Травматология

146 
 
қолымен  шынтақты  90˚  -  қа  бүгіп,  екінші  қолымен  білезік  буынынан 
ұстайды.  Екінші  көмекші  бір  қолымен  иық  үстінен  екінші  қолымен  қолтық 
астынан  ұстап,  тоқпан  жілік  өсі  бойынша  тқмен  тартады.  Дәрігер  осы  кезде 
сүйектің  шығыңқы  ұштарын  қолымен  басып  тұрып,  қаншалықты 
тартылғанын басқап тұрады. Біраз тартқан соң иықты көлденең деңгейде 90˚ 
көтереді.  30˚-40˚  алға  қарай  көлденең  көтеріп  осы  кезде  дәрігер  орнына 
салып,  торокоброхеальді  гипс  салады.  Тексеріс  рентген  жасап,  сүйек 
орнында тұрса 3-3,5 ай осы гипста болады. Гипста жүргенде ауруға иық бойы 
еттерін  жиырып,  босату  күніне  200-300  рет,  екінші  күннен  бастап 
саусақтарымен  қозғалыс  жасайды.  Иық  бойы,  тоқпан  жілік,  білек 
бұлшықеттері солмауы үшін.  
1. Көлденең  сынықта  әрқашанда  бір  мезетте  жабықтай  орнына  салуға 
тиістіміз. 
2. Бұралып сынған жағдайда сүйектің өстік бұралған қалпын бір мезетте 
орнына дұрыс келтіру көбіне мүмкін болмайды. Сондықтан мұндай жағдайда 
қаңқа тарту жасалады. Ол үшін шынтақ өсіндісінен сым өткізіп доға кигізіп, 
қолды  ЦИТО  шинасына  салып  тартамыз  немесе  балкан  рамасы  арқылы 
біртіндеп  қалпына  келтіреді.  Қиғаш  сынықтада  осылай  жасауға  болады. 
Қаңқа  салған  соң  дәрігер  алғашқы  2-3  күн  ішінде  сынған  сүйекті  қалпына 
келтіруі  керек.  Өйткені  аққан  қанның  өзі  сүйек  бітуіне  құрылыс  материалы 
болып  табылады.  Тексеріс  рентген  жасап  көреміз.  Орнына  түскен  болсын. 
Осы қаңқада орта есеппен 1,5-2 ай болады. Осы мерзім ішінде бірінші реттік 
сүйек  мүйізгегі  пайда  болады.  Сүйек  мүйізгегі  пайда  болған  кезде  сынған 
жерді саусақпен қағып көргенде, ауырмайды. Тексеріс рентген жасап бітігіп 
келе жатқандығын анықтаған соң торокоброхеальді гипс саламыз.  
Тоқпан жіліктің диафизі ортаңғы 1/3 бөлігі, төменгі 1/3 бөлігі арасынан 
сынғанда  көбінесе  кәрі  жілік  терісі  зақымдалады,  өйткені  бұл  нерв  тоқпан 
жіліктің  ортаңғы  1/3  бөлігінен  бастап  еттердің  арасымен  сүйекке  қарай 
шығып, сүйекті бұралып, айналып өтетін ойығында жатады. Сөйтіп, алдына 
қарай айналып өтеді. Осы жерден сынғанда жиі зақымдалады. 
Белгісі:  қол  қатты  ауырады,  1,2,3,4  саусақтардың  жартысы  сезбейді, 
ұйып  қалады.  Алақаны  төмен  қарай  салбырап  қалады.  Өйткені  бұл  нерв 
көбінесе  алақанды  үстіне  көтеретін,  бұлшықетті  нервтендіреді.  Мұндай 
жағдайда біртіндеп операциялық жолмен емдеуге тиістіміз.  
Операция: тоқпан жіліктің сыртқы жағынан ұзындығы 10-12 см еттерді 
тілеміз. Ортаңғы 1/3 бөліктен артқы жақ жиегінен тіндерді ажыратып нервті 
тауып  аламыз.  Соның  бойымен  біртіндеп  нервті  жараға  шығарамыз.  Оны 
резеңке  лентамен  жоғары  көтеріп,  ұстап  тұрамыз.  Нервтің  периневрине  1  ℅ 
3-5  мл  новокаин  ерітіндісін  енгіземіз.  Сүйекті  шегелейміз,  стержень 
пластинамен  бекітеміз,  содан  кейін  нерв  жататын  ойық  үстіне  еттерді 
ауыстырып  салып  тігеміз.  Жұмсақ  тіндерді  қабаттармен  тігеміз, 
торокоброхиальді  гипс  саламыз.  Мұнда  алақанды  үстіне  қарай  қайырып 
саламыз, В6, В12 витаминдерін, прозерин 1-1,5 ай береміз. Операция жасаған 
соң  гипспен  бекіту  мерзімі  4-4,5  айға  дейін  ұзартылады.  Гипста 
жүргендебұлшықетті  босатып,  жиырылып  босатып  атрофияның  алдын  алу 
шараларын жүргіземіз. Жара жазылған соң 10-15күннен кейін басталады. 

147 
 
 
104 сурет. Тоқпан жілікті пластинамен бекіту. 
105 сурет. Тоқпан жілікті БИОС қойып бекіту 
Ковалерский Г. М., Юмашев Г.С. 2008 ж. 

жүктеу/скачать 6,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: