«Вітчизняна наука: сучасний стан, актуальні проблеми та перспективи розвитку»

«Проблемы и перспективы развития
 
науки в начале третьего тысячелетия в странах СНГ»
 
89 
 
 
Бала  адекватты,  өнімді  және  нәтижелі  дамиды  [1].  Осыған  орай  көркемдік
-
эстетикалық  тәрбиенің
 
мектеп алды мекемелерге қоятын міндеттері:
 
 
–
 
Баланың қиялын, эстетикалық сезімін, қабылдауын жүйелі және биік мақсатқа бағытталған 
түрде дамыту; өнердің барлық түрі қажеттілік сияқты сезімдерді тудырады;
 
 
–
 
Баланы  өнер  саласындағы  әрекетке,  алғашқы  көркемдік  білімді  игеруге  және  көркемдік 
деңгейді бағалауға баулу.
 
 
–
 
Балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.
 
Бала  бақшалардағы  көркемдік
-
эстетикалық  оқу
-
тәрбие  үрдісінің  барлық  жақтарымен  тығыз 
байланысты.  Көркемдік
-
эстетикалық  тәрбие  жұмысын  нақты,  нәтижелі  ұйымдастыру  үшін,  оның 
мазмұнын әрбір жас ерекшелік талаптарын анықтап алу қажет.
 
Адамдардың  эстетикалық сезімдері олардың  күнделікті өмірінде зор рөл  атқарады.  Әсемдікті 
көріп,  түсіне,  бағалай  білу  адамның  рухани  өмірін  байытады,  қызғылықты  етеді,  одан  ең  жоғары 
рухани  ләззат  алуға  мүмкіндік  береді.  Біз  әр  адамның  адамгершілік,  тұлғалық  келбетін  жан
-
жақты 
дамытуға ұмтыламыз, сондықтан әр баланың сезім нәзіктігін, көркемдікті, әсем нәрсені сүйетіндей етіп 
дамытуымыз керек. Адамның әсемдік пен жексұрындықты, адамгершілік пен ұждансыздықты, қуаныш 
пен  қайғыны  т.б.  түсінуіне  байланысты,  оның  саналы  тәртібі  мен  мінез
-
құлқы  айқындалады.  Осыдан 
келіп адамның әсемділікке шынайы көзқарасы мен мұраттары болуы керек екендігі шығады.
 
Қазіргі кезде эстетикалық көзқарасты тәрбиелеу –
 
тәрбие барысыда тұрақты зейін салуды, күн 
сайын талапты күшейтетін мәселе. Біздің қоғам адамына тек қана өнердің ғана емес, сондай
-
ақ еңбек, 
қоғамдық қатынастар, қоршаған орта, тәртіп, тұрмыс, табиғаттың да әсемдік жақтары да ықпал етеді.
 
Эстетикалық көзқарастар адамның шындыққа деген бағамын анықтайды.
 
Адам  өмірінде  эстетикалық  көзқарас  әрдайым  қуатты  рухани  күш  ретінде  көрінеді.  Балаға 
балғын  бөбектік  кезеңінен  бастап,  әсемділікке  ұмтылу  тән  нәрсе.  Ол  әрдайым  бойларында  әсемдік 
құндылықтары бар қатар –
 
құрбыларына, ересектерге еліктейді. Балалардың өз еңбек іс
-
әрекеті тиімді 
және  сапалы  болуы  үшін  оның  ұйымдастырылуы  толысып,  тамаша  нәрсені  оң  қабылдау  деңгейіне 
жеткені  жөн.  Балаға  сонымен  қатар  жасампаздықтың  да  әсемдігі  ашылады.  Еңбек  әсемдігін 
қабылдауды үйретіп, қоғамдық іс
-
әрекет әсемділігіне сезімталдығын тәрбиелеп, мұғалім балалардың 
еңбек  белсенділігін  кеңейтуге  дем  береді.  Эстетикалық  көзқарасты  тәрбиелеудің  экономикалық 
мәселелерге  әрі  тікелей,  әрі  жанама  қатынасы  бар.  Бұл  біздің
 
қоғамдағы  қоғамдық  өндіріс 
адамдардың 
өскелең 
рухани 
және 
материалдық 
қажеттіліктерін 
қанағаттандыруға 
бағытталғандығынан  туындайды.  Сонымен  оқушылардың  эстетикалық  көзқарасын  тәрбиелеу  –
 
дамыған  әсемдік  сана  мен  талғамды,  оны  қабылдау  және  бағалау  қабілетін  қалыптастырудың 
мақсатқа  бағыттала  ұйымдастырылған  үрдісі.  Эстетикалық  көзқарасты  тәрбиелеу  оқушыны  жан  –
 
жақты үйлесімді дамытудың жалпы жүйесінде, ең алдымен өзіне тән қызмет атқарады. Ол іс
-
әрекеттің 
барлық  түрлеріндегі  әсемдік  нышанын  анықтап,  оны  оқушының  әсемдікке  көзқарасының  даму,  білім 
алу, қалыптасуы құралына айналдырады [2].
 
Кең  ой
-
өрістілік  сөйлеу,  іс
-
әрекетінің  мазмұнынан  сөз  өнерін,  ақыл
-
ой  еңбегін,  шындықтың 
обьективтік  жақтарын,  көркем  сөз  сұлулығын,  бөліп  қарайды.  Еңбек  іс
-
әрекетінде  еңбек  мақсаттары 
және  процесі,  оның  нәтижесі,  сұлулығы  ерекше  көрсетіледі.  Құқықтық  іс
-
әрекетінде  қоғамдық 
мұраттардағы, дамудағы оның, ынтасы мен тәртібіндегі сұлулыққа баса назар аударылады. Бейнелеу 
іс
-
әрекеті барысында балаларға көзге көрінетін әлем, музыкада адам жасаған дыбыс үйлесімділігінің 
сұлулықтары ашылады. Дене тәрбиесі мәдениеті және гигиена негіздері арқылы бала адам денесінің 
тән және жан сұлулығын таниды т.б.
 
Оқушыны  әсемдікке  тәрбиелеудің,  жан
-
жақты  және  үйлесімді  дамытудың  жалпы  жүйесінде 
жанама қызмет те бар. Әсемдіктің адам үшін зор тартымды күші бола отырып, сонымен бірге оның іс
-
әрекетінің  белсенді  және  тиімді  дем  берушісі  де  болады.  Оқушы  өнегелігінің  әсемдігі,  оның  жан 
дүнисінің байлығы, шешендігі оны басқа адамдарға тартымды етеді. Оқушылар алдында ашық көрініс 
берген еңбек әсемдігі, оның еңбегін тартымды етеді және еңбек іс
-
әрекетінің үрдісін жеңілдетеді. Ерлік 
пен  шын  азаматтық  әсемдігі  адамдарды  қоғамдық  тәртіп  және  құқықтық  әрекеттерін  орындауға 
жетелейді.
 
Баланың  эстетикалық  көзқарасын  тәрбиелеу,  әсемділік  қасиеттері  бар  әртүрлі  өмірдегі 
қатынастар  мен  әсерлер  ықпалымен  жүзеге  асырылады.Кіші  мектеп  жасындағы  балалардың 
эстетикалық көзқарасы үздіксіз дамиды. Оған себеп болатын нәрсе ‒ оқу,  қоғамдық және тұрмыстық 
еңбектің жаңа жүйе деңгейіне көтерліуі.
 
Эстетикалық  көзқарасты  тәрбиелеудің  негізгі  құралы  ‒  өнер.  Ол  шындықты  көркем,  сезімді 
қабылданылатын  бейнелер  арқылы  бере  отырып  және  осылар  арқылы  адам  сезімі  мен  санасына 
әсер  етіп,  оның  өмірлік  көзқарасын  қалыптастыруға  жәрдем  етеді.  Педагогикада  эстетикалық 
көзқарасты тәрбиелеу тәрбиенің басқа салаларымен тығыз байланыста қаралады. Балалардың ақыл
-
ой тәрбиесін, зерттелген құбылыстар әсемдігін ашпай жүзеге асыру мүмкін емес. Еңбекке тәрбиелеу ‒ 
адамдардағы  әсемдікті,  еңбек  мазмұны  мен  үрдісін  танымай  саналы  тәртіп  пен  мінез  құлықты 
тәрбиелеу мүмкін емес. Сондай
-
ақ, әсемдікке көзқарасты тәрбиелеуді өмірден, белсенді іс
-
әрекеттен 
және  мұраттарға  жету  жолындағы  күрестен  оқшау  қарауға  болмайды.  Мектеп  оқушыны  әсемдікті 

90 
«Проблемы и перспективы развития науки в начале третьего тысячелетия в странах СНГ»
 
 
 
өмірден,  адамдар  қылықтарынан,  еңбек  іс
-
әрекетінен,  еңбек  нәтижесінен  көруді  және  ләззат  алуды 
үйреніп қана қоймайды, күнделікті өмірде осы әсемдікті жасау ынтасы мен талпынысын тәрбиелейді.
 
Сонымен  эстетикалық  тәрбие  ‒  табиғаттағы,  өнердегі,  еңбектегі,  өмірдегі  ең  жақсыны 
қабылдау, одан ләззат алу. Эстетикалық тәрбие адамды дүниедегі әдемілік атаулыны бағалай білуге 
үйретеді. Өнер шығармаларын тануға, қастерлеуге баулиды.
 
Эстетикалық  тәрбиенің  өзіне  тән  міндеттері  бар.  Олардың  бірі  ‒  эстетикалық  сезімді  және 
эстетикалық қабылдауды тәрбиелеу. Өмірдегі, өнердегі әдемілікті сезу және көру адамдарда әртүрлі 
болады.  Біреулер  әдемілікке  үңіле  қарап,  оның  сырын  білуге  тырысады,  ал,  кейбіреулер  оған  онша 
мән бермейді, қалай болса солай қарап, жанынан өте шығады, әдемілікті сезу үшін, оны түсіну үшін ең 
алдымен бейнелеу өнері, музыка және ән саласы бойынша әрбір адамда түсінік, білім болуы қажет. 
Білім  адамды  әдеміліктің  обьективтік  критерилерімен  қаруландырады.  Білімді  адам  сұлулықты 
бағалай  біледі,  түсінеді.  Айналадағы  дүниеге  сезімталдық,  эстетикалық  қабылдау  қырағылығы, 
ықыластылық, қамқорлық баланың эстетикалық дамуының негізі болады.
 
Эстетикалық  ұғымды,  пайымдауды,  баға  беруді  қалыптастыру  ‒  эстетикалық  тәрбиенің  тағы 
да  бір  міндеті.  Әдемілікті  сүю,  оған  түсіну  үшін  балаға  негізінен  көмектесетін  білім.  Сондықтан  бала 
бейнелеу  өнері  саласындағы  ырғақ,  үндестік,  музыка  мен  әндегі  дыбыстарды  және  өнер  әдістері 
туралы білімді игеруі қажет. Осыған байланысты ол эстетикалық терең түсінуге тырысады, пайымдай 
және бағалай алады.
 
Көркемдікке  және  сұлулыққа  баға  беру  үшін  эстетикалық  танымның  маңызы  өте  зор. 
Эстетикалық таным ‒ бұл өмірдегі, еңбектегі және табиғаттағы сыртқы әдемілік пен нағыз сұлулықтың 
аражігін ажырата білу, өнер шығармаларына жоғары талап қою.
 
Қазіргі  жағдайда  біздің  қоғамдық  өміріміздегі  қажетті  мәселелердің  бірі  баланың  эстетикалық 
белсенділігін  тәрбиелеу.  Ол  әдемілікті  сезіп  және  оның  заңдарын  түсініп  қана  қоймай,  осы  заңдар 
бойынша  өзін  қоршаған  айналаға  өзгеріс  жасауы  қажет.  Өмірге  кіріккен  эстетика  (еңбек,  табиғат 
эстетикасы,  адамдар  қатынасы  және  жай
-
жағдай  эстетикасы)  адамды  сүйсіндіреді.  Адам  белсенді 
түрде  өмірдегі  әдемілікке,  көркемдікке  өз  үлесін  қосып,  оны  көріксіздіктен,  ұсқынсыздықтан  қорғауы 
қажет.
 
Балаларды  эстетикалық  белсенділікке  тәрбиелей  отырып,  оларды  өздігінен  ілтипатты 
оқырман,  қайырымды  көрермен,  сезімтал  тындаушы  болуға  баулу  керек.  Балалар  әдебиетті  оқуға, 
кинофильмді,  теледидарды,  спектакльді  көруге,  музыканы  тындауға  өте  ынталы  болады.  Әртүрлі 
әдеби,  музыкалық  шығармалардағы  іс
-
әрекеттің  оқиға  желісін  дұрыс  түсіну  үшін  балаларды  көп 
ізденуге үйрету, бағыт беру ұстаздардың басты міндеті.
 
Эстетикалық  тәрбиенің  маңызы  міндеті  ‒  өнер  және  әдебиет  салаларында  балалардың 
қабілетін,  ынтасын  және  бейімділігін  дамыту.  Осыған  орай,  мектепте  оқушылардың  ықтимал 
мүмкіндіктерін және қабілетін барынша анықтау керек.
 
Эстетикалық  тәрбиенің  негізгі  құралдары  –
 
әдебиет  және  өнер.  Олар  зор  идеялық  тәрбиелік 
роль  атқарады.  Әдебиет  пен  өнер  адамдарды  қуанышқа  бөлейді,  жігерлендіреді,  олардың  идеялық 
жағынан  баюына  игі  әсер  етеді.  Өнер  және  әдебиет  адам  санасына  белгілі  көзқарастарды  әртүрлі 
құралдар арқылы (әдебиетте –
 
проза, поэзия; кескіндеме жанр, баталия, пейзаж; мүсінде –
 
бюст,
 
т.б; 
музыкада  –
 
симфония,  оратория,  ән  енгізіледі).  Белгілі  орыс  суретшілері  П.А.Федотовтың, 
В.Г.Перовтың,  И.Е.  Репиннің,  В.В.Верещагиннің,
 
И.И.Шишкиннің,
 
И.Н.Левитанның  және  қазақ 
суретшілері  Ә.Қастеевтің,  М.Кенбаевтың,  Қ.  Шаяхметовтың  т.б.  шығармашылығы
 
биік  талғам 
деңгейлікке көтерген
 
бейнелеу өнері адамдардың тәрбиесіне үлкен
 
ықпал
 
етеді.
 
М.Горький,  Н.А.Островский,  А.А.Фадеев,  М.А.Шолохов,  М.  Әуезов,  Ғ.Мүсірепов,  С.Мұқанов, 
т.б.  еңбектеріндегі  адам  баласының  бақыты  және  бостандығы  үшін  күрескерлердің  бейнелері 
жастарды үлкен
 
ерліктерге
 
рухтандырады.
 
Сонымен өнер және әдебиет шындықты түсінудің және танудың бірдең
-
бір құралы. Өнер мен 
әдебиет адам дамуынын және рухани өсуінің басты шарттарының бірі болып табылады.
 
Әдемілікті  сезуде,  эстетикалық  көзқарасты  қалыптастыруда  табиғат  зор  роль  атқарады. 
Табиғат  адамды  қуанышқа  бөлейді,  сезімін  дамытады,  эстетикалық  түсінігін  байытады.  Адам 
табиғаттағы  бақылаушы  ғана  емес,  ол  тұтынушы,  сұлулықты  жасаушы  шығармашылық  тұлға
. 
Сондықтан  өзінің  күшін,  қабілетін  адамдар  бақыты  үшін  табиғатқа  өзгеріс  жасауға  жұмсауы  керек. 
Мысалы,  қала  мен  селоны,  тұрғын  жерлерді  көгалдандыру,  бақ  және  гулдер  өсіру,  мәдениет  және 
демалыс орындарын безендіру
 
‒ бұл маңызы зор эстетикалық шаралар [3].
 
Мектеп  оқушыларының  эстетикалық  түсініктері,  олардың  еңбекке  әсемдік  тұрғысынан 
қатынасы,  өзіндік  белсенді  іс
-
әрекетімен  байланысты  екенін  көрсетеді.  Мәселен  өзі  шешу  мүмкіндігі 
болғанда ғана оның әрі мінез
-
құлықты, әрі әсемдік көңіл
-
күйі жай табады.
 
Оқушылардың оқу еңбегіне талғампаздық көзқарасын дамыту, білімдегі
 
оқудың қозғаушы күші, 
дем берушісі ретінде пайдалану үшін балалардың өзіндік белсенді іс
-
әрекетін ұйымдастыру, көркемдік 
ләззат және құлықтық әсер алуды қамтамасыз ететін еңбектің нәтижесіне жетуіне көмектесу қажет.
 
 
 
 

«Проблемы и перспективы развития
 
науки в начале третьего тысячелетия в странах СНГ»
 
91 
 
 
Әдебиет:
 
1. 
Алмаханова Х. Жас өспірімдерге эстетикалық тәрбие. Әдітемелік нұсқау. –
 
Алматы, 1990.
 
2. 
Ұзақбаева С.А. Балаларға эстетикалық тәрбие берудегі халық дәстүрі. ‒ Алматы, 1990.
 
3. 
Ұзақбаева С.А. Эстетикалық тәрбие негіздері.13 Дәріс. ‒ Алматы, 1991.
 
 
 
Назгуль Аужанова
 
(Талдыкорган, Казахстан)
 
 
ОРГАНИЗАЦИЯ «ПРАЗДНИКА
 
УРОЖАЯ» В ШКОЛЕ
 
 
Учитель:
 
История развития растениеводства и сельского хозяйства
 
уходит вглубь веков: еще 
пять тысяч лет назад китайский  ученый Иен Ти сделал попытку научиться точно распознавать виды 
полезных  растений.  Еще  большего  достигли  народы  Индии  в
 
познании  растений  и  всей  пышной 
растительности,  которая  их  окружала.  Они  уже  давно  разводили  сахарный  тростник  и  хлопчатник, 
употребляли  чайный  лист,  знали  многие  лекарственные  растения,  позднее  эти  наблюдения  были 
систематизированы и обогащены. Так были описаны свойства и способы культуры пшеницы, ячменя, 
риса,  сорго,  гороха,  проса,  бобов,  хлопчатника  и  др.  А  на  берегах  Нила,  в  древнем  Египте,  люди 
вводили  в  культуру  другие  растения,  5
-
6  тысяч  лет  назад  египтяне  уже  возделывали  пшеницу  и 
ячмень, чечевицу и горох, бобы и клещевину, и виноград. Позднее был введен в культуру лен, затем 
начали  выращивать  финиковую  пальму,  инжир.  Еще  больше  знали  о  растениях  жители
 
древней 
Греции и
 
Рима. В связи с этим, что не было больших территорий для посева, полевых культур, там 
преимущественно развивалось садоводство, виноградарство
 [1]. 
Великие  географические  открытия  XV
-
XVI  веков  оказали  большое  влияние  на  растения 
полезных  человеку.
 
Европейцы  стали  вывозить  из  Америки  картофель,  кукурузу,  табак,  подсолнух, 
томаты.  А  в  Америку  переселились  неизвестные  там  растения:  пшеница,  рожь,  овес,  ячмень,  рис, 
яблоки,  черешни  и  др.  Если  выйти  летом  на  огород,  то  увидишь,  сколько  там  «иноземцев». 
Различные  сорта  капусты,  родом  из  средиземноморья,  огурцы  родом  из  Индии,  картофель  из 
Америки, свекла из Ирана. Сколько существует человек, столько он использует растения. Однако он 
не  только  их  использует,  но  и  изменяет  их,  создает  лучше,  более  урожайные  сорта.  Очень  многие 
растения давно не похожи на своих диких предков. Гремели воины, человек изобрел алфавит, открыл 
укроп,  побывал  на  луне,  но  забота  о  выращивании  хлеба,  овощей,  фруктов  не  забывал.  И  сегодня 
народ  ставит  главной  своей  задачей  получение  высоких  урожаев,  культурных  растений.  Но  что  бы 
получить  высокий  урожай,  нужно  потрудиться.
 
Как  мы  живем  сегодня  и  будем  жить  завтра  –
 
это 
зависит от нас самих, от наших трудовых успехов (рассказ о трудовых делах школы, работа в поле и 
на пришкольном участке).
 
Всем, что родина имеет
 
Сообща народ владеет
 
Счет ведет полям, лесам
 
Нивам, пастбищам и водам
 
Шахтам, копям и заводам
 
И в пример другим народам
 
Управляет ими сам.
 
Картошка!  Все  мы  едим
 
и  любим  картошку.  Кто  не  ел  её  жаренной,  печенной,  отварной?  В 
годы  блокады  в  воронках  от  взрывов  на  картофельном  поле  матери  искали  картошку,  чтобы 
накормить детей. Картошку не случайно называли вторым хлебом. А знаете ли вы, как, где и откуда 
появилась картошка? Не знаешь?
 
Вот сегодня мы и расскажем об этом
 [3]. 
Это  было  давно,  более  400  лет  назад.  Европеец  Воскоде  Бальбоа  услышал  рассказ  о 
сказочной  стране  Перу.  Бальбоа  построил  каравеллу,  чтобы  плыть  на  поиски  Перу,  но  соперники 
убили  его,  прежде  чем  он  успел  поднять  паруса.  А  через  несколько  дней  товарищ  Бальбоа  –
 
Фрольциско  Пизарро  отправился  в  Перу.  Среди  них  находился  мальчик,  тайком  пробравшийся  на 
корабль. Звали его Педро Мон де Сьеза. Достигнув Перу, Мон увидел индейцев, которые выкапывали 
из  земли  картофель.  Оказывается  картофель  –
 
иностранец.  Родина  его  Перу  и  Чили.  Там  он  рос  в 
диком состоянии. Позднее перуанцы стали сажать его у своих жилищ. Климат в Перу своеобразный, 
днем  жарко,  а  ночью  морозно.  Индейцы  по  ночам  замораживали  картофель,  а  днем  сушили  его  на 
солнце  и  называли  его  гунью,  а  клубни  картофеля  –
 
паппо,  собрав  урожай  картофеля,  индейцы 
устраивали праздник.
 
Ведущий:
 
А  в  Россию  картофель  был  завезен  Петром  І
. 
Путешествуя  по  Голландии,  Петр
 
І
 
прислал 
мешок картофеля с приказом: «Приглашать населения заниматься разведением картофеля»
. 
Выходят горожане, духовенство. Расталкивая их, идет офицер, за ним солдаты с мешком картофеля.
 
Офицер:
 
Дорогу, дорогу!
 
Поп:
 
Что, сын мой несете?
 
Офицер:
 
Графу  Шереметьеву  царь  Петр
 
І
 
прислал  мешок  картофеля,  чтобы  разводить  его  в  России.
 
Солдаты пытаются уйти, но их останавливают.
 
Горожанин:
 
Не откажите посмотреть солдатики, что за диковина этот картофель?
 
Солдат:
 
Посмотреть можно (дает клубень и он переходит из рук в руки)
. 

92 
«Проблемы и перспективы развития науки в начале третьего тысячелетия в странах СНГ»
 
 
 
Горожанка:
 
Круглый как яблоко, хоть говорят что он в земле растет.
 
Поп:
 
Потому в земле растет, что не простое это яблоко, а чертово
 
запрещенный плод. Запрещенный!
 
А будете сажать, будете черта веселить,
 
Богом проклято в землю загнано! (Бросает картофель)
. 
Все:
 
Ой страсти какие!
 
(солдат уходит)
. 
Ведущий:
 
В
 
1842  после  указа  Николая  І  об  обязательной  посадке  картофеля  возникли  народные 
волнения. Его разводили очень неохотно из
-
за суеверного страха перед ним.
 
Дети поют:
 
Ну, спойте
-
ка, ребята
 
Жили в лагере мы как
 
И на солнце, как котята
 
Грелись
 
этак, грелись так
. 
Наши бедные желудки
 
Были вечны голодны
 
И считали мы минутки
 
До обеденной поры
. 
Дым костров, углей сиянье
 
Серый пепел и зола,
 
Дразнит наши обонянье
 
Дух картошки у костра
. 
Здравствуй милая картошка
 
Низко бьем тебе челом
 
Даже дальняя
 
дорожка
 
Нам с тобою нипочем!
 
Выходят  и  рассаживаются  «овощи».  Появляется  картофель.  Овощи  показывают  на
 
него  и  на 
председательское кресло.
 
Ведущий:
 
Пишут  нам,  недавно  состоялось  общее  собрание  овощей:  были  там  и  перец  и  петрушка, 
огурец, салат и лук
-
порей.
 
Председатель  –
 
Господин  картофель  страшно  был  доволен  и  польщен  тем,  что  избран  единогласно. 
Открывал и вел собранье он. Поблагодарив всех за доверие. Начал
 
председатель свой доклад...
 
Картофель:
 
Знают обо мне все –
 
все на свете
 
Богачи, и те, кто не богат.
 
Всяк меня по своему готовит.
 
Жарит кто, кто варит и печет
, 
Но едят меня повсюду и повсюду
 
Мне 
за 
это 
слава 
и 
почет
.
Мы сюда собрались, чтобы каждый о себе немного
 
рассказал.
 
Боб:
 
Приношу большую пользу людям
 
Многие болезни
 
я лечу
 
А как средство против лихорадки
 
Я известен каждому врачу
 
Из меня супы приготовляют
 
Кашу варят и кладут в салат
 
И, всегда, поэтому на рынках
 
Мы бобы, бываем нарасхват
. 
Морковь:
 
Я давно себя снискала
 
У людей всеобщую любовь
 
Без меня хозяйка суп не сварит
 
И не приготовит винегрет
 
Ни в одной семье не обойдется
 
Без меня ни ужин, ни обед
. 
Тыква:
 
Вешу я 14 кило
 
Вряд ли поднимусь я на трибуну
 
И прошу мне слово не давать
. 
Лук:
 
Я известен всем вам злюка
 
Стоит вам
 
отведать лука –
 
Слезы потекут рекой
 
Я на грядке самый злой!
 
Кочан:
 
Поглядите, я кочан!
 
Я кочан капустный!
 
Сто одежек и тюрбан
 
И внутри не пусто
 
Хоть варите, хоть солите,
 
Поступайте, как хотите
 
Я хрустящ и свеж –
 
режь ножом и ешь!
 
Помидор:
 
Помидором все довольны
 
В помидорах витамины.
 
Я  исполню  номер  сольный  потому,  что  я 
один!
 
Поет помидор из «Чипполино»
. 
Огурец:
 
Я превосходный огурец
 
Зеленый, крупный, сладкий
 
Мне надоело, наконец
 
Лежать на черной грядке
. 
Картошка:
 
Хоть хвалиться не прилично
 
Но должен я вам сказать
 
Без картошки на отлично
 
Ни поесть, ни поплясать
 
Даже вкусный огурец
 
Лишь с картошкой молодец
 
Хоть сердит зеленый лук,
 
А картошка лучший друг
 
Из картошки там и тут
 
Нужный делают продукт
 
И недаром ведь картошку
 
Вторым хлебом все зовут!
 

«Проблемы и перспективы развития
 
науки в начале третьего тысячелетия в странах СНГ»
 
93 
 
 
Все танцуют
 
На этом празднике можно организовать различные игры.
 
Некоторые  игры  требуют  от  учащихся  определенных  знаний,  заставляют  их  искать  ответы  в 
научной и справочной литературе, что положительно сказывается на общем развитии школьников. Еще 
больше  будет  пользы  тогда,  когда  учитель  направит  учащихся  на  составление  подобных  игр.  В  таком 
случае  составителю  придется  изучить  много  литературы,  сделать  подбор  материала  по  теме, 
определить  форму  и  основное  направление  игры.  То,  что  учащиеся  основательно  проработали,  долго 
сохранятся в их памяти
 [2]. 
Важно отметить, что в любых условиях применение познавательных игр способствует развитию 
внимания,  сообразительности,  слуха,  зрения  и  других  чувств,  что  очень  важно  с  педагогической  точки 
зрения,  так  как  это  положительно  влияет  на  общие  развитие  учащегося  и  способствует  лучшему 
восприятию учебного предмета в школе.
 
Среди познавательных игр по биологии нередко встречаются и биологические лото. Темы могут 
быть самыми разнообразными.
 
Лото «Культурные растения»
 
Для  игры  составляют  4  карточки,  на  которых  изображены  плодово
-
ягодные  растения,  хлебные 
растения,  овощные  растения  и  декоративные  растения.  В  специальном  конверте  подготовлены 
названия  растений,  которые  после  тщательного  перемешивания  ведущий  вытаскивает  и  объявляет 
играющим,  например:  роза,  груша,  виноград,  нарцисс  и  т.д.  У  кого  из  играющих  раньше  других  будут 
названы растения, указанные в карточке, тот и выигрывает.
 
Большое  значение  во  внеклассной  работе  отводится  КВН  (клуб  веселых  и  находчивых). 
Вариантов  проведения
 
этой  игры  множество  и  зависят  они  от  темы  и  возврата  учащихся,  будут 
отличаться  как  по  форме  ведения,  так  и  по  содержанию.  В  любом  случае,  будь  это  праздник  урожая, 
праздник  цветов,  соревнование  команд  –
 
игра  должна  быть  содержательной,  увлекательной,  будить 
творческую мысль и инициативу участников.
 
Такой перечень биологических игр говорит о большой возможности использования их в учебно
-
воспитательном  аспекте.  Любой  вид  познавательной  игры  приносит  пользу  учащимся,  которые 
проверяют свои силы, способности.
 
В свою очередь  в  игре  учащиеся стараются  еще больше  узнать  о 
жизни природы.
 
Биологические викторины
 
Эти  игры  проводятся  по
-
разному,  но  во  всех  случаях  они  активизируют  мыслительную 
деятельность играющих, дают возможность проверить знания по важным  вопросам из жизни природы. 
Построение  вопросов  викторины  зависит  от  аудитории.  Если,  например,  проводиться  общешкольное 
мероприятие, то вопросы нужно подобрать такие, чтобы ответы были на них были краткими.
 
Например: 
«Какой сорт капуты является однолетним растение?»
 
(Цветная капуста)
. 
Будь внимателен
 
Играющие  становятся  в  круг,  и  ведущий  дает  каждому  название  растения,  например:  сосна, 
фиалка, пшеница, рис и т.д.
 
Затем  ведущий  называет  растение  и  говорит,  где  оно  растет.  Если  он  правильно  сказал,  то 
играющий  должен  сказать  «да»,  а  если  неправильно
, 
то  говорит  «нет»
. 
Например:  если  ведущий 
говорит:  «Пшеница  растет  на  болоте»,  а  играющий  говорит  «нет»,  он  продолжает  участвовать  в  игре. 
Выигрывает тот, кто без ошибок провел игру.
 
Поставь на место
 
Цель  игры  –
 
проверить,  как  играющие  различают  плодовые,  овощные,  декоративные  и  сорные 
растения.  Для  этого  делается  несколько  однотипных  карточек  куда  заносятся  названия  растений  в 
производительном  порядке.  Например:  сурепка,  яблоня,  помидор,  хризантема,  цинния,  огурец,
 
ярутка, 
осот, алыча, перец, флокс, гладиолус, амброзия, черешня, лук.
 
Играющие, получив такие карточки, должны сгруппировать названия растений в четыре колонки, 
заполнив  графы:  плодовые,  сорные,  декоративные,  овощные.  Кто  из  участников  первый  закончит 
заполнение колонок, тот и выигрывает.
 
На первый взгляд такие игры для среднего школьного возраста 
кажутся  простыми,  но  в  их  ходе  учащиеся  думают,  сопоставляют,  проверяют,  свои  знания  и  получают 
новые.
 
Для индивидуальной и коллективной работы с учащимися можно составить разнообразные виды 
электровикторин или викторины
-
загадки
. 
Подобные  викторины  дают  интересные  сведения  о  растениях  и  животных,  что  в  свою  очередь 
побуждает  учащихся к познавательной деятельности и тот, кто не сможет дать ответ, будет стараться 
запоминать ответы товарищей.
 

жүктеу/скачать 4,5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: