Қуаныш шонбай

 
50
 
 
 
мәселенің жай-жапсары өзімді ақтап, оны даттауда емес, 
өзімде шығар деп ойландым. Бір күні қонаққа бөлем 
келді де, Дархан екеуімізді қоса сегіз рет қатарынан 
ұтты. Намыстанып, шыдамай, ойыннан шығып кеттім. 
Дархан қызуқанды жігіт, әрі қарай ойынды жалғастырды, 
бірақ жеңіліп қалды. Ойындары аяқталғаннан кейін, 
бөлемді шақырып алдым да: «Үйрет», – дедім. Сөйтсем, 
еш қиындығы жоқ. Екі-үш айла-тәсілі бар екен, үйреніп 
алдым. Бірнеше күн өтті, бөлеміз үйіне қайтты, жеңілген 
Дарханның ашуы тарқады. «Қуаныш жүр футбол 
ойнайықшы», – деп шақырып алды. «Жарайды», – деп 
келісе кеттім. Қатарынан бес рет менен ұтылды. Егер, 
Дархан да мен сияқты, бөлемізден ойын тактикасын 
үйреніп алса, бәлкім, жеңілмес пе еді? Бірақ, бөлең сенен 
кішкентай болғандықтан, одан сұрағың, әлсіздігіңді 
көрсеткің келмейді ғой. Сондықтан қырсықтығың ұстай 
бастайды. 
     Кейін Дархан да әдіс-айланы үйреніп алды, қазір 
футболды керемет ойнайды. 
     Айтайын дегенім, осы жеңiстiң адыраспаны сені 
жеңіске жету жолында бөгейді. Бұл жаман қасиетті 
мойындау керек және оны жеңу үшін әрекет жасау керек. 
     Кез келген спорт түрінде, ойында жеңіске жете 
алмаған адам, өмірде де ешқандай нәтиже көрсетпейді. 
Бұл «смартфондарыңа ойын жүктеп, күні-түні ойнаңдар» 
деген сөз емес. Мәселе – адамның мінезінде. Егер ол, 
намыстанып, тырысып, талпынып, ойында, спортта 
белгілі бір дәрежеге жетсе, өмірде де солай болады. 
     Осман империясында эгоның кесірінен, «өзімді 
көрсетемін» деген сезімнің кесірінен дұрыс шешімдер 
қабылданбай қалуы мүмкін деген себептен генералдарды 
соғысқа жібермес бұрын, олардың эгосымен күресу 
үшін дәретхананы жуып шығуды тапсырады екен. 
Рас-өтірігін білмеймін, бірақ бұл мысалда әңгіменің 
шындығы маңызды емес, алуға болатын сабағы 
маңызды. Сарайдағы адамдар генералдардың дәретхана 

 
жуатынын біліп, «генералдың соншалықты төмендеп 
кеткені ме, әлде қатты қателескені ме» деп ойлапты. 
Адамдардың ол ойын көздерінен оқып қойып, әп-сәтте 
эгосы «ұстап қалганын» түсінген генерал, дәретхананы 
сақалпымен жуып шығады екен. 
     ЭГО, ҚЫРСЫҚТЫҚ, САСЫҚ КӨКIPEK – адамға 
осы жаман мінездердің тигізетін залалы, нашақорлық, 
алкоголизммен тең, одан асып түспесе кем емес. 
     Осы жаман әдеттерді біздің қазақ кейде «мінез» дейді. 
«Мінезі ауыр», «мінезі үшін жұмыстан шығып калды», 
«мінезі бар жігіт қой» және т.б. Білесіз бе, осы «мінез» үшін 
талай адам генерал болған жоқ, осы «мінез» талай адамды 
банкротқа ұрындырды, мінездің кесірінен талайы әкім  
бола алмады. Оқыған адам, ақылды, өз ісінің шебері, 
белгілі бір жеңіске қол жеткізуі керек еді, бірақ нәтиже 
жоқ, мінез кедергі болды. 
     ЖАЛҚАУЛЫҚ ПЕН ЕРІНШЕКТІКТІҢ айырма- 
шылығын білесің бе? Бір карасаң, бірдей секілді. Бір ғана 
мысал келтірейін: Ерлан – жалқау. Қанша айтсаң да әрекет 
етпейді, жұмыс істемейді, айтқаныңа көнбейді, бұл жерде 
жалқаулық ауру індет сияқты. Ал осы Ерлан: «Әке, мен 
ерініп тұрмын» десе, әкесі оның тас-талқанын шығарып, 
ерінудің неге алып келетінін көрсетеді. Көп ерінсең, 
жалқау боласын. Демек, жалқаулық – еріншектіктің 
ең жоғарғы сатысы. Онда, неге жалқаулықты жеңе 
алмаймыз? Себебі, жалқаулық – жоқ нәрсе. Көп 
ойландым, неге орысша «ленивый», ағылшынша «Іazy», 
түрікше «tembel» – бірақ сөз. Сөйтсем, еріншектіктен 
жеңіліп қалу біртүрлі, сондықтан еріншектікті ақтап алу 
үшін, бiздiкiлер жалқаулық» деген сөзді ойлап тапқан. 
     Спортшы достарың бар болса, білетін шығарсың, олар 
қарсыласын әрдайым мақтайды. «Ол күшті», «Спорт 
шеберінің кандидаты», «Үш дүркін чемпион», яғни 
жеңілсе – күшті қарсыластан жеңілгенін көрсетеді, 
ал жеңсе – өзінің одан да мықты екенін дәлелдейді. 
Бұл – психология. Сол сияқты, «еріншектіктен жеңіліп 
 
 

 
52
 
 
қалдым» десең – бір түрлі, ал жалқаулықты жеңе алма 
саң – барлығы түсінікті. 
     Кітаптың бұл бөлімінде жеңістен алыстататын 
адыраспандарды тізіп шықтым. Енді олармен күресу 
жолын қарастырайық. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 

жүктеу/скачать 2,73 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: