Угольно-серая и Зеленая Темная Неоморфная Составление Денежного Бюджета Маркетинговая Видео Презентация



Pdf көрінісі
Дата25.11.2022
өлшемі4,53 Mb.
#52500


Қар
қ-
бан і
мә іме ер і
с а с
а
қ
о ау әне
нақ ау
Ор н аған: у сен а
Гаухар,Кенесо а Гу ен
Те сер ен:А е а Ар ақ


Жоспар:
1. Статистикалық мәліметтерді жинақтау туралы ұғым.
2.Статистикалық мәліметтерді топтау және оның
түрлері.
3.Топтау белгілері және топқа бөлу принциптері. 
4.Қайта топтау.
5.Статистикалық таратпалы қатарлар. 


1.Статистикалық мәліметтерді жинақтау туралы ұғым.
Статистикалық бақылау нәтижесінде жинақталған бірлік жиынтықтар тексеруден
өткен соң қорытынды жасау үшін алынатын мәліметтерді бір жүйеге келтіру керек.
Статистикалық мәліметтерді жинақтаудың негізгі мақсаты- бақылау нәтижесінде
жинақталған мәліметтердің қорытынды көрсеткіштерін есептеу. Статистикалық
мәліметтерді жинақтаудың екі түрі бар: жай және күрделі. 
Жай жинақтау жинақталған мәліметтерді, материалдарды топтамай қорытынды жасау.
Күрделі жинақтау бағдарлама бойынша жиынтық бірліктерді топқа бөлу және әрбір топ
бойынша жиынтықты есептеп шығару. 
Мәліметтерді жинақтау екі тәсілмен ұйымдастырылады:
1.Барлық мәліметтерді бір орталыққа жинап, қорытынды жасау.
2.Алғашқы мәліметтер төменгі сатыдағы мекемеде жиналып, қорытынды жоғары
мекемеге тапсырылады.


2.Статистикалық мәліметтерді топтау және оның түрлері.
Статистикалық мәліметтерді топтау дегеніміз қоғамдық процестер мен құбылыстарды белгілеріне, ұқсастықтарына, түрлеріне,
үлгілеріне қарай бір-бірінен ажыратуға болатын топтар мен ішкі топтарға бөлу. Топтаудың мақсаты-жинақталған мәліметтерге
талдау жасау үшін ретке келтіріп ықшамдау, өзгермелі белгілерге қарай іріктеу, қанша топқа бөлу керектігін анықтау және
көрсеткіштер жүйесін белгілеу. Статистикалық топтау келесідей түрлкрге бөлінеді: біртиптік, құрылымдық және талдаулық.
Біртиптік топтаудың мақсаты-біртектес топтарды, сыныптарды әлеуметтік-экономикалық түрлеріне қарай саралау. Ол келесі
тәртіп бойынша жүреді:
1.Алдын-ала пайда болған типтерді,сыныптарды өзіне тән сапалықбелгілеріне қарап анықтап, белгілеп қою. 
2.Топтау белгілеріне қарай анықтау.
3.Жинақталған сандық көрсеткіштерді белгіленген топтарға бөлу.
Біртиптік топтау дегеніміз статистикалық бақылау арқылы жиналған әр түрлі бағыттағы жиынтық көрсеткіштерді бір жүйеге
келтіріп, топтарға бөлуі және оның қорытынды көрсеткіштеріне талдау жасауды айтады. Құрылымдық топтау мақсаты-
біртектес жиынтықтың құрылымы мен оның құрамдас бөліктерін сипаттайтын көрсеткіштер туралы мәліметтер беру.
Біртектес, біртипті жиынтық бірліктердің өзгерісін өздеріне тән белгілеріне қарай бөлуді статистикалық құрылымдық топтау
дейді. Талдаулық топтаудың негізгі мақсаты-жиынтық бірліктердің өзара байланысын анықтау және олардың бір-біріне
әсерін,себептерін зерттеу болып табылады. Бір-біріне әсерін тигізетін талдаулық топтаудың себептік белгілері қоғамдық
құбылыстардың өзгергенін, ал нәтижелік белгілері сол себептердің тигізген әсерін көрсетеді. Мысалы, жұмысшының
мамандық дәрежесін жоғарлату себептік белгі болып табылса, ал оның салдарынан еңбек өнімділігінің өсуі нәтижелік белгіге
жатады.
Талдаулық топтау келесідей:
1.Себептік белгілері бойынша құрылады және нәтижелік белгілердің орта шамасы табылады.
2.Әрбір топты сипаттайтын себептік және нәтижелік белгілердің орташа шамасын есептейді.
3.Себептік және нәтижелік белгілердің арасындағы өзара байланыстың ерекшеліктері анықталады.
Жиынтық бірліктері бір ғана белгісі бойынша топталса, жай топтау, ал екі немесе одан да көп белгілерге қарай топталса,
күрделі топтау деп аталады.


3.Топтау белгілері және топқа бөлу принциптері. 
Статистикалық мәліметтерді топқа бөлу кезінде әрбір топқа көптеген сандық бірліктер енгізілуі
керек және оның мағынасы анық көрсетілуі тиіс. Егер топтау негізі сапалық белгіге қарай
берілген болса, онда топтың саны сол белгілердің санына сәйкес келеді. Кейбір жағдайда
сапалық белгілер өзінің нышандары бойынша бір-бірінен әр түрлі айырмашылықтарына қарай
ерекшеленетін болса, онда оларды типтеріне, түрлеріне немесе сыныптарына қарай топтық
жіктерге бөлу арқылы жүргізіледі. Сипаттайтын топтау өзінің өзгермелі мәніне сәйкес бүтін және
деңгей аралықты болып бөлінеді. Топтық белгі бүтін санмен берілетін болса, онда бүтін сан
өзгермелі топтауға жатады, ал ондағы бөліп алынатын топ саны сол берілген белгінің мәніне
сәйкес келеді. Деңгей аралығының тұрақты шамасын есептеу алдында оның ең үлкен, ең кіші
шамасының сандық мәнін анықтау керек. Тұрақты шама келесі формуламен анықталады:
d =Хmax-Xmin/n , мұндағы,
d-деңгей аралығының тұрақты шамасы;
Хmax, Xmin- топтау белгісінің ең үлкен және ең кіші сандық мән шамасы;
n- топтың саны.
Әрбір топтың ең жоғарғы және ең төменгі шегінің арасындағы сандық өзгеріс топтаудың деңгей
аралығының тұрақтылық шамасы деп аталады.


4.Қа а о ау.
Қа а о ау е енімі а ға қ о ас р
ған
о
қ өрсе і
ер і аңа о арға ө ер у ә ісі.
А ға қ о ас р
ған о
қ өрсе і
ер
ә еуме і оқ құб
с ар мен ро ес ер е
а ау асаған а сұрақ арға о
қ ауа
берме ін бо са, он а қа а о ау ә ісі
қо ан
а
. О е і ә іс ен үр і і е і: 
1.Бас а қ о ас р
ған ұсақ о ар
ң
ең е ара
ғ н қос
, о ар
өбе у арқ
ірі о арға а на
ру.
2.Әр ер е 
на
, әр үр і өң е ен
о
қ өрсе і
ер і бір-бірімен са
с ру ү ін
бір ү е е е іру қа е бо ған а ро ен і ү есі
бо
н а қа а о ас ру.
Бұ ә іс ер і қо ану е ін е а
н қ
мө
ері ө ерме і, а і
і сан
қ құр
м
қан а амамен бері се е үр і о
қ
ө еріс ер е есе і.


5.С а с
а қ ара а қа ар ар. 
С а с
а қ ара а қа ар ар е енімі қоғам қ құб
с ар мен ро ес ер ура сан қ өрсе і ер і ө еріне
ән ө ерме і бе і еріне қара бе і і бір әр і бо
н а ре е е ірі о арға бө у. О ар бе і еріне қара са а қ
әне сан қ ара а қ қа ар ар бо
е і үр е бө іне і.
Сан қ ара а қа ар ар өрсе і ер ің сан үрін е бері уі, а са а қ ара а қа ар ар е енімі - 
н қ
бе і ері бо
н а о а ре е е іру. Са а қ ара а қ қа ар ар ре е е іру е ін е он ң сан қ өрсе і ері
әр о бо
н а нақ әне қа с ама үрін е е е е ірі е і. Е ер 
н қ бір і ері сан қ бе і ері бо
н а
ре е е ірі і с а а а н бо са, он а мұн а бө ім і ө ерме і ара а қ қа ар ар е а а м . М са ,
ұм с
н ң а
қ аб с на немесе ар ф і ес е бо
н а маман қ әре е еріне қара бө ім і а а . Ө ерме і
ара а қа ар ар ө ерінің сан қ бе і еріне қара бү ін әне ең е ара қ бо
бө іне і.Е ер о ау е ін е і
сан қ бе і еу бү ін санмен бері се, о ар бү ін сан ара а қа ар ар е а а а . То ау е ін е сан қ бе і ер
бү ін санмен бері і , бе і ер бір сан ара ғ мен бү ін сан қ бе і ер бері се, о ең е ара қ е а а а .
Тара а қа ар ар е і бө і ен ұра : ар ан ан әне 
і і өрсе і ерінен.


Вар ан бұ – о ау е ін е і с а с
а
қ ара а
қ
қа ар ар
ң сан
қ әне са а
қ бе і ері бо
н а бө інуі,
яғн с а с
а
қ ара а
қа ар ар
ң нені ер е інін
ан қ а
н өрсе і . О с а с
а а «х» әр імен бе і ене і.
Вар ан ағ м
, ағ мс , нақ әне қа с ама армен
бері уі мүм ін. 
Ж і і әрбір о ағ ар ан
қ сан
қ өрсе і
ермен, яғн
со ар ан
қ сан
қ өрсе і
ің ө қа ар н а қан а
қ
қа а ану н өрсе е ін өрсе і
ер ің е е мән ері бо
аб
а
. С а с
а а 
і і «f» әр імен бе і ене і. Бір
ар ан
ң бірне е 
і і өрсе і
ері бо у мүм ін,
ар ан
ң 
і і өрсе і
ері ө мән еріне қара бірне е
үр е бері е і: нақ , қа с , бү ін әне бө
е сан үрін е.
О ар ар ан
ң 
і і і бо
аб
а
. Сон
қ ан
с а с
а
қ ара а
қа ар ар қоғам
қ құб
с ар мен
ро ес ер ің құр
м мен құрам н ер еу е ү ен әсерін
і е ін әне о ау
ң 
і қо ан
а н не і і бір үрі бо
сана а
.


Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет