Эдеби сын тарихы
155
жэне тш нщ тазалыш мен етюрлйт жагынан Абай мен Жамбылдыц шыгармаларымен катар
тура алады»380 деп жазды. Султанмахмуг «шыгармаларыныц Heri3ri мотив1 енбекип халык-
тьщ муддесш коргау, эксплуататор тащ а карсы болу, шаруаларды езуден, эксплуатациядан
кркару» болгандыгын дэлелдеу унлн 6ipneiue мысалдар т а т р е д к «Султанмахмуттыц шы-
гармашылыгындагы элеуметпк мотивп» С.Айтмуканов арнайы сез кылды38'. Г.Шарипова мен
Е.Ысмайылов С.Торайгыровтыц шыгармаларындагы басты такырыптарды аша тускен382.
Казак эдебиетшде С.Торайгыров шыгармашылыгыныц жан-жакты зерттелшш, халыкка
танылуына елеул! улес коскан эдебиетшшердщ 6ipi Б.Кенжебаев. Галымныц 1940 жылы
жарияланган келем/н макаласында кептеген нактылы деректерге суйене отырып, акынныц
енерпаздык жолы жайлы терец топшылаулар жасалынды383. Бул макала Б.Кенжебаевтыц
Султанмахмуттыц шыгармашылыгы жайлы журпзген улкен зерттеулершщ басы болды.
К.Бекхожин де Торайгыров шыгармаларыныц идеялык жэне керкемдш сапаларын аша ту-
суге умтылган384.
1937 жылы Исатай Махамбет бастаган халык к ет ер ш сш щ 100 жылдыгына байланысты
втемшовтщ шыгармашылыгы жайлы жазылган макалалар жш керш дь Буларда 1837 жылгы
Бекей ордасында болган шаруалар козгалысыныц халыктык сипатта болгандыгы ж эне оны
бастаушылардыц 6ip i, жалынды жырларымен дем 6 ep yu iici болган М ахам беттщ халык
акыны е к е н д т айтылды. Акынныц шыгармашылыгы тж ел ей к етерипспен байланысты
карастырылды385.
втемюов туралы жазьшган ецбектердщ шпнен К-Жумалиевтщ макалаларына арнайы ток
талып еткен лэз1м. Ол акынды алгаш жэне жан-жакты зерттеушшердщ 6ipi. 1937 жылы Ма-
хамбетке арналган б|рнеше макаласы к е р ш д р 6. «Эдебиет майданы» журналында (1937, №8,
9) акынныц жиырма бес елешн жариялады. Келес1 жылы К-Жумалиевтщ «Махамбет поэ-
зиясы туралы» келемд1 ецбеп шьщты387. Бул макала зерттеушшщ осы багыттагы 1здешстер1-
нщ жинакталган корытындысы юпеттес. Кешннен «Махамбет елендеро> жеке жинак болып
шыкканда, осы макала аздаган езгерютермен осы итаптыц алгы ce3i репнде бервди388.
Макалада акынныц ем1рбаяны жэне 1937 жылы iniKi ордада болган к етер ш с жайлы
тараулардан кешн «Махамбеттщ халыкшылдыгы», «Махамбет поэзиясыныц романтизм!»,
«Махамбеттщ реализмЬ) деген сиякты мэселелер арнайы карастырылады. М.0тем1сов поэ-
зиясьшда реалистк сипаттардыц басым жататьшдыгы, оныц романтизм! пессимиспк сарын-
да емес, «оптимислк, прогрессивный, кепш ш кп куреске шакырган романтизм»389 екещцп
дзлелденедг Сол сиякты Махамбет поэзиясыныц т ш , елец курылысы, адам образын жасау
ерекш елт, баска акындарга acepi, мэш жеке-жеке нактылы эцпм е болады. К-Жумалиев
Махамбети патриот, реалист, романтик, классик акын деп багалады. Шокан Уэлихановтыц
eNiipin зерттеген макалаларда казактыц тунгыш галымыныц тулгасы айкын ашыла тустР90.
С.Муканов Шоканныц халыкшыл болгандыгын айтты. Шоканныц eMip жолы, гылыми кыз-
метт, оныц мэн-мацызы осы макалаларда козгалган Heri3ri мэселелер.
Ыбырай Алтынсариннщ казак халкыныц мэдени-агарту дамуына ащрген тарихи кызмет1,
шыгармашылыгыныц педагогикальщ-тэрбиелк мацызы нускалды391.
Достарыңызбен бөлісу: 
