Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
K ypeci кушейе тус кен кездерде пайда болган енердщ халыктыгы принцишнщ «жейлген, жогаргы сатысы» ре- тщде кершген Typi
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 211 М.Каратаев. Социалисйк реализмнщ казак прозасында калыптасуы. А., 1964, 103-бет. 212 В.И.Ленин. О литературе и искусстве. М., 1967, 87-бет.
- 6ip-6ipiMeH
| K ypeci
кушейе тус кен кездерде пайда болган енердщ халыктыгы принцишнщ «жейлген, жогаргы сатысы» ре- тщде кершген Typi едь Пролетариат эдебиетшщ партиялык багытта болу принципш В.ИЛе- нин белгшеп бердь Ол: «Эдебиет партиялык болуы тшс. .. .социалисйк пролетариат эдебиет- йц партиялылыгы принципш усынуы r a ic , оны дамытып, оны ом1рде мумюндшнше толык, тутас тур1нде жузеге асыру керек» деп жазган болатын212. Эдебиеттщ халыктыгыныц жогары сатысы саналган партиялык социалистк реализм эдь сшщ басты принцип! болды. Казак кецес эдебией жазушыларынан осы принципй басшы- лыкка алып отыру талап етшдь Эдебиет идеялык жагымен 6ipre непзш ен керкем дк сапасыныц дэрежесше тэуелдь Керкем шыгарма болу ушш эдеби туындыда мшдетй турде керкем дк касиетгердщ болуы шарт. Онсыз керкем эдебиет болуы мумкш емес. Сез ернепмен ой ернектеп, керкем туынды жасау - эдебиетгщ басты мураты. Когамдык сананыц, мэдениеттщ, эдебиетйц алга басуымен 6ipre керкем бейнелеудщ дэрежеа де есш-еркендеп отырады, сапасы артады. Жацаша багыт та дами бастаган кецес эдебиетшщ алгашкы кезендершде эдебиеттщ идеялык жагына баса 211 М.Каратаев. Социалисйк реализмнщ казак прозасында калыптасуы. А., 1964, 103-бет. 212 В.И.Ленин. О литературе и искусстве. М., 1967, 87-бет. 118 Дандай ЫСКАКУЛЫ назар аударылганымен де оньщ керкемдк сапа мэселелер! де кагыс калган жок. Эдеби сьшда сол кезге тэн ез1ндк KeMinuikrepi болуымен 6ipre белгш 6ip дэрежеде эдебиеттщ идеялык багыты мен керкемдк сапалары 6ip-6ipiMeH байланысты карастырылып отырды. Мше, казак кенес эдебиетшщ алгашкы кездершде болган идеяльщ-керкемдк жогары сапалар жасау жолында болган 1зденулердщ нэтижесшде социалистк реализмшц принциптер1 б!ртшдеп колданыла бастады. Осы жайлы М.Каратаев: «Совет эдебиетшщ сапа ушш курескен осы тарихи тэж1рибесщце оньщ езше тэн творчествольщ эдкш щ принциптер! курала бердь Ол социалистк реализм эдш нщ принциптерЬ) деп жазады213. Сейтш, жиырмасыншы жылдардьщ соцы, отызыншы жылдардьщ басында баска да улт- тардагыдай казак эдебиет де жаца эдштщ жолына тусе бастады. Оган каж етт керкемдк- эстетикалык алгы шарттары жасалынады. Социалистк реализмшц туу, калыптасу жолдарын арнайы зерттеген С.Петров: «Отызыншы жылдардыц басына карай КСРО халыктары эдебие тшщ кепшшгшде социалистк реализмшц улттык формалары калыптаса бастады» дейдь Отызьшшы жылдардыц бас кезшде бурын эртурл1 даму дэрежесшде больш келген КСРО эдебиеттер1нде социалистк реализм эдосше кешу процесшде Шршама «тецелгещцк» байкал- ды. Енд1 социалистк реализмшц тэж1рибелерш жинактап, теориялык топшылаулар жасау кажеттш туды. 1932 жылы эдебиет уйымдарын кайта куру туралы каулы шыкканнан кешн осы мэселелермен арнайы айналысатын ВКП(б) Орталык Комитет! Саяси бюросыныц ко- миссиясы курылады да оган Сталин, Каганович, Постышев, Стецкий, Гронский енедь Бу- лардыц ш ш де Постышев пен Стецкий партияныц идеологиялык жумыстарына басшылык ететш, Гронский «Известия», «Новый мир», «Красная Нива» басылымдарыныц редакторы болуымен 6ipre КСРО жазушылары уйымдастыру комитетшщ терагасы жэне Жазушылар одагындагы ВКП(б) тобыныц хатшысы болатын. Сталин де бул мэселеге мэн 6epin, yHeMi назарда устаган; оныц шыгармашылык эдосш айкындау ютерше ткелей араласып отырган. бйткеш, бул шаруага тек эдеби ic деп кана карамай, оган саяси мацыз берген. Сол себепт де комиссияныц жумыстарына М.Горький, В.Я.Кирпотин сиякты каламгерлермен 6ipre В.М.Молотов, К.Е.Ворошилов, М.И.Калинин, В.В.Куйбышев, А.М.Микоян, А.В.Луначарский секивд партия, уюмет басшылары да катысып, пш рлерш бищрген. Кейб1р эдебиетшшер социалистк реализм эдюшщ мэш 1934 жылгы КСРО Жазушылар одагыныц BipiHini курылтайынан 6epi гана тусш ш п , айкындала бастады дейдь Шынды- гында, «социалистк реализм» атауы 1932 жылдыц езшде-ак колданыла бастаган. Курылтайдыц алдында жаца багыттагы кецес эдебиет суйенген эдктщ аты калай болу керекпп жайлы турлше жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|