ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ
ВЕСТНИК КАЗАХСКОГО ГОСУДАРСТВЕННОГО
ЖЕНСКОГО ПЕДАГОГИЧЕСКОГО УНИВЕРСИТЕТА
BULLETIN OF THE KAZAKH STATE WOMEN'S TEACHER
TRAINING UNIVERSITY
№2 (62) 2016
ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ХАБАРШЫ
ҒЫЛЫМИ ЖУРНАЛЫ
КАЗАХСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ЖЕНСКИЙ ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ
УНИВЕРСИТЕТ
ВЕСТНИК
НАУЧНЫЙ ЖУРНАЛ
KAZAKH STATE WOMEN'S TEACHER TRAINING UNIVERSITY
BULLETIN
SCIENTIFIC JOURNAL
№2 (62)
2006 жылдан бастап шығады, шығару жиілігі – жылына 6 рет
Қазақстан Республикасының Мәдениет және Ақпарат министрлігінің Ақпарат және мұрағат
комитетінің мерзімді баспасөз басылымдарын және (немесе) Ақпарат агенттіктерін есепке алу туралы
№13965-Ж куәлігі бойынша тіркелген
Бас редактор
Нөкетаева Д.Ж. - п.ғ.к.
Бас редактордың орынбасары
Алиев Б.Ә. – ф.-м.ғ.д., профессор
Редакциялық алқа
1.
Жамалов А. – техн.ғ.д., профессор
2.
Аймағамбетова Қ.А. – п.ғ.д., профессор
3.
Ершина А.Қ. – ф.-м.ғ.д., профессор
4.
Шерьязданова Х.Т. – пс.ғ.д., профессор
5.
Баймахан Р.Б. – техн.ғ.д., профессор
6.
Джиембаев Б.Ж. х.ғ.д., профессор
7.
Қоңыратбай Т.Ә. – ф.ғ.д., профессор
8.
Мырзалиев Ж. – ф.-м.ғ.д., профессор
9.
Жексембиев Р.Қ. – б.ғ.к., профессор м.а.
10.
Жиенбаева С.Н. – п.ғ.д., профессор
11.
Исаев С.Ә. – ф. - м.ғ.к, профессор
12.
Тымболова А.О.- ф.ғ.д., профессор
13.
Кішібаев Қ.О. - х.ғ.к.
14.
Аширбекова Ж.Б. – т.ғ.к., доцент
15.
Өмірбаева Г.Ш. – п.ғ.к., ҚР Мәдениет қайраткері
16.
Қожакеева Л.Т. – т.ғ.д., профессор
17.
Нұрланбекова Е.Қ. - п.ғ.к.
18.
Ержанова С.Б. – ф.ғ.д., профессор
19.
Базылова Б.Қ. – ф.ғ.к., доцент
20.
Абаева Г.А. – п.ғ.к., доцент
21.
Сүлейменова Ж.Д. – PhD (Астана қаласы)
Шетелдік редакциялық алқа
1.
Нұршат Нұражыұлы - профессор, х.ғ.д. (АҚШ, Массачусетс технологиялық
институтының зерттеушісі, Техас технологиялық университеті)
2.
Сұлтанова Р. – Азиаттық музыка орталығының директоры (Ұлыбритания, Кембридж
университеті)
3.
Обозов А.Дж. – техн.ғ.д., профессор (Қырғызстан, И.Раззаков атындағы Қырғыз
мемлекеттік техникалық университеті)
4.
Кенан Коч - PhD, профессор (Түркия, университет Мугла)
5.
Роберт Эрмерс - PhD, профессор (Нидерланды, Неймеген университеті, Midden Western
ғылыми-зерттеу орталығы)
6.
Златан Дамнянович - PhD профессор (АҚШ, Оңтүстік Калифорния Университеті)
7.
Римантас Желвис- п.ғ.д., профессор (Литва, Вильнюс университеті)
8.
Ицка Дерижан – PhD, профессор (Болгария, Бургаский свободный университет Центр
гуманитарных наук)
9.
Даньшин А.И. – г.ғ.к., доцент (Ресей, Мәскеу мемлекеттік университеті)
10.
Лазерев В.А. – п.ғ.д., профессор (Ресей, Центр современного образования и НМС по
математике МО и Н РФ)
Редакциялық кеңес
1.
Сатбекова А.А. – п.ғ.д., профессор
2.
Баданов А.И. – э.ғ.к., доцент
3.
Заманбеков Ш.З. – э.ғ.к., доцент
4.
Ермекова Т.Н. – ф.ғ.д., доцент
5.
Мұратбаева Г.А. – п.ғ.д., доцент
6.
Құлманова Ш.Б. – п.ғ.д., профессор
7.
Бапаева М.Қ. – пс.ғ.к., доцент
8.
Салғараева Г.И. – техн.ғ.к., профессор м.а.
9.
Мухамединова Н. А. - п.ғ.к., доцент
10.
Мамырова К. Н. - п.ғ.к., доцент
11.
Мырзахметова Н.О. - х.ғ.к., қауымдастырылған профессор м.а.
12.
Дарменова Р.А. – п.ғ.к., профессор м.а.
13.
Ануарова Л.Е. – б.ғ.к.,проф.м.а.
14.
Дәулетқұлова А.Ө. – ф.-м.ғ.к.
15.
Иманбекова Б.И. – саяси ғ.д., доцент
16.
Ахметова А.Қ. – п.ғ.к., доцент
17.
Ахметжанова Д.С. – ҚР Мәдениет саласының үздігі
18.
Нұржанова Г.И. – п.ғ.к.
19.
Қаипбаева А.Т. – т.ғ.к., қауымдастырылған профессор м.а.
20.
Темірбаева К.А. – оқытушы
Жауапты редактор Сәндібаева Н.Ә. - п.ғ.к.
Редакторлар Ж.Қ.Қуанышева, Б.Қ.Омарбаева, Қ.Ж.Тұрсынбаева, Р.Т.Айтбай, К.Д.Бейсембаева,
М.А.Оразалиева.
Корректор Сүйіндікова С.Ж., Түбітбаева Ж.Х.
© Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті
050000, Алматы қ., Әйтеке би көшесі, 99. Тел. 279-30-10, факс 233-18-35.
МАЗМҰНЫ-СОДЕРЖАНИЕ-TABLE OF CONTENTS
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ – ЕСТЕСТВОЗНАНИЕ – NATURAL SCIENCES
Ануарова Л.Е., Берік Н.Т. БИОЛОГИЯДАН КЕШЕНДІ ДАЛАЛЫҚ ОҚУ ТӘЖІРИБЕСІН
ЗЕРТТЕУ...................................................................................................................................................
6
Есмағұл Қ.Е., Арыстан А.Қ. АПОРТ АЛМАСЫН КӨБЕЙТУ...........................................................
9
Карменова Н.Н., Тлеубергенова К.А., Қуандықова Э.Қ., Нуркеев Е.С. ҚАЗАҚСТАННЫҢ
СОЛТҮСТІК-БАТЫС
ЕУРОПА
ЕЛДЕРІМЕН
СЫРТҚЫ
ЭКОНОМИКАЛЫҚ
БАЙЛАНЫСТАРЫ...................................................................................................................................
13
Сартаева А.А, Иманова Э., Аденова Б., Жақсылық А., БАЛАЛАР СҮТ ҚЫШҚЫЛ
ӨНІМДЕРІНІҢ МИКРОБИОЛОГИЯСЫН ЗЕРТТЕУ..........................................................................
17
Сейтжанов А.Ф., Таубаева Э.Ж., Бейсекова А. ҚАНЫҚҚАН КӨМІРСУТЕКТЕР
ТАҚЫРЫБЫН
ОҚЫТУ
БАРЫСЫНДА
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ
БІЛІМ
НЕГІЗДЕРІН
ҚАЛЫПТАСТЫРУ.................................................................................................................................
20
ФИЗИКА, МАТЕМАТИКА, ИНФОРМАТИКА-PHYSICS, MATHEMATICS, COMPUTER SCIENCE
Аламинов М.Х., Толыбаева Г.Н. О ЕДИНСТВЕННОСТИ И УСТОЙЧИВОСТИ КРАЕВОЙ
ЗАДАЧИ
ДЛЯ
ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНОГО
УРАВНЕНИЯ
ВТОРОГО
ПОРЯДКА
СМЕШАННОГО ТИПА...........................................................................................................................
27
Борибаева М.А., Куйкабаева А.А., Асембаева М.К.,Есеналина К.А. ТЕХНОЛОГИЯ
ФИЗИЧЕСКОГО ЭКСПЕРИМЕНТА В ПРОФЕССИОНАЛЬНОМ ОБРАЗОВАНИИ В РАМКАХ
КОМПЕТЕНТНОСТНОЙ МОДЕЛИ......................................................................................................
31
Дьячков В.В., Казыбай А. ОБЛАЧНЫЕ СЕРВИСЫ И ТЕХНОЛОГИИ............................................
35
Жадраева
Л.У.,
Жумақанова
М.Ж.
ЖОҒАРЫ
СЫНЫП
ОҚУШЫЛАРЫНА
ДИФФЕРЕНЦИАЛДЫҚ
ЖӘНЕ
ИНТЕГРАЛДЫҚ
ЕСЕПТЕУЛЕРДІ
ОҚЫТУДЫҢ
ӘДІСТЕМЕЛІК ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ.........................................................................................................
39
Жадраева Л.У., Бақытхан Г. ЖОҒАРЫ СЫНЫП МАТЕМАТИКАСЫНДА ҚОЛДАНБАЛЫ
ЕСЕПТЕРДІ ШЫҒАРУҒА ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ..................................
43
Жадраева Л.У., Уркимбаева А.Б. НЕГІЗГІ МЕКТЕП МАТЕМАТИКАСЫНДАҒЫ
ПАРАМЕТРЛІК ЕСЕПТЕРДІ ШЫҒАРУДЫ ОҚЫТУДЫҢ НЕГІЗДЕРІ...........................................
47
Жадраева Л.У., Cepiкбaeвa Ж.Ө. МЕКТЕП МАТЕМАТИКА КУРСЫНДА ФУНКЦИЯНЫҢ
ГРАФИКТЕРІН САЛУДЫ КОМПЬЮТЕРЛІК ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ КӨМЕГІМЕН
ОҚЫТУ......................................................................................................................................................
53
Ильясов Н., Жакупова Д.Ж., Мәмбетова Ұ.К. ГРАВИТАЦИЯЛЫҚ ӨРІС ЖӘНЕ
АСИММЕТРИЯ......................................................................................................................................... 56
Ильясов Н., Алимбекова Н.С. САҚТАЛУ ЗАҢДАРЫ ТУРАЛЫ.......................................................
61
Ильясов Н., Мүтә А.Н., Жекеева Б.М. СИММЕТРИЯ ЖӘНЕ АСИММЕТРИЯ ТУРАЛЫ............ 67
Ильясов Н., Сарсембаева А.К., Айдарова Г.Т. СИММЕТРИЯНЫҢ БҰЗЫЛУЫНА ӘКЕЛЕТІН
ҚҰБЫЛЫСТАР.........................................................................................................................................
73
Сәндібаева
Н.А.,
Зейдін
Қ.
ФИЗИКА
САБАҚТАРЫНДА
ЭКСПЕРИМЕНТТІК
ТАПСЫРМАЛАР АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТІН ДАМЫТУ.. 80
ФИЛОЛОГИЯ– PHILOLOGY
Абуова А.Т. ТҮРКІ ХАЛЫҚТАР АРАСЫНДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ САЛАСЫНДАҒЫ
ТЕРМИНОЛОГИЯ МӘСЕЛЕЛЕРІ.......................................................................................................... 84
Auganbaeva N., Rysbaeva G.K. METHODS OF TEACHING VOCABULARY IN THE ENGLISH
LANGUAGE...............................................................................................................................................
88
Ахметова
Ж.Б.
СТРУКТУРНО-СЕМАНТИЧЕСКИЙ
АСПЕКТ
ИССЛЕДОВАНИЯ
ПОЛИТИЧЕСКОГО ДИСКУРСА...........................................................................................................
90
Әділбекова Л.М. ҰЛЫ ДАЛА ҰРПАҒЫНА ҚАЛҒАН ҰЛЫ МҰРА..................................................
96
Demeeva G.B., Zhunisova Zh.K. DIFFICULTIES OF TRANSLATION OF ENGLISH PROVERBS
AND STATEMENT...................................................................................................................................
100
Ержанова С.Б., Ниятова Ш.С. СТИХОТВОРЕНИЯ ПРОЗА В СОВРЕМЕННОЙ
КАЗАХСКОЙ ПОЭЗИИ........................................................................................................................... 102
Ержанова С.Б., Джамамбетова А. СӨЙЛЕСУ ӘРЕКЕТІН ДАМЫТА ОҚЫТУ МЕН АЙТУҒА
ЖАТТЫҚТЫРУДЫҢ ӘДІС-ТӘСІЛДЕРІ.............................................................................................. 105
Ертаева Л.А. ШЕТ ТІЛІН ОҚЫТУДА СӨЙЛЕУДІҢ АЛАТЫН ОРНЫ........................................... 110
Жусупова Р.Б., Жүргімбаева Л.М. ОРТА МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ИНТЕРМӘДЕНИ-
КОММУНИКАТИВТІК
ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН
ШЕТЕЛ
ТІЛІ
САБАҒЫНДА
ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ҮЛГІЛІК БАЗАЛЫҚ МАЗМҰНЫ............................................................... 112
Касымова М.Д. ПОЭТИКА ЖӘНЕ КӨРКЕМ МӘТІН МӘСЕЛЕСІ................................................... 117
Көшекова А.А., Жұмабаева Ғ.К. ҚАЗАҚТЫҢ КӨНЕ ЭПОСТАРЫНЫҢ ЖІКТЕЛУІ..................... 121
Kulbekova B.R., Raeva C.D. ESSAY WRITING AT THE UNIVERSITIES........................................... 128
Нуртаза А.А., Рысбаева Г.К. ВИДЕОРОЛИКТЕР МЕН ФИЛЬМДЕРДІ ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ
ОҚУШЫЛАРДЫҢ ҚАБІЛЕТТЕРІН ДАМЫТУ ӘДІСТЕРІ................................................................. 131
Рахышова А.М. Ж. ЖАБАЕВ ӨЛЕҢДЕРІНДЕГІ КӨРКЕМДІК ТӘСІЛДІҢ ОҚЫТУ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ..................................................................................................................................... 135
Сайбекова Н.У. «ҚҰЗЫРЕТ», «ҚҰЗЫРЕТТІЛІК» ЖӘНЕ «КӘСІБИ ҚҰЗЫРЕТТІЛІК»
ҰҒЫМДАРЫ............................................................................................................................................. 139
Торғаева Қ.Б. БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕ ОҚУШЫЛАРДЫҢ МӘДЕНИЕТАРАЛЫҚ
ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ДАМЫТУ ЖОДАРЫ.............................................................................................. 143
Т
АРИХ, ЭКОНОМИКА, ҚҰҚЫҚ– ИСТОРИЯ, ЭКОНОМИКА И ПРАВО
HISTORY, ECONOMY AND LAW
Qasimov S. UlUSAL ÇIKARLAR VE DAĞLIK KARABAĞ SORUNU................................................
148
Жармағанбетова Д.Ғ. ҚОҒАМДА СУИЦИДАЛЬДІ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚТЫҢ ПАЙДА БОЛУЫ....
156
Жылқышыбаева Қ.Қ., Бакаева Г.Е. ДІНМҰХАМЕД АХМЕТҰЛЫ ҚОНАЕВ – ХХ
ҒАСЫРДАҒЫ ҰЛЫ ТҰЛҒА................................................................................................................... 161
Жайшибекова К.Ж., Қожахметова Ж.Д. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ
АРДАГЕРЛЕРДІ МЕМЛЕКЕТ ТАРАПЫНАН ҚОЛДАУДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-ҚҰҚЫҚТЫҚ
НЕГІЗДЕРІ................................................................................................................................................. 164
Манатова А.М. ҚОНЫС АУДАРУШЫЛАР МЕН ҚАЗАҚТАРДЫҢ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСЫ:
ӨЗАРА ЫҚПАЛДАСТЫҚ ЖӘНЕ ҚАЙШЫЛЫҚТАР (XIX Ғ. II ЖАРТЫСЫ - XX Ғ. БАСЫ).....
171
Назарбек Ж.А. ДӘСТҮРЛІ ЕМЕС ДІНИ ҰЙЫМДАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-
ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ................................................................................................ 175
Сманова А.М. ҰЛЫБРИТАНИЯДАҒЫ ПОЛЬША ҮКІМЕТІНІҢ ПРЕМЬЕР-МИНИСТРІ
ГЕНЕРАЛ СИКОРСКИЙДІҢ САЯСАТЫ (1939-1943 жж.)................................................................. 180
Тлебаева Г.М., Абай М. ӘРКІМНІҢ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТЫЛУҒА – ЖҰМЫС, КӘСІП ТҮРІН
ЕРКІН ТАҢДАУҒА ДЕГЕН КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҒЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ
ҚҰҚЫҚТЫҚ МЕХАНИЗМДЕРІ: МЕМЛЕКЕТТІК БАҚЫЛАУ МЕН ҚАДАҒАЛАУ
ҚЫЗМЕТІНІҢ СИПАТЫ......................................................................................................................... 187
ПЕДАГОГИКА – ПСИХОЛОГИЯ, PEDAGOGY - PSYCHOLOGY
Абаева Г.А., Мукажанова Э.Т. ИНКЛЮЗИВТІ БІЛІМ БЕРУ ЖАҒДАЙЫНДА ПЕДАГОГ-
КАДРЛАРДЫ ДАЯРЛАУ МЕН ҚАЙТА ДАЯРЛАУДЫҢ ЖОЛДАРЫ............................................. 194
Атыканова М.Б. ВОЗДЕЙСТВИЕ ПЛАВАНИЯ В ЛЕЧЕНИИ СКОЛИОЗА.................................... 198
Бекболғанов
Е.Ж.,
Бекболғанова
М.Е.
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
ИННОВАЦИЯ
-
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖҮЙЕДЕГІ ЖАҢАШЫЛДЫҚ.........................................................................
203
Жусупова Р.Б., Жүргімбаева Л.М. ОРТА МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ИНТЕРМӘДЕНИ-
КОММУНИКАТИВТІК
ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН
ШЕТЕЛ
ТІЛІ
САБАҒЫНДА
ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ҮЛГІЛІК БАЗАЛЫҚ МАЗМҰНЫ............................................................... 207
Қоңырбаева С.С., Бейсембаева К.Д. МҰҒАЛІМ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ
ЖЕКЕ-ДАРАЛЫҚ ПЕН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ШЕБЕРЛІГІНІҢ МҮМКІНДІКТЕРІ........................ 212
Куйкабаева А.А., Борибаева М.А., Зульбухарова Э.М., ИНТЕРАКТИВТІ ӘДІСНАМА
НӘТИЖЕСІНДЕ ТАҢДАЛЫП АЛЫНҒАН ИННОВАЦИЯЛЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ МӘСЕЛЕЛІК
МАЗМҰНДАУ ӘДІСІ, ТОПТЫҚ ПІКІРТАЛАСТАР ӘДІСІН ҚОЛДАНЫП ЖОБАЛАУ
ҚЫЗМЕТІ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰЗЫРЕТТІ БАҒАЛАУ....................................................................... 217
Нуркасинова Л.М., Құлымбаева А.К. МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖАСТАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ
БЕЙНЕЛЕУ ІС-ӘРЕКЕТІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ................................................................................. 223
Саурбекова Г.Л., Тауасарова Д.А. МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫН ПАТРИОТТЫҚҚА ТӘРБИЕЛЕУ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ..................................................................................................................................... 228
Туебакова Н.А. ПРОБЛЕМЫ СОВРЕМЕННЫХ ПЕДАГОГИЧЕСКИХ ТЕХНОЛОГИЙ................ 231
ӨНЕР ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТ – ИСКУССТВО И КУЛЬТУРА-ART AND CULTURE
Сапаргалиева Г.Г. ГОЛОСОВОЙ АППАРАТ, ГИГИЕНА И РЕЖИМ............................................... 236
Султангалиева Э.С. К ВОПРОСУ РАЗВИТИЯ МУЗЫКАНТА – ИСПОЛНИТЕЛЯ........................ 240
Смағұлов М.С. ДАУЫС ҚОЮ ӘДІСТЕМЕСІ....................................................................................... 244
Шанбаев Е.Ж. ЕСТАЙ – МАХАББАТ ЖЫРШЫСЫ........................................................................... 253
Таджбағамбетова Ш.Ж. КӨШПЕЛІ ТАЙПАЛАР МӘДЕНИЕТІНІҢ КҮЙ ДӘСТҮРІНІҢ
ҚАЛЫПТАСУЫ........................................................................................................................................ 257
Хабаршы-Вестник-Bulletin №2 (62), 2016
6
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ – ЕСТЕСТВОЗНАНИЕ – NATURAL SCIENCES
ӘОЖ 582.26.
БИОЛОГИЯДАН КЕШЕНДІ ДАЛАЛЫҚ ОҚУ ТӘЖІРИБЕСІН ЗЕРТТЕУ
Л.Е.Ануарова, б.ғ.к., қауым. проф. м. а.
Н.Т.Берік, магистрант
(Алматы қ., Қазақ мемлекеттік қыздар
педагогикалық университеті)
Аңдатпа: Мақалада болашақ кәсіптік оқыту педагогтарын далалық оқу тәжірибесі
арқылы кәсіптік мектептегі ғылыми-әдістемелік жұмысқа даярлау қажеттігі мен оны іске
асыру әдістемесінің жеткіліксіздігі арасында қарама-қайшылық бары анық байқалады.
Далалық оқу тәжірибесін ұйымдастыру құралдары мен әдістерін таңдауға дәстүрлі көзқарас
тұрғысынан қарау, арнайы зерттеу тапсырмаларын орындатпау, далалық оқу тәжірибесінің
негізгі міндетін, яғни студенттерде зерттеушілік іскерліктердің және зерттеу әрекетіне
мотивтерінің қалыптаспауына себеп болып отыр.
Далалық оқу тәжірибесінде студенттерге репродуктивті (қайталау) сипаттағы
тапсырмалардың берілуі, соған сәйкес таңдалған әдістер студенттердің далалық оқу
тәжірибесінде зерттеушілік әрекетке дайындамайды. Осы жағдайлар тақырыптың өзектілігін
айқындайды.
Түйін сөздер: теория, үдеріс, іскерлік, реферат, баяндама, презентация, репродуктив,
продуктив, бакалавр, технология т.б.
Зерттеу барысында бұл кешендi тапсырмалар басты қағидалар негiзiнде құрылды.
Біздің көзқарасымыз бойынша, зерттеушілік іскерлік теориялық және қолданбалы сипаттағы
әдіснамалық және пәндік биологиялық іскерліктердің ерекше үйлесімділігі. Зерттеу
әрекетінің жүзеге асуының тиімділігі биолог бакалаврлардың теориялық, практикалық және
қолданбалы сипаттағы зерттеушілік іскерліктерді меңгеруіне байланысты. Биологиялық
пәндер бойынша кешенді далалық оқу тәжірибесінде студенттердің зерттеушілік әрекеттерін
қалыптастыру үдерісі үш кезеңді қамтиды.
Бірінші кезеңде: зерттеушілік сипаттағы нақты жұмысты орындауға әзірлік әрекетті
жоспарлау, оны орындау, нәтижені болжау бойынша теориялық іскерлікті қолдана алуды
жорамалдайды.
Екінші кезеңде: зерттеу жұмысын тікелей жүргізу үшін тек теориялық емес, сонымен
қатар практикалық сипаттағы іскерлікті қолдануды талап етеді. Оған биологиялық нысандар
мен құбылыстарды тану мен зерттеудің негізгі әдістерін (бақылау, сипаттау, тәжірибе)
пайдалану, бар әдістерді зерттеудің нақты мақсаттары үшін қолдана алу [1].
Үшінші, қорытындылаушы кезеңде студенттерге алынған мәліметтерді өңдеу, сараптау
және алынған нәтижені түсіндіру іскерліктері, сондай-ақ зерттеу жұмысының нәтижесін
есеп, реферат, баяндама, презентация түрінде таныстыратын іскерліктер қажет. Биологиядан
далалық оқу-зерттеу тәжірибесінің мазмұнына қолданбалы биологияға тән іскерліктер де
кіреді. Мысалы, экологиялық және генетикалық немесе физиологиялық мазмұндағы
тапсырмаларды орындауда өлшеуіш құралдармен жұмыс жасау мен алынған мәліметтерді
өңдеулері үшін есептеу іскерліктері. Осы анықталған іскерліктер қатарынан кешенді
далалық оқу тәжірибесінде биология бойынша зерттеушілік әрекеттің ерекшелігіне қарай
студенттерде қалыптастыруға болатын және қажет зерттеушілік іскерліктердің құрамын
белгіледік (кесте 1).
-
Студенттердің зерттеушілік әрекеттерін тиімді ұйымдастыру үшін төмендегідей
педагогикалық шарттарды ескеру керек:
-
далалық оқыту тәжірибесі барысындағы педагогикалық үдеріс студенттердің
зерттеушілік әрекеттерін ынталандыруға бағытталуы қажет;
Хабаршы-Вестник-Bulletin №2 (62), 2016
7
-
зерттеушілік қабілеттерін дамытатын орта жасау керек;
-
студенттердің өз бетінше танып білу қабілеттерін дамытып отыратын оқыту
технологияларын пайдалану.
-
Бұл атап көрсетіп отырған педагогикалық шарттар студенттерде зерттеушілік
мотивті, танымдық әрекеттерін белсендіру, зерттеушілік іскерліктері мен дағдыларын
дамыту қажеттілігіне сәйкес таңдалып отыр [2].
Кесте1 – Кешенді далалық оқу тәжірибесінде биология бойынша зерттеушілік
әрекеттің ерекшелігіне қарай студенттерде қалыптастырылуға болатын және қажет
зерттеушілік іскерліктердің құрамы
Достарыңызбен бөлісу: |