман. Әрине, бұл ретте екінші тараптың да пі к і рін білуге тырысып көрдік. Таяуда жыл- дың аяғында Алматыда өткен «Қазба бай- лық ты игеру бойынша келісімшарттарда қа зақстандық қамтуды арттыру шаралары жүктеу/скачать 2,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|