2.2 Қос үнді сөздің ішкі монологты қалыптастырудағы қызметі мен ерекшелігі Жалпы көркем шығарманың тілі – сезімнің, толғаныстың, сөздің, ойдың бірыңғай ағыны әспеттес әсер қалдырады. Бірақ Бұл ағын көп үнді, көп дауысты. Сол әр түрлі дауыстардың ішінен автор бағытын айқындау - өте маңызды мәселелердің бірі.
Көркем шығарманың биік талап деңгейінен көрінуіне септігін тигізер фвктор өте көп. Қаһарманның дүниетанымын да, оның басқа кейіпкерлермен қарым – қатынасын да, сырт тұлғасын да оны қоршаған ортаның сипатын да және олардың шынайы көркем тілмен суреттелуін шығарманың көркемдік қуатын арттыратын компоненттерге немесе факторларға жатқызуға болады. Қандай туындының да негізгі тірегі, басты арқауы адам екені ежелден мәлім. Сондықтан адамның ой – түйсігі, мінез – құлқы, сөзі және солардың арасындағы үйлесімділік, сәйкестік әлгі аталған компоненттердің жетекшісі болса керек.(М.Серғалиев. Сөз сарасы. Алматы «Жазушы» 1989ж 121- бет. 196) «Ортақ төл сөздің кәдімгі төл сөзден де, төлеу сөзден де өз алдына ерекшелігі: ол автор сөзінің түсінік сөзін қажет етпейді. Екіншіден, мұның интонациясы, өзіне тән сөздері және синтаксистік құрылысы төл сөзге ұқсағанымен, біреудің өз аузынан айтылған нақты төл сөз емес, оның атынан автордың топшылағаны түрінде болады. Бұл жағынан ортақ төл сөз төлеу сөзге жақындайды. Алайда мұнда төлеу сөзге тән байланыстырушы дәнекерлер және біреудің сөзі, ойы бар екенін көрсететін айтуға, ойлауға байланысты етістіктер қатыспайды» (А.Әбілқаев Қазақ тіліндегі төл сөз бен төлеу сөз. Алматы, 1956 ж 73-бет). Ал ортақ төл сөз туралы басқа да ғалымдар сындарлы пікірлер айтты. Мәселен Б.Шалабаев: «Ортақ төл сөз суреттеліп отырған жайға автор көзқарасы мен кейіпкер көзқарасын біріктіріп, бір құрылым бойында беретін баяндау тәсілі»,- дейді (Б.Шалабаев. Көркем әдебиет тілі және оны мектепте оқыту. Алматы, 1982 ж 50- бет). Осындай суреттеу кейін отақ төл сөздің өзіндік ерекшелігін ашып көрсетін тұжырымдар жасалды. Тілші ғалымдар ортақ төл сөздің автордың кейіпкерлерді ойлатар да және оның ішкі монологын берерде қажеттілігі аңғарылды. Ортақ төл сөзді көбіне ғалымдардың бірқатары көп үнді дауыстар деп те атап жүр. Дегенмен де осы тәсілдердің барлығы қосылып, автор баяндауының жемісін құрайды.
«Монолог, автор сөзі, ортақ төл сөз сияқты баяндау бөлшектері бірімен – бірі аралас келіп, бірінен – біріне білінбей ауысуы арқылы автор баяндауын кейіпкерлердің сөйлеу мәнеріне жақындату, ой – сезім дүниесін жан – жақты ашу көзделінеді»
