31. Тәжірибелік дағдыларды қалыптастыру – әртүрлі өмірлік жағдайларда «Жоқ» деп айта алу мүмкіншілігі. Оқытушы оқушыларға, олардың ойы бойынша жақсылыққа апармайтын, істегісі
келмеген қандай да бір істі достарының орындалуын өтінгенін және бұл жағдайда
өздерінің қандай сезімде болғанын естеріне түсіруін ұсынады. Оқытушы осы туралы
бірнеше оқушыдан өз қалауы бойынша айтып беруін сұрайды. Осыдан кейін ол
оқушыларға осындай мәселелі жағдайға тап болмау үшін не істеу керек? – деген
сұрақ қояды.
Оқытушы оқушылардың назарын осындай жағымсыз жағдайлардан құтылып
шығу жолдарын табуға тырысатынына көңілін аудару керек. «Жоқ» деп айта алу
мүмкіншілігіне ие болу өте маңызды екеніне көздерін жеткізеді.
«Тиімді бас тартудың» бес қадамы ұсынылады:
1 қадам – Жағдайға қатысты сұрақтар беріңіз («Не..?», «Неге..?» және т.б.)
2 қадам – Осы жағдайдың қауіпін анықтаңыз («Бұл...»)
3 қадам – Салдары қандай болуы мүмкін екенін анықтаңыз («Егер осылай
жасасам...»)
4 қадам – Балама ұсыныңыз («Неге бізге осының орнына...»)
5 қадам – Кейінірек тұр, бірақ сыртыңнан есікті жаппа. («Егер сен өз ойыңды
өзгертсең...»)
32. Рөлдік ойындар. «Қиылыс» жаттығуы. Алынған материалдарды бекіту үшін оқушылардың тәртібі мен эмоциялы
реакцияларын үлгілеу мақсатында оқытушы сахналап шығуды қажет ететін бірнеше
жағдайлық міндеттерді ұсынады.
Оқытушы оқушыларды бес топқа бөліп құрастырылған ойын жағдайлары бар
дайындалған карточкаларды таратады.
1. Сіз құрбыңыздың кешіне келдіңіз. Оның үйінде әдеттегідей қонақтары көп емес
екен, соның ішінде бейтаныс адамдар да бар. Бір жас жігіт сізге көп көңіл бөледі:
жақындайды, әңгімеге тартады, қолыңыздан ұстауға ниеттенеді. Сізді оның тәртібі
ығыр етіп, ашуландыра бастайды. Онысымен тұрмай, ол есірткі қабылдайды деседі.
5 минуттың ішінде бойжеткен не істеу керек екенін шешіңіз. Сахналанған
