Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган

246
Дандай ЫСКАКУЛЫ
K ep iH in
тур. Макала «МэшЬур Жусш Кепеев - XX гасырдыц бас кезшдеп буржуазияшыл- 
ултшыл акындардьщ 6ipi. Оныц шыгармаларыныц басым к е п ш ш п ултшылдык, дшшщцк- 
мистикальщ такырыптарга жазылган» - деп басталып, ары карай: «Ол езшщ шыгармаларьщца 
ешкандай букарашылдык, демократнялык дэрежеге кетерше алган емес, кайта, ол улы орыс 
халкы мен казак ецбекшшершщ арасындагы достыгын, туысцандыгын, муныц прогресшщдк 
мацызын тусше алмай, ултшылдык багытта болды, сонымен катар патшаныц, ж ер гш кп би- 
болыстардыц саясатын барынша колдады» - деп жалгастырып, б1рден каралауга кешедь
«Совет ук1мет1 орнап, ныгая бастаган кезде МэшЬур Жусш Кепеев еткендепш кексеп, 
Tepic 
жолга тусед1, езшщ ултшылдык-дшшшдк идеясын сана-сез1м1 оянган ецбекшшер ара- 
сына етюзе алмайтын болгандыктан, айлакерлкпен моллальщ курып, езш халык алдында 
«эулие» адам етш керсетуге тырысты», ол елген соц да оны эулие тутып эруагына сы- 
йынушылардыц Ж усштщ бештш щ басына барып, «кой сойып» куран окып, басына ту- 
неушшердщ» дш ш щ дк эрекеттерЬ) жалгасып жатыр, ал оны дэр
i
птеушшерд
i
ц 
6 ip i 
мугал!м 
болып ктейтш баласы деп, дабыл кагады. Макаланыц соцында осындай «келецс1зд1ктерге» 
жол 
6epin 
отырган Павлодар облыстьщ, Баянауыл аудандык партия комитеттерш «Кепеев- 
Ti кершеу асыра дэрштеушшерге, оныц «аруагына» табынушьшарга карсы ешкандай шара 
колданбай, бул женшде д эрм еназдк 
icTen 
отыр» - деп, сынга алады.
Кеп узамай-ак осы макалага байланысты Казакстан Компартиясыныц Орталык Комитеп 
(10.XII.1952) уш пунктен туратын арнайы каулы кабылдады. Оныц б1ршнпсшде МэшЬур 
Жусштщ эдеби шыгармашылыгы буржуазиялык-ултшылдьщ, дши мистицизм рухьшда бол- 
ганына карамастан эл1 кунге дейш жецщ сыналмай келе жаткандыгын ескере отырып, Казак 
ССР Гылым Академиясыныц Президент Конаев жолдаска Академия гылыми кызметкерлерь 
нщ куиимен Жусш Кепеевтщ эдеби кызметшщ реакцияшыл багытьш эшкерелейтш материал­
дар дайындап, оны республикальщ баспасез бетшде жариялау тапсырьшсын делшген.
Екшпп пунктщце Павлодар облыстык партия комитетше дшге карсы насихатгы кушейту, 
оньщ ш ш де МэшЬур Жусштщ эдеби кезкарасыныц реакцияшыл, дши болгандыгын, ал 
Кепеевтщ моласын оныц баласы Фазыл мен ж ергш кп моллалар дши багытка пайдаланып 
жургещцгш ж ергш кп халык арасына кещнен туацдару мшдеттелген. Соцгы ymiHmi пункг- 
те Павлодар облыстык партия комитетшщ Фазыл Ж усшовп м у г а т м д к кызметтен босат- 
каны ескершсш деген.
М.Габдуллиннщ «Дшшш, ултшыл М.Кепеев туралы» («С оциалистк Казакстан», 26. 
IV. 1953) макаласыныц Казакстан Компартиясы Орталык Комитетшщ осы каулысын жузеге 
асыру максатында жазылгандыгы 
KepiHin 
тур. М.Ж.Кепеев туралы алгашкы макала акын 
шыгармашылыгыныц зияндылыгын, дшпнлдйе сипатын жалпылама керсетш , непзшен 
идеологиялык мэселе кетерш жазылса, соцгысында «эдеби кызменнщ реакцияшыл багытын 
эшкерелеуге» 
Heri3ri 
назар аударылган. Автордыц айтуынша: «Ол 
ecxi 
патриархалдьщ- 
феодалдык курылысты мадактаган, дшдц панисламизмд1 дэрштеген, казак халкы мен улы 
орыс халкыныц арасына от салган эрекет жасаган ултшыл, кертартпа болды.Ол ем 1ртщ соц­
гы кезшде жазган шыгармаларьщца совет уюметш жамандап, контрреволюциялык пшрлер 
айткан, совет уюмеп жауларыньщ насихатшысы болган адам.
М.Кепеев шыгармаларыныц реакциялык сарындары, оныц халыкка жат зиянды п!к1рлер1, 
ултшылдыгы -
ecKi 
патриархалдык-феодалдьщ курылысты, д1щц, панисламизмд1 мадактап 
жырлаган елендершен айкын кершедь Ол «Сарыарка ю м дш » деген шыгармасында есм 
патриархалдык-феодалдык курылысты, монархияльщ-хандыкты жер-кекке сыйгызбай ма- 
дакгайды, сол кез казак халкыныц бакьпты шагы еда деп егшеда, казак халкьш улы орыс халкына 
ешпендшкке угитеп, ултшылдык уытын жаяды. Осыган байланысты ол халыкгардыц жендет, 
кас жауы Кенесары мен Наурызбайды дэрштеп улп етедь Халыктардыц ж ендет Кенесары­
ныц 
ce3i 
аркылы Кепеев езшщ ултшылдыгын, орыс халкын жек к е р етш д тн ашык айтады.
... Ал хальщтьщ мэселелерд!, таптык куресп, когамдык жайларды ол эдеш айтпайды. 
Сейтш ол езшщ ескшш , халыкка жат акынсымак екещцгш, халык мудцесшен аулак екен- 
д т н бицпредк
«... Кец дала» деп жазган елещнде еткен заманды мактайды да, ецщ сол даланыц совет 
уюмеп тусында eni кашты деп, 

жүктеу/скачать 31,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: