Эдеби сын тарихы
463
4. Ci3 - сыншысыз. Кезшде сыныцызга кешпкер болган каламгсрлермен
Kasip
карым-ка-
тынасыныз кандай?
5. Ci3 - акынсыз (жазушысыз). Сыншылар тарапынан шыгармашылыгыцыз сыналган кез
болды ма? Ол сынды калай кабылдадьщыз?»
Койылган сурактардын езьак осы кездеп эдеби сынньщ жай-кушн, толгандырар мэселелерш
аздап болса да ангарта алады.Сауалнамага галым сыншы Бекен Ыбырайым мен жазушы,
философ, драматург Дидар Амантай катыскан. Б.Ыбырайым бурындары сынньщ мыкты
болгандыгын айта келш, «Добролюбовтыц сезш тура магынасында тусшу жешпз. Талантты
каламгер накактан караланса, немесе оньщ шыгармасын тусше алмагандар бутарлап жатса,
сын арашага туседЬ акикатгы айтады. Адвокат дегенде осындай магынада тусшу керек... Шын
мэншдеп сыншы - эстетикалык талгамы жетшген ойшыл Тулга. Ондай 'Гулгага заман да,
кай котам да зэру. Талантты акын-жазушылар кеп, ал талантты сыншы - шуде
6ipey.
... Кезш
де сын жазганым рас.
BipaK
каз!р сыншы емеспш, эдебиетнпмш» - деген жауаптар
6epinTi.
Ал кешнп толкынньщ е к ш «батыстьщ улгщегЬ) жазушы Д.Амантай «Сын б у п н п эде-
биетпен тек уакыт отюзш барып кана айналысады... Ce6e6i, оган n k ip айту тек бшмд1 гана
емес, керегендшк пен деп басар болжамды да кажет етеда. Бупнп улттьщ эдебиет кейде элемде
журш жаткан баска процестермен де байланыста болады, кейде оньщ тамыры сыртта жатуы
да мумкш. Калай десек те, э д е б и е т маргиналдьщ талаппен де, улттьщ аямен де шектеуге
болмайды» - депп. Ол «Менщ сынга байланысты калыптаскан ез устанымым бар:екеум1з
6ip-6ipiMi3fli
мойындамаймыз. Ец уж ен сьшшы менщ кеудемде отыр, ол ез шыгармамды, не ез-
ге 6ip туындыны кайтара окыганда оянады. Сондыктан мен сыншылардыц айтканына мэн
бермеймш, езшщ nkipi езше кажет, менщ оган еш кажепм жок» - деген езгеше nkip бщщртп.
Ягни, 9p6ip каламгердщ эдебиет жайлы ез тусшит, ез талгамы бар, керкем шыгарманьщ тууына
осылар ткелей эсер етеда. Сол сиякты эрюмнщ де калыптаскан ез nkipi болгандыктан да эдеби
туындынын оган унауы да, унамауы да - зандылык. Сол себепл де унату, унатпау эрюмнщ жеке
мэселеа, оньщ маган катысы жок деп, эдеби сынды мойындай бермеййцщгш ашык айткан.
Сауалнамага жазушы, драматург Р.Муканова, сыншы С.Жумабек, сыншы Э.Бепежанова
жауап берген. Р.Муканова «Кецес заманында керкем эдебиет те, сын да элс1з болган жок.
Достарыңызбен бөлісу: