Устойчивое развитие: язык, межкультурная коммуникация
жүктеу/скачать 5,1 Mb. Pdf көрінісі
|
| Көшбасшы сөзі осы сөйленістегі басқа сөздермен – «Алматыдағы валюта айырбастау
бойынша» тіркесімен логика-семантикалық жағынан байланыса отырып, «МиГ» компаниясын Алматыдағы валюта айырбастау бойынша ең беделді (басқалары онымен санасады), ақша айырбастау саласында өзгелерге қатынасында ықпалдастыққа ие, басқа ақша айырбастау бойынша барлық қызметі жағынан алдыңғы қатарда тұрған компания ретінде танытады. Бұлар - шындыққа сәйкестігі тексеріле алатын мәліметтер. Егер көрсетілген мәліметтердің шындыққа сәйкестігі анықталмаса, онда аталған даулы жарнама мәтіні «тұтынушылардың санасына өзіне тиімді бағытта ықпал ету мақсатында шындық шарты бұрмаланған тілдік манипуляция» [4] бола отырып, басқа айырбастау пунктерінің құқығына нұқсан келтіретін мәліметтер ретінде қарастырыла алады. Зерттеуге ұсынылып отырған «Ең жақсы бағамдар «МиГ» ақша айырбастау жүйесінен» деген даулы жарнама мәтінінде валюта сатып алу және сату саласындағы Алматыдағы компаниялар бағамын салыстыру мәнісі қамтылған. Логика-семантикалық жағынан жоғарыда көрсетілгендей, «ең жақсы бағамдар «МиГ» ақша айырбастау жүйесінен» өз семантикасында «басқа ақша айырбастау желілерінде бұдан жақсы бағам жоқ» деген мағынаны жасырын қамтиды. Суперлатив – сын есімнің асырмалы шырайы, бір құбылыстағы таңдалынып алынған бір белгісінің өзі тектес басқа құбылыстардағы нақты сол белгі бойынша реалды немесе гипотетикалық салыстырылуын білдіреді. Асырмалы шырай сол белгінің (қасиеттің) басқаларға қарағанда осы нәрсеге, я объектіге, я құбылысқа жоғары деңгейде тән екенін көрсетеді. Суперлатив объектінің бірегейлігі идеясын (идея уникальности) білдіріп, басқа объектілерде сол белгінің осыншалық жоғары дәрежеде болу мүмкіндігін жоққа шығарады. Талданылып отырған даулы жарнама мәтінінде асырмалы шырай семантикасы суперлатив арқылы білдірілген. Талданылып отырған «МиГ» ақша айырбастау жүйелерінде ақша айырбастауда ең жақсы бағам» деген жарнама мәтіні ʽбасқа ақша айырбастау жүйелерінде бұдан жақсы бағам жоқʼ имплицитті салыстыруға құрылған суперлатив болып табылады. Осы тұрғыдан алғанда, тұтынушы үшін ақша айырбастауда ең жақсы бағам» ұсынып отырған «МиГ» ақша айырбастау жүйелерінің беделі басқа валюта айырбастау пунктерінің беделіне қарағанда жоғары болады. Сөйтіп, өзін жарнамалаушы «МиГ» ЖШС-нің осы даулы мәтін мазмұнына сәйкес дәлелдері болмаған жағдайда, бұл суперлативті даулы мәтін шындық бұрмаланған, жалған мәлімет ретінде басқа айырбастау пунктерінің беделін төмендетеді. Келесі «МиГ» компаниясы Алматыдағы валюта айырбастау бойынша көшбасшы» деген даулы жарнама мәтінінде қолданылған және осы мәтіндегі негізгі мағыналық мәністі қамтыған көшбасшы сөзі тікелей түрде салыстыру мағынасын білдірмесе де, асырмалы шырай формасында тұрмаса да, нақты бір субъектіге немесе осы мәтіндегідей объектіге қатысты метафоралы қолданысында бірегейлік идеясын (идея уникальности) өз семантикасында қамтиды. Жоғарыда көрсетілгендей, қазақ тілінің әмбебап түсіндірме сөздігінде тіркелген мағыналарына сәйкес «көшбасшы» сөзі образды түрде «МиГ» компаниясын Алматыдағы валюта айырбастау бойынша ең беделді (басқалары онымен санасады), ақша айырбастау саласында өзгелерге қатынасында ықпалдастыққа ие, басқа ақша айырбастау бойынша барлық қызметі жағынан алдыңғы қатарда тұрған компания ретінде танытып, Алматыдағы басқа валюта айырбастау жүйелерінің көшбасшыдан кейінгі қатардағы орнын көрсетеді. Сөйтіп, өзін жарнамалаушы «МиГ» ЖШС-нің осы «МиГ» компаниясы Алматыдағы валюта айырбастау бойынша көшбасшы» деген даулы мәтінінің мазмұнына сәйкес дәлелдері болмаған жағдайда, бұл даулы мәтін шындық бұрмаланған, жалған мәлімет ретінде басқа айырбастау пунктерінің беделін төмендетеді. Қорыта келгенде, «Ең жақсы бағамдар «МиГ» ақша айырбастау жүйесінен» деген даулы жарнама мәтініндегі сөздердің өзара логика-семантикалық, синтаксистік байланыстары мен ең жақсы тіркесі семантикасының талдауы «МиГ» ақша айырбастау жүйесі ең жақсы бағамдарды ұсынады, яғни бұдан жақсы ақша айырбастау бағамы жоқ дегенді мағынаны білдіреді. Ал «МиГ» компаниясы Алматыдағы валюта айырбастау бойынша көшбасшы» деген даулы мәтіннің мағыналық мәнісі тұтынушылар санасында «МиГ» компаниясының Алматыдағы валюта айырбастау желелері арасында беделді; қызметі, қабілеті жағынан басқа валюта айырбастау желілеріне үлгі, валюта айырбастау саласындағы ортақ іс-әрекетке ықпалдастығы зор; басқаларына тірек (басқалары оған арқа сүйейтін); адамдар мүдделерін қанағаттандыратын аса танымал т.с.с. валюта айырбастау жүйесі ретіндегі образын тудыруға бағытталған. жүктеу/скачать 5,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|