Темір жолдардағы тасымалдау процесін автоматты басқару
жүйесі құрылымының дербес, негізгі элементтерінің қатарына
қазіргі кезде мыналар жатады:
тасымалдауды баскарудың диспетчерлік орталығы желісі;
автоматты баскару жүйесінін жолдық-желілік, интеграция-
ланған және акпараттық-анықтамалық, ақпараттық-басқарушы-
лық кешендері;
тасымалдау процесінің бірыңғай кешенді моделі (ТПБКМ);
тасымалдау процесі туралы акпараттың корпоративтік қой-
масы;
желілік бөлімшелерді технологиялық баскарудың түрлі ав-
томаттандырылған басқару жүйелері;
бекеттер кұрылғылары мен аралықтағы аумактардан алын-
ған жылжымалы бірліктерді орналастыру туралы ақпаратты авто-
матты алу жүйесі;
жылжымалы құрамның (вагон, контейнерлердің ауыр жыл-
жымалы күрамы) автоматты идентификациялану жүйелері;
- оперативті-диспетчер қызметі мен тасымалды басқару-
дың желілік орталығының (ТБО) басқа қызметкерлері, сондай-ақ,
бөлімдер мен демеуші орталықтардың (AO) жұмысын жергілікті
баскару орталығы (ЖЖБО) АЖО-ғы акпараттық-басқарушылық
технологияларды жүзеге асыратын міндеттердің қолданбалы
кешені.
Тасымал мен темір жолды басқару орталықтары жолаушы-
лар мен жүк тасымалдауды баскарудың автоматтандырылған
жүйесінің маңызды элементі болып табылады және отандықтемір
жол желісіндегі тасымалдау процесін оперативті-диспетчерлік
басқарудың сапасын көтеруге бағытталған.
Тасымалдау процесін басқару ТБО-тан жол ДБО және ЖЖБО
арқылы желілік бөлімшелердің жұмыс орындарына дейінгі та-
3.12-сурет. Басқару орталықтары желісін құру кұрылымы
сымалдау процесінің операцияларын орындайтын толассыз ақ-
параттық-басқарушылык технологиялар принципі бойынша кұ-
рылады.
Толассыз акпараттық-баскарушылык және аналитикалық тех-
нологиялар басынан аяғына дейін тасымалға сұранысты есеп-
ке ала отырып басқарудың бірегейлігін қамтамасыз етуі қажет.
Технологиялардың құрамы үнемі өзгеріп отырады.
Басқару орталықтарын құрудың жалпы құрылымы мен оның
ТАБЖ-ғы орны 3.12 суретте көрсетілген.
Жүйенің орталық звеносы басқарудың бірыңғай принципі
бойынша кұрылған жол және желілік серверлер болып табылады.
Онда тасымалдау процесінің кешенді оперативті моделі жүзеге
асырылады және оперативті-диспетчер қызметкері, басшылық,
темір жолдар, бөлімшелер мен тұтынушыларға арналған тасы-
малдауды басқарудың қолданбалы мәселелері шешіледі. (3.13-су-
рет).
Тасымалдау процесінің объектілерінен - жүк, вагон, пойыз
локомотивтер, бригадалар және т.б. өтетін операциялар тура-