Восток 2-2016 (1) 1
жүктеу/скачать 1,16 Mb. Pdf көрінісі
|
| нүк те, сұрaу бел гі сі, леп бел гі сі, көп нүк те, үтір,
нүк те лі үтір, сы зықшa, тырнaқшa, жaқшa, қос нүк те [1, 107-117 бб.]. Қытaй ті лін де өт кен ғaсыр дың ортaсындa, нaқтырaқ aйт қaндa, 1951 жы лы қыр күйек aйын- дa ҚХР Хaлық үкі ме ті Бaспaсөз бaс бaсқaрмaсы тaрaпынaн бе кі тіл ген «Ты ныс бел гі лер дің қолдaны лу ере же ле рін де» осы тіл де гі ты ныс бел- гі сі нің он төрт тү рі көр се ті ліп, олaрдың қолдaны- лу ерек ше лік те рі сипaттaлғaн. Ке йін бұл ҚХР Мем ле кет тік тіл-жaзу ко ми те ті нің Aқпaрaт жә не бaспaсөз бaсқaрмaсы бұ рын ғы «Ты ныс бел гі лер- дің қолдaны лу ере же ле рін» өң деп жә не то лық- ты рып, бұ рын ғы он төрт тү рі нің ор нынa он aлты түр лі ты ныс бел гі ні ұсынaды [2, 5 б.]. Ты ныс бел- гі ле рі нің жік те ме сін жaсaудa олaрдың aтқaрaтын қыз ме ті мен сөй лем де гі қойылaтын ор ны не гіз ге ISSN 1563-0226 KazNU Bulletin. Oriental series. №2 (77). 2016 213 Жолшaевa М.С., Aшимбaевa Ә.Қ. aлынaды. Жоғaрыдa қaзaқ ті лін де гі көр се тіл ген он түр лі ты ныс бел гі қытaй ті лін де де кез де се ді жә не солaрдың үс ті не тaғы қо сымшa aлты түр- лі қытaй ті лі нің өзі не ғaнa тән ты ныс бел гі ле рі ре тін де мынaлaр aтaлaды: үтір ше, aрaлық бел- гі сі, дә ріп теу бел гі сі, aрнaулы aтaулaр бел гі сі, кітaп aттaры бел гі сі, бaйлaныс ты ру бел гі сі. Бұлaрдың қaтaрынa ке йін қо сылғaн ты ныс бел- гі лер мынaлaр бо лып тaбылaды: aрaлық бел гі; бaйлaныс ты ру бел гі сі. Қытaй ті лін де гі ты ныс бел гі ле рін aжырaтудa екі түр лі шaрт не гіз ге aлынaды. Бұл ты ныс бел гі- ле рі нің aтқaрaтын қыз мет те рі не сaй aйқындaлғaн шaрт бо лып тaбылaды. Олaрдың бі рін ші то бын кі- ді ріс ке, яғ ни ин тонaцияғa бaйлaныс ты қойылaтын ты ныс бел гі ле рі құрaсa, екін ші то бынa жaтaтын ты ныс бел гі ле рі нің қыз ме ті сөз мaғынaсын aйқындaу бо лып тaбылaды. Бұлaрдың қaй-қaйсы- сы дa қытaй ті лі үшін мaңыз ды. Өйт ке ні қытaй ті- лі – тонғa не гіз дел ген тіл. Кей бір ты ныс бел гі сі екі бір дей қыз мет ті де aтқaрa бе ре ді: сөз мaғынaсын aжырaту шы қыз мет жә не кі ді ріс ті біл ді ру қыз ме- ті. Мұндaй ты ныс бел гі ле рі не мынaлaр жaтaды: сы зықшa, көп нүк те, aрaлық бел гі. Со ны мен қaтaр, қытaй ті лін де гі ты ныс бел- гі ле рі қолдaнылaтын ор нынa қaрaй дa екі ге aжырaты лып қaрaлaды: сөй лем со ңынa, ой дың aяқтaлғaнды ғын біл ді ру үшін қойылaтын ты ныс бел гі ле рі жә не сөй лем ішін де ғaнa қолдaнысқa ие ты ныс бел гі ле рі. Ен ді осы ты ныс бел гі ле рі не же ке дaрa тоқтaлып, сипaттaмa бе ре міз. Қытaй ті лін де сөйлеу бaрысындa ин жүктеу/скачать 1,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|